Τι προβλέπεται για τις βρετανικές βάσεις και ποιοι οι περιορισμοί για τους Κύπριους που ζούν στην επικράτεια τους
Του Φρίξου Δαλίτη
Οι Βρετανικές Βάσεις στην Κύπρο είναι αποτέλεσμα της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ μαζί με τη Συνθήκη Εγγυήσεως και τη Συνθήκη Συμμαχίας με την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Συνθήκη Εγκαθιδρύσεως προέβλεπε μεταξύ άλλων την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους, τη διατήρηση από τη Βρετανία δύο κυρίαρχων στρατιωτικών Βάσεων στη νήσο, καθώς επίσης και την παροχή στην τελευταία άλλων στρατιωτικών εγκαταστάσεων και διευκολύνσεων στο έδαφος της Κύπρου. Οι Βρετανικές Βάσεις καλύπτουν συνολικά μία έκταση 158,5 τ. χλμ. Η έκταση αυτή ανήκει στην πλειονότητά της σε κατοίκους των κοινοτήτων εντός των Βάσεων. Με το πέρασμα του χρόνου, οι κάτοικοι των περιοχών αυτών συνειδητοποίησαν ότι είχαν κάποιους περιορισμούς ως προς την ανάπτυξη και αξιοποίηση των περιουσιών τους. Με τα χρόνια, οι περιορισμοί αυτοί άρχισαν να προκαλούν τη δυσανασχέτηση και την αντίδραση των ιδιοκτητών περιουσιών εντός των ορίων των Βάσεων. Η προσπάθεια για εξεύρεση κάποιας λύσης ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια, χωρίς ωστόσο να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα. Σήμερα όμως, υπάρχει αισιοδοξία ότι οι διαβουλεύσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις Αρχές των Βάσεων θα οδηγηθούν σύντομα σε τελική κατάληξη που θα απαλλάξει σε μεγάλο βαθμό τους ιδιοκτήτες περιουσιών στις περιοχές αυτές, από τα δεσμά των περιορισμών που υπάρχουν.
2.500 στρατό, πολλά τα έξοδα
ΟΙ βρετανικές δυνάμεις στην Κύπρο ξεπερνούν τους 2.500 στρατιώτες. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, στο στρατό υπηρετούν 1.640, στην αεροπορία 900 και στο ναυτικό 30. Σημειώνεται ότι η συμμετοχή της Βρετανίας στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ φθάνει τους 300 άνδρες. Στις Βάσεις, εργάζονται 300 Βρετανοί πολίτες ως διοικητικό κι άλλο προσωπικό, ενώ το ντόπιο προσωπικό φθάνει τους 1.200 (Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκπριοι). Οι Βρετανοί (με πολύ συντηρητικούς αριθμούς) υπολογίζουν πως η γη που βρίσκεται εντός των ορίων των Βάσεων, αξίζει 185 εκατομμύρια στερλίνες και άλλα 450 εκατομμύρια στερλίνες οι κτηριακές εγκαταστάσεις.
Η Βρετανία ξοδεύει πολλά εκατομμύρια για συντήρηση των Βάσεων ετησίως. Χωρίς να υπολογίζονται οι μισθοί των στρατιωτών και των υπαλλήλων, για τη συντήρηση των κτηρίων ξοδεύθηκαν το 2009-2010, 32 εκατομμύρια στερλίνες, για τα νοσοκομεία 1,8 εκατομμύρια.
Τα έξοδα συντήρησης κατά το 2007-2008 ήταν 10 εκατομμύρια, το 2008-2009 25 εκατομμύρια και το 2009-2010 33 εκατομμύρια. Σημειώνεται ότι τα τελευταία δυο χρόνια γίνονται ανακαινίσεις κτηρίων και γι’ αυτό υπάρχει αυξημένος προϋπολογισμός.
Είναι προφανές και από τις πρόσφατες αποφάσεις της βρετανικής κυβέρνησης για περικοπές στις δαπάνες ότι η οικονομική κρίση δεν αγγίζει την εδώ παρουσία τους. Η γεωστρατηγική σημασία των Βάσεων για τη Βρετανία δεν επηρεάζεται από την οικονομία.
