Νιάτα, χρώματα, η παράδοση ζωντανή μέσα από τους θρακιώτικους, μακεδονικούς, νησιώτικους χορούς (φωτο Π.Σ., 24/3/2010).
Tης Eλενης Mπιστικα
Η Γιορτή τούς αγκάλιασε όλους σαν Σημαία! Μαθητές, γονείς, δασκάλους! Κανείς δεν περίμενε μια τέτοια εξέλιξη όταν οι καθηγήτριες, γελαστές, τους υποδέχθηκαν, δίνοντάς τους το γαλανόλευκο πρόγραμμα στο χέρι, με τη μορφή του Ιωάννη Καποδίστρια και των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας. Το μεγάλο μαρμάρινο Κυκλικό Αμφιθέατρο των Αρσάκειων – Τοσιτσείων Σχολείων Εκάλης γέμισε από κόσμο – γονείς και συγγενείς και φίλους που είχαν έρθει να δουν τα παιδιά τους, να τα καμαρώσουν σε ό,τι και αν έκαναν. Κανείς δεν περίμενε πως αυτός ο εορτασμός της επετείου 25ης Μαρτίου 1821, πέρα από μια παραδοσιακή εορτή, θα ήταν ένα συγκλονιστικό γεγονός που θα είχε ιστορία, ρεαλιστική τοποθέτηση των προσώπων και των συμβάντων που πρωταγωνίστησαν στον απελευθερωτικό Αγώνα και στην εγκαθίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, αλλά και μια απίστευτη ρεαλιστική αντιστοιχία με αυτά που ζούμε τώρα: με τους κλυδωνισμούς που σείουν τη σημερινή Ελλάδα – οικονομικούς, πολιτικούς και τη στάση που κρατούν τα άλλα κράτη, οι Εταίροι και αιώνιοι «σύμμαχοι» απέναντι σε ένα έθνος σε ανάγκη και σε έναν λαό που δεν παζαρεύει την περηφάνια του…
Ολα αυτά τα στοιχεία για την προετοιμασία του Αγώνα και για τη θεμελίωση του νέου ελληνικού κράτους τα ανέπτυξε στον λόγο της η κεντρική ομιλήτρια, η φιλόλογος καθηγήτρια κ. Ιουλία Παπαβασιλοπούλου, «με το βλέμμα στραμμένο στα οικονομικά του Αγώνα. Μια ευκαιρία για στοχασμό και διδαχή», ο τίτλος του πανηγυρικού λόγου. Για τις αλήθειες και τις εκπληκτικές ομοιότητες του τότε 1821 με το σήμερα του 2010 «πανηγύρισαν» οι ακροατές γονείς, λέγοντας ο ένας στον άλλο: «Τα ίδια και τότε, όπως και τώρα». Και όμως οι πνευματικοί άνθρωποι της εποχής του Διαφωτισμού δίδαξαν, οι Ελληνες του εξωτερικού πλήρωσαν αδρά, ο Αγώνας στήθηκε και ξεκίνησε, οι αγωνιστές μεγαλούργησαν, προσφέροντας αίμα, θυσίες και τη ζωή τους την ίδια.
