Οι κοινωνίες της Ελληνικής Θράκης

Tο ένα τρίτο περίπου του πληθυσμού της σημερινής Ελληνικής Θράκης συγκροτούν οι Έλληνες Μουσουλμάνοι. Ο πληθυσμός των Ελλήνων Μουσουλμάνων είναι με πολλές μορφές ετερογενής και ετερόκλητος. Η προέλευση των Ελλήνων Μουσουλμάνων παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία:  πολλοί, κυρίως οι αυτόχθονες Μουσουλμάνοι Πομάκοι της ορεινής περιοχής της Ροδόπης, κατοικούν στην Ελληνική Θράκη αρκετούς αιώνες. Οι λεγόμενοι Ρομά, δηλαδή οι Τσιγγάνοι εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην περιοχή τον 19^ο και τον 20^ό αιώνα, ενώ τέλος οι λεγόμενοι Τουρκογενείς είναι απόγονοι των πρώτων κατακτητών της Θράκης τον 14^ο αιώνα, όπως και των Τουρκομάνων Γιουρούκων που οι κατακτητές εγκατέστησαν στη Θράκη μετά τον 15^ο αιώνα. Υπάρχουν και ορισμένοι Τουρκογενείς απόγονοι των προσφύγων του Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1877-1878.

 

Παράλληλα οι Έλληνες της σημερινής Θράκης προέρχονται από τους γηγενείς πληθυσμούς, δηλαδή το βυζαντινό υπόστρωμα που επιβίωσε της τουρκικής κατάκτησης. Αριθμός Ελλήνων κατάγεται από ποικίλες μεταναστεύσεις ελληνικών φυλών που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Σημαντικό τμήμα τους αποτελούν οι Ηπειρώτες και οι Δυτικομακεδόνες έμποροι, τεχνίτες και μαστόροι, που έφθασαν στη Θράκη μετά τον 17^ο αιώνα για να επωφεληθούν από την ανοικοδόμηση και τον πλούτο που προσπόριζε ο καπνός. Οι Έλληνες προέρχονται όμως και σε μεγάλο ποσοστό από τους πρόσφυγες των εθνικών αγώνων του τέλους του 19^ου και των αρχών του 20^ού αιώνα και κατάγονται από τις πρώην ελληνικές εθνικές εστίες της Ανατολικής Θράκης, της Μικράς Ασίας, της Καππαδοκίας και του Πόντου. Η Ελληνική Θράκη είναι ένα καταφύγιο προσφύγων με αριθμό μάλιστα Ποντίων από την  πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση, τελευταίοι αυτοί φυγάδες από την Ελληνική Ανατολή.

 

Οι Έλληνες Χριστιανοί κάτοικοι της Ελληνικής Θράκης είναι βέβαια αγρότες. Στις πόλεις οι Έλληνες είναι κυρίως μικρέμποροι και επαγγελματίες. Οι εργάτες είναι ολιγάριθμοι δεδομένης της απουσίας της μεταποιητικής παραγωγής στη Θράκη. Μεγάλος αριθμός Ελλήνων απασχολούνται σε ποικίλες δημόσιες υπηρεσίες, στο Στρατό και τα Πανεπιστήμια, ενώ υπάρχουν και χιλιάδες φοιτητές προερχόμενοι κυρίως από την υπόλοιπη Ελλάδα.

 

Οι Έλληνες Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Ελληνικής Θράκης είναι και αυτοί σε μεγάλο ποσοστό αγρότες. Στις πόλεις υπάρχει αριθμός μικρεμπόρων και επαγγελματιών. Αντίστοιχα υπάρχουν εργάτες και μικροϋπάλληλοι.

 

Οι κάτοικοι της Ελληνικής Θράκης συγκροτούν μικροκοινωνίες. Όπως στην υπόλοιπη Ελλάδα οι Έλληνες Χριστιανοί κάτοικοι της Ελληνικής Θράκης εντάσσονται στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, που εκφράζουν οι κοινές θρησκευτικές και εθνικές παραδόσεις, η ελληνική παιδεία, ο γραπτός λόγος, ο τύπος και τα τελευταία χρόνια, η πανταχού παρούσα τηλεόραση. Ωστόσο, η κοινωνική συγκρότηση των Ελλήνων Μουσουλμάνων κατοίκων της Ελληνικής Θράκης κατακερματίζεται σε μικροκοινωνίες ανάλογα με την καταγωγή και την ομάδα στην οποία τα μέλη τους ανήκουν. Αυτό γιατί, πέρα από τη θρησκεία, οι Τουρκογενείς, οι Ρομά και οι Πομάκοι δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Ακόμη και σήμερα, μισό αιώνα μετά την αναγκαστική διδασκαλία της τουρκικής σε ολόκληρη τη μουσουλμανική μειονότητα της Ελληνικής Θράκης, οι γλωσσικές διαφορές παραμένουν μαζί με τις υπόλοιπες ουσιαστικές διαφορές. Τμήματα μάλιστα της μουσουλμανικής μειονότητας παρουσιάζουν χαρακτηριστικά γκετοποίησης, όπως οι Τσιγγάνοι στις πόλεις και οι Πομάκοι σε απομακρυσμένες ορεινές περιοχές. Αλλά και το σύνολο των μικροκοινωνιών που συγκροτούν τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης παραμένει αποκομμένο από το κύριο σώμα της ελληνικής κοινωνίας και δεν μετέχει σε αυτή. Κύριοι λόγοι είναι η γλωσσική απομόνωση των Μουσουλμάνων που αρνούνται να χρησιμοποιήσουν την Ελληνική και η δόλια εθνικιστική προπαγάνδα που τους γεννά αλυτρωτική νοοτροπία και τους υποχρεώνει να τρέφουν αρνητικά αισθήματα προς την κοινωνία που δεν μπορούν, αλλά κυρίως αρνούνται να ενταχθούν.

