Οι μελίρρυτοι ποταμοί της ελληνικής και ορθόδοξης παιδείας μας

31/01/2010 | ΜΕ ΤΟΝ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ

Την περ. Πέμπτη το βράδυ, στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, ο γνωστός Έλληνας ακαδημαϊκός και γλωσσολόγος, Γεώργιος Μπαμπινιώτης, μίλησε σε εκδήλωση για τους Τρεις Ιεράρχες με θέμα: «Η συμβολή των Τριών Ιεραρχών στα Ελληνικά Γράμματα, στην Παιδεία και στη Γλώσσα». Δυστυχώς δεν κατάφερα να παραστώ, όμως, ο καλός συνάδελφος και φίλος Χρήστος Καρύδης με τροφοδότησε με μερικά σημεία της ομιλίας του Έλληνα ακαδημαϊκού, που θα επιτρέψουν περαιτέρω συζήτηση και αναφορά στους Τρεις Μέγιστους Φωστήρες της Οικουμένης. Ο Μπαμπινιώτης υποστήριξε πως η ουσία της παιδείας είναι η αγωγή, η οποία δεν νοείται χωρίς την καλλιέργεια της ψυχής. Δι’ αυτής, οι νέοι θα μάθουν την εγκράτεια, τη σύνεση, την υπευθυνότητα, την ταπείνωση και την αυτοκριτική. Η ελληνική και χριστιανική παιδεία μπορούν να ορθοτομήσουν λόγο και να διαδραματίσουν ρόλο στην αφύπνιση συνειδήσεων, ταρακουνώντας παρασυρμένους και βολεμένους σε μια κοινωνία αποχαύνωσης και παραίτησης.

Ο Γ. Μπαμπινιώτης υποστήριξε τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών όχι μόνο για να ξέρουν οι μαθητές για την ορθόδοξη και τις άλλες θρησκείες αλλά για να μπορούν οι νέοι να καταλαβαίνουν το λόγο του Ευαγγελίου και να παρακολουθούν τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Ο Έλληνας ακαδημαϊκός ανέλυσε τη συμβολή των Τριών Ιεραρχών στα ελληνικά γράμματα και στην παιδεία και υπογράμμισε ότι Ελληνισμός και Ορθοδοξία είναι έννοιες αλληλοσυμπληρούμενες, που καλούμαστε να διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού. Ιδιαίτερα επέμεινε στην ελληνική γλώσσα και στη διαφύλαξή της, να την προσέχουμε σαν τα μάτια μας και να μη τη μολύνουμε με ξένες παρεισφρήσεις. Αν κάτι πολυσήμαντο και ανεπανάληπτο χαρακτηρίζει την Ελληνική, όπως και την Κινεζική, είναι η αδιάσπαστη συνέχειά της εδώ και χιλιετηρίδες. Η γλώσσα είναι ένα μοναδικό και ανεπανάληπτο μέσο επικοινωνίας. Οι Έλληνες ευτυχήσαμε να μιλούμε μια γλώσσα πλουσιότατη και χαρίεσσα, μητέρα και τροφό όλων των άλλων μεγάλων γλωσσών.

Ποιες ήταν οι θέσεις των Τριών Ιεραρχών για την παιδεία; Για τους Μέγιστους Φωστήρες, η αγωγή των νέων είναι καίριας σημασίας. «Τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών φαίνεται μοι, άνθρωπον άγειν, το πολυτροπώτατον ζώον και ποικιλώτατον», λέγει ο Γρηγόριος. Και ο μέγας Βασίλειος θα υπερθεματίσει ότι σκοπός της αγωγής είναι: «Ομοιωθήναι Θεώ κατά το δυνατόν ανθρώπου φύσει. Ομοίωσις δε ουκ άνευ γνώσεως, η δε γνώσις ουκ εκτός των διδαγμάτων». Όπως ο Γ. Μπαμπινιώτης επισημαίνει, για τους Τρεις Μεγάλους Πατέρες, ουσία της παιδείας είναι η αγωγή και δεν νοείται αγωγή χωρίς «πνευματικά μαθήματα» και «επιμέλεια ψυχής»: «Ότι των οικείων αμελούμεν παίδων, και των μεν κτημάτων αυτών επιμελούμεθα, της δε ψυχής αυτών καταφρονούμεν, εσχάτης ανοίας πράγμα», προειδοποιεί ο Χρυσόστομος. Η παιδεία για τους Τρεις Ιεράρχες είναι πολύ μεγάλη υπόθεση, σε σημείο που ο Χρυσόστομος είπε τη γνωστή ρήση: «Η παιδεία μετάληψις αγιότητος εστί». Οι σεπτοί Ιεράρχες δίνουν επίσης μεγάλη έμφαση στους δασκάλους και στους γονείς, οι οποίοι καλούνται, διά του παραδείγματος και της αγάπης, να ωθήσουν τους νέους στους αγλαόκαρπους δρόμους της ελληνικής και χριστιανικής παιδείας.