Τι ισχύει για τους ιδιοκτήτες και τι θ’ αλλάξει
ΜΕΧΡΙστιγμής, οι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας εντός των ορίων των Βρετανικών Βάσεων δεν μπορούσαν να πουλήσουν την περιουσία τους, παρά μόνο να τη μεταβιβάσουν σε συγγενείς τους. Ταυτόχρονα, υπάρχουν περιορισμοί ως προς την ανάπτυξη στις περιοχές αυτές, διότι δεν είναι ενταγμένες στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Παράλληλα, δεν επιτρέπεται η διαμονή ατόμων που δεν κατάγονται από τις περιοχές αυτές ή που δεν είχαν άμεσες ρίζες καταγωγής, πέραν ενός χρονικού διαστήματος.
Αυτό ουσιαστικά είναι που αλλάζει με τη συμφωνία η οποία, όπως αναφέρθηκε στην τελευταία συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου, έχει δρομολογηθεί και βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο συζητήσεων μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Βρετανικών Βάσεων. Δηλαδή, την ένταξη αυτών των περιοχών στον πολεοδομικό σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας και την παραχώρηση του δικαιώματος πώλησης της περιουσίας των κατοίκων, αλλά μόνο σε Κύπριους και όχι σε ξένους. Ειδικότερα όμως, όσον αφορά τον πολεοδομικό σχεδιασμό, τον τελικό λόγο, δηλαδή την τελική έγκριση για κάθε ανάπτυξη, θα έχουν οι Αρχές των Βρετανικών Βάσεων.
Όπως εξήγησε στον «Φ» ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Πολεοδομικών Θεμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών, Ανδρέας Ασσιώτης, αυτό που θα γίνει ουσιαστικά, όταν τελικά υπάρξει συμφωνία, είναι ότι αυτές οι περιοχές θα ενταχθούν στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Δηλαδή, αφού οριστικοποιηθεί η συμφωνία και καθοριστούν οι πολεοδομικές ζώνες ανάπτυξης, θα κληθούν οι κοινοτάρχες των επηρεαζόμενων κοινοτήτων, να ενημερωθούν. Ακολούθως, οι κοινοτάρχες θα πρέπει να καλέσουν τους κατοίκους σε παγκοινοτικές συνελεύσεις για ενημέρωση, να ακούσουν τις εισηγήσεις τους και ακολούθως να διαμορφώσουν τις τελικές τους προτάσεις. Ο,τι ακριβώς γίνεται γενικότερα στη διαδικασία που ακολουθείται κατά την αναθεώρηση των Ζωνών Ανάπτυξης. Το χρονικό διάστημα βέβαια μέχρι να γίνει αυτό, θα εξαρτηθεί πρώτιστα από το πότε θα υπάρξει τελική συμφωνία μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Αρχών των Βάσεων και αφετέρου από το χρονικό διάστημα που θα πάρουν οι διαδικασίες που ακολουθούνται για τον καθορισμό των ζωνών.
Τι προβλέπει η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης
ΑΡΘΡΟ 1
Το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα περιλαμβάνει τη νήσο της Κύπρου, μαζί με τα νησιά που βρίσκονται πέραν της ακτής της, με εξαίρεση τις δύο περιοχές που προσδιορίζονται στο Παράρτημα Α αυτής της Συνθήκης, οι οποίες θα παραμείνουν κάτω από την κυριαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτές οι περιοχές αναφέρονται σε αυτή τη Συνθήκη και στα Παραρτήματα ως η Κυρίαρχη Βάση της Περιοχής Ακρωτηρίου και η Κυρίαρχη Βάση της Περιοχής Δεκέλειας.
ΑΡΘΡΟ 2
(1) Η Κυπριακή Δημοκρατία θα παραχωρήσει στο Ηνωμένο Βασίλειο τα δικαιώματα που προσδιορίζονται στο Παράρτημα Β αυτής της Συνθήκης. (2) Η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεργάζεται πλήρως με το Ηνωμένο Βασίλειο για να διασφαλίζει την ασφάλεια και την αποτελεσματική λειτουργία των στρατιωτικών βάσεων, οι οποίες βρίσκονται στην Κυρίαρχη Βάση της περιοχής Ακρωτηρίου και στην Κυρίαρχη Βάση της Περιοχής Δεκέλειας και την πλήρη απόλαυση από το Ηνωμένο Βασίλειο των δικαιωμάτων που παρέχονται από αυτή τη Συνθήκη. Στα παραρτήματα της Συνθήκης, στα οποία αναφέρονται τα άρθρα, καθορίζεται η κυριαρχία Βάσεων στα εδάφη που προσδιορίζονται και οι διευκολύνσεις που παραχωρούνται σε αυτές για στρατιωτικές ασκήσεις κ.ο.κ. για πέραν της επικράτειας των Βάσεων.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
.