 

Αλλά και οι μηχανισμοί τρομοκρατίας που ξεκινούν από το διαβόητο τουρκικό Προξενείο της Κομοτηνής χαλιναγωγούν τους Έλληνες Μουσουλμάνους. Στα τεμένη κάτω από το πρόσχημα της θρησκευτικής διδασκαλίας γίνεται εθνικιστική προπαγάνδα. Κατά τις ψηφοφορίες στις εκλογές οι ψήφοι της μειονότητας καθοδηγούνται μαζικά εκεί που το Προξενείο επιλέγει. Ορισμένοι Χριστιανοί πολιτευτές φθάνουν να είναι πρόθυμοι να συμβιβασθούν με τις απαιτήσεις του Προξενείου, αρκεί να επιδοτηθούν με κάποιες ψήφους. Δυστυχώς ανάλογα αίσχη συμβαίνουν και κατά την επιλογή των υποψηφίων από ορισμένα πολιτικά κόμματα. Έχουμε δηλαδή εδώ όλα τα συμπτώματα μιας παθογένειας που συναντάται στις πιο κλειστές και οπισθοδρομικές κοινωνίες. Και όμως, με μία απλή πολιτική απόφαση η κατάσταση μπορεί ραγδαία να μεταβληθεί. Οι μειονοτικοί πληθυσμοί πρέπει να μάθουν Ελληνικά και να ενταχθούν στο οικονομικό σύστημα. Στο κάτω-κάτω οι υπόλοιποι ορεινοί πληθυσμοί της χώρας έχουν συγκεντρωθεί στις πόλεις, όπου και υπάρχουν οι θέσεις εργασίας. Γιατί οι ορεσίβιοι Πομάκοι θα πρέπει να παραμένουν στη φτωχή ορεινή περιοχή της Ροδόπης;  Έτσι μια μικρή σχετικά μειονότητα αφήνεται να εκτουρκισθεί. Ένα φολκλορικό πάρκο μειονοτήτων έχει δημιουργηθεί στη Θράκη και τα μέλη του είναι σα να ζουν σε ξένη χώρα. Και οι ίδιοι οι Έλληνες αντιμετωπίζουν τη Θράκη ως χώρα εξωτική.

 

Οπωσδήποτε ακολουθώντας πρακτικές αιώνων οι μειονοτικές ομάδες της Ελληνικής Θράκης κατοικούν συνήθως σε διακριτές περιοχές κατοικίας και έχουν αυτόνομες κοινοτικές, εκπαιδευτικές και θρησκευτικές πρακτικές, οι οποίες μάλιστα προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις. Τα μέλη των διαφόρων εθνοτικών ομάδων της Ελληνικής Θράκης συνυπάρχουν αρμονικά στον δημόσιο χώρο, ενώ δεν έχουν συγκροτηθεί ισχυροί μηχανισμοί κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν ή είναι πρακτικά δύσκολο να διεκδικήσει ένας Έλληνας πολίτης τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται το βιοτικό επίπεδο της χώρας χωρίς να γνωρίζει την Ελληνική και χωρίς να κατέχει τις στοιχειώδεις γνώσεις για να κινηθεί παραγωγικά σε μια ανταγωνιστική κοινωνία, όπως είναι σήμερα η Ελληνική. Στο όνομα ενός υποτιθέμενου δικαιώματος η Μουσουλμανική μειονότητα της Ελληνικής Θράκης καταδικάζεται συλλήβδην να στερείται της εκπαίδευσης και της μόρφωσης που δικαιούται και που το ελληνικό κράτος και η ελληνική κοινωνία είναι πρόθυμοι να παραχωρήσουν. Αυτό ακριβώς επιθυμεί και η μακροπρόθεσμη πολιτική της Άγκυρας: οι Έλληνες Μουσουλμάνοι να παραμένουν στο περιθώριο, πολίτες δεύτερης κατηγορίας που δεν μπορούν να ενσωματωθούν στην κοινωνία της πατρίδας τους, της Ελλάδας. Τους θέλει φτωχούς, αμόρφωτους και μίζερους, ώστε να μεμψιμοιρούν μόνιμα και να βυσσοδομούν κατά της Ελλάδας. Τους θέλει να περιμένουν τη λύτρωση από τη γειτονική Τουρκία, που για αυτούς γίνεται ένα όνειρο, από αυτά που καταλήγουν σε εφιάλτες.

 

Είναι λοιπόν παραλογισμός και έγκλημα εθνικό και ανθρωπιστικό το να υποχρεώνει το ελληνικό κράτος τους Έλληνες Πομάκους να στείλουν τα παιδιά τους σε σχολεία όπου δεν θα μάθουν Ελληνικά, θα διδαχθούν μια ξένη γλώσσα την Τουρκική και θα αλλοτριωθούν για να καταλήξουν αμόρφωτοι και χωρίς προσόντα πολίτες μιας χώρας που θα την θεωρούν ξένη.

.