Ηταν η σειρά των μαθητών των τριών τάξεων, και έντεκα τμημάτων, του Α΄ Γυμνασίου Τοσιτσείου – Αρσακείου Εκάλης, με επικεφαλής τον άξιο διευθυντή του κ. Ηλία Γρατσία, να πάρουν τη σκυτάλη της Γιορτής και να ζωντανέψουν με λόγο, εικόνες και ερμηνεία «την πορεία της δημιουργίας του ελληνικού κράτους (όπως έλεγε το πρόγραμμα) από την επανάσταση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες έως την ανεξαρτητοποίηση, μέσα από ιστορικές πηγές, ποιήματα και δημοτικά τραγούδια». Και ενώ τα μαυροντυμένα αγόρια και κορίτσια των 14 χρόνων ζωντάνευαν τις σκηνές και τον ποιητικό λόγο, η πολυπρόσωπη Χορωδία από τους συμμαθητές και συμμαθήτριές τους ανταπαντούσε με τραγούδια όπως «Ακρα του τάφου σιωπή» –Gloria Eterna– και τα δημοτικά «Βερβαινιώτισσα» και «Το φλάμπουρο». Σωστές, δυνατές οι φωνές, ψηλά τα κεφάλια των παιδιών, τα μάτια τους να λάμπουν. Και πολλών μεγάλων στην ηλικία συγγενών τα μάτια να δακρύζουν, ενθυμούμενοι τα δικά τους παιδικά χρόνια, το Ποίημα που είπαν, τη φτωχή, μα γεμάτη παλμό, σχολική γιορτή σε μιαν αυλή με σημαιάκια, στα δύσκολα μετακατοχικά χρόνια, που, ευτυχώς, δεν γνώρισαν τα δικά τους παιδιά, οι σημερινοί μεσήλικες γονείς, αλλά που απειλούν τα τωρινά παιδιά… Πάνω στην ώρα, ήρθαν οι μαθητές μουσικοί, ντυμένοι με φουστανέλες και βράκες και πήραν θέση στη σκηνή «να αρχίσουν οι χοροί»! Οι ζωγραφισμένες στην τάξη παραστάσεις του Αγώνα στους κύβους τους είχαν δημιουργήσει τη Σημαία του νέου ελληνικού κράτους που δέσποζε στη σκηνή, και οι κοπελίτσες με τις μαντίλες και τις κεντητές ποδιές χόρεψαν θρακιώτικους χορούς, Συγκαθιστός – Ζωναράδικος – Μαντιλάτος, με σοβαρότητα, αλλά και γλυκό χαμόγελο.
Και ακολούθησαν της Μακεδονίας, αγόρια και κορίτσια – Ανθούλα – Γκάιντα – Τσουράπια – Ράικος – Εντεκα – συρτός Μακεδονίας. Ζωηρή είσοδος για τα παιδιά της Β΄ Γυμνασίου με τα νησιώτικα Αιγαίου: Συρτός – Πηδηχτός – Σούστα – Ερήνη – Καμάρες – Νικεντρέ – Μαζωμένος, όπου η λεβεντιά των αγοριών και η χάρις των κοριτσιών καταχειροκροτήθηκαν! Και όλο μαζί, το χορευτικό σύνολο, γέμισε τη σκηνή με νιάτα, χρώματα ελληνικά και ελπίδα για το μέλλον –το δικό τους και όλων μας– και τραγούδησαν μαζί με τη Χορωδία τον Εθνικό Υμνο, ενώ κύματα συγκίνησης δονούσαν το κατάμεστο αμφιθέατρο.
Αλλά με τη λεπτομερή, είναι η αλήθεια, περιγραφή του Εορτασμού δεν τελείωσε η σχολική εκδήλωση. Την τιμούσε με την παρουσία του ο πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας των Τοσιτσείων – Αρσακείων Γυμνασίων – Λυκείων Εκάλης, καθηγητής κ. Γιώργος Μπαμπινιώτης, ο φωτισμένος δάσκαλος και σθεναρός υπερασπιστής της ελληνικής γλώσσας. Πλαισιωμένος από το διοικητικό συμβούλιο της Φ.Ε., τη δήμαρχο Εκάλης κ. Σπηλιωτοπούλου, την επόπτρια των σχολείων, τον πρώην επόπτη κ. Σκιαδά, την καθηγήτρια κ. Καλλιόπη Λαμπρινουδάκη, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πολιτιστικών δρραστηριοτήτων Φ.