Ο Γ. Μπαμπινιώτης είναι ένθερμος θιασώτης και υπερασπιστής της ελληνικής γλώσσας, οι βαθύριζες καταβολές της οποίας ανάγονται στα αρχαία ελληνικά. Οι κατά καιρούς μεταρρυθμιστές διέπραξαν ανόσιο έγκλημα κατά των Ελληνόπουλων, επειδή τα απέκοψαν από τους μελίρρυτους ποταμούς της αρχαιοελληνικής πραγματείας και φιλοσοφίας. Όσοι διδαχτήκαμε αρχαία Ελληνικά, καυχιόμαστε ότι μάθαμε καλά Ελληνικά, έστω και αν τότε διερωτώμεθα για τη χρησιμότητά τους. Ένας από τους λόγους του εκβαρβαρισμού, της αποφλοίωσης και της ξενοκρατίας στην ελληνική είναι ακριβώς η σχεδόν έξωση των αρχαίων Ελληνικών από την εκπαίδευση. Το σημερινό Ελληνόπουλο αποκόπηκε και απομονώθηκε από τη γλωσσική μας παράδοση και τις ακένωτες γλωσσικές μας δεξαμενές, με αποτέλεσμα την αλαλία και τη λεξιπενία. Το λεξιλόγιό του περιορίστηκε σε μερικές εκατοντάδες λέξεις. Και πότε; Όταν σε ευρωπαϊκές χώρες ανθεί και επιβάλλεται η διδασκαλία της αρχαίας Ελληνικής, ώστε οι ξένοι μαθητές να εμβαθύνουν στα νάματα και στα νοήματα του τρόπου σκέψης των αρχαίων προγόνων μας.

Οι ξένοι τους θαυμάζουν και τους διαβάζουν, οι σημερινοί Έλληνες τους αποστρέφονται και δεν καταδέχονται να εμβαπτισθούν στις ιδέες και στις φιλοσοφικές αντιλήψεις των ευκλεών προγόνων τους. Σε μήνυμά του προς τους μαθητές και τους σπουδαστές, ο υπουργός Παιδείας επισημαίνει πως οι Τρεις Ιεράρχες «διακήρυξαν, μέσα από το έργο τους, πως η μόρφωση πρέπει να εφοδιάζει τους νέους με όλα τα αναγκαία πνευματικά εφόδια, που θα τους κάνουν φωτισμένους ανθρώπους, χρήσιμους κοινωνικούς εργάτες και θαρραλέους μαχητές στη ζωή τους. Η αγάπη για το συνάνθρωπο, ο σεβασμός, η αλληλεγγύη και η κοινωνική δικαιοσύνη ήταν οι αρετές που δίδαξαν και υπηρέτησαν έμπρακτα οι Τρεις Ιεράρχες». Οι Τρεις Ιεράρχες, όμως, πάντρεψαν την ελληνική με τη χριστιανική παιδεία και δεν υποτίμησαν καθόλου την αρχαία ελληνική γραμματεία. Η παιδεία είναι υπόθεση υπερκομματική και εθνική και δεν μπορεί κάθε φορά, που αλλάζει η κυβέρνηση να μετατρέπεται σε κομματική.

Από την άλλη, η ελληνική γλώσσα μας είναι μια πλούσια και αρχοντική γλώσσα, που μιλιέται για πάνω από τρεις χιλιετηρίδες αδιάσπαστα. Είναι η γλώσσα των ομηρικών επών, των τραγικών ποιητών μας, του ιστορικού λόγου, των πατερικών κειμένων, της λαϊκής και δημώδους μας παράδοσης, του Μακρυγιάννη και του Ελύτη, του Σεφέρη και του Μόντη, του Αισχύλου και του Παλαμά, του Θουκυδίδη και του Ρίτσου. Έχει την ικανότητα και τη δεινότητα να εκφράζει τα πιο πολύχρωμα, πολυδύναμα, υψιπετή και δύσληπτα νοήματα, που καμία άλλη γλώσσα δεν μπορεί να αποδώσει. Η ελληνική γλώσσα είναι η εθνική ταυτότητά μας. Αν χάσουμε τη γλώσσα μας και δι’ αυτής την ελληνική και χριστιανική παιδεία μας, απλώς κάποια στιγμή θα χαθούμε. Όπως διδάσκουν και οι πρόγονοί μας: Αντίσταση, ελευθερία, δημοκρατία και οξεία κριτική σκέψη. Σκεπτόμενοι πολίτες είναι το στήριγμα και η θεμελίωση της ύπαρξής μας. Χρέος του καθενός είναι να υπερασπίσει γλώσσα και παιδεία, ελληνική και χριστιανική. ΟΙ Τρεις Ιεράρχες δίνουν ισχυρά και ακτύπητα εφόδια.

http://www.sigmalive.com/simerini/columns/antistaseis/234277