Ε., και τους διευθυντές Α΄ και Β΄ Γυμνασίου και Α΄ και Β΄ Λυκείου, ο κ. Μπαμπινιώτης σηκώθηκε και συνεχάρη θερμά τον διευθυντή του Α΄ Γυμνασίου κ. Ηλία Γρατσία, ο οποίος έδωσε με σύντομο λόγο τις δικές του επισημάνσεις για την αξία του εορτασμού, ενώ μαζί με τα συγχαρητήρια στους καθηγητές, μικρές ανθοδέσμες πρόσφεραν οι μαθήτριες με τις εθνικές ενδυμασίες, και Χορωδία και όλες οι τάξεις ζητωκραύγαζαν! Υπήρχε πολλή αγάπη από μαθητές σε δασκάλους και αυτή η αμφίδρομη σχέση γέμισε χαρά το αμφιθέατρο! Ηταν η σειρά του κ. Γιώργου Μπαμπινιώτη, εκπληκτικού ομιλητή, να δώσει τον ορισμό αυτού του εορτασμού: «“Ωρα να μιλήσουμε έτσι απλά”, που είπε ο Σεφέρης», άρχισε. «Οι γιορτές της 25ης Μαρτίου 1821 και της 28ης Οκτωβρίου 1940 είναι πολύ σημαντικές. Είναι βίωμα, είναι επαναφορά, είναι μνήμη. Αξίζει και χρόνο να δαπανήσουμε και κόπους και οι καθηγητές και τα παιδιά. Σε αυτά τα σχολεία επιμένουμε στις εθνικές εορτές, στον λόγο, γιατί τα παιδιά δεν θα ξεχάσουν ποτέ αυτά τα λόγια που είπαν σήμερα και τ’ ακούσαμε. Και δεν θα ξεχάσουν τη χαρά της μουσικής και του τραγουδιού της Χορωδίας, τη συντροφικότητα και αρμονία των χορών της πατρίδας μας. Αυτές οι γιορτές σφραγίζουν την ελληνικότητά τους σε χρόνια τρυφερά, μάθησης»… Και στο σημείο αυτό μας έδωσε και μια πληροφορία, «ήμουν επί 6 χρόνια πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρέπει να σας πω ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών ξεκίνησε αυτό πρώτο, τον δεύτερο χρόνο της ιδρύσεώς του, το 1838, την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως Εθνικής Εορτής, και στους πρώτους εορτασμούς παρέστησαν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και άλλα μεγάλα ονόματα του Αγώνα. Το Πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1837 και ένα χρόνο πριν, το 1836, ιδρύθηκαν τα σχολεία σας –είπε αποτινόμενος στους μαθητές– απ’ όπου ξεκίνησε και συνεχίζεται η ποιοτική ελληνική παιδεία».
Καιρός δεν είναι να δίνουμε και κάτι αισιόδοξο και καλοσυνάτο, και όχι μόνο ειδήσεις πικρίας, χλευασμού και καταγγελιών; Ναι, απαραίτητη η κάθαρση και η αυτοκάθαρση, αλλά υπάρχει και μια καλύτερη πλευρά μας, όπως αυτή που έβγαλε ο εορτασμός μιας επετείου από ένα σχολείο που τιμά την Ελλάδα. «Μην ακούτε που λένε “χάνεται η γλώσσα η ελληνική”! Οσο υπάρχει ο λαός, η γλώσσα δεν χάνεται», μία ακόμη επισήμανση από τον κ. Μπαμπινιώτη που αξίζει να τονιστεί. Τον νου μας, λοιπόν, στον λαό! Οσο για τα πρόσωπα της Παιδείας που κάθονται στις υπουργικές καρέκλες, καλό θα ήταν, γι’ αυτά τα ίδια, να πηγαίνουν στις σχολικές επετείους. Θα τους έκανε καλό, προσωπικά, ας αφήσουμε το image…
ΥΓ.: Καλή Κυριακή, φίλοι αναγνώστες μου! Στη γραφομηχανή με κόπο είναι γραμμένο αυτό το «Σημειωματάριο», ύστερα από καιρό, αλλά να ξέρετε ότι το χάρηκα, γιατί είναι γραμμένο από καρδιάς. Τις Κυριακές, θα τα λέμε…
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_28/03/2010_395816