Μεγάλη ήττα της Κίνας για την ΑΟΖ στη θάλασσα της Νότιας Κίνας: Τι σημαίνει η απόφαση

Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης.

Την Τρίτη, 12 Ιουλίου 2016, το Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης, έκδωσε την απόφασή του για την αντιδικία μεταξύ της Κίνας και των Φιλιππίνων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Η απόφαση των πέντε δικαστών, 501 σελίδων, που αναμενόταν με αγωνία από την διεθνή κοινότητα ήταν ομόφωνη υπέρ των Φιλιππίνων και κατέδειξε τις κινεζικές παραβιάσεις του Δίκαιου της Θάλασσας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η Δημοκρατία των Φιλιππίνων κατέφυγε στο Δικαστήριο τον Ιανουάριο του 2013 και η απόφαση την ικανοποιεί στην πλειοψηφία των θεμάτων.

Η Κίνα πάντως αρνήθηκε από την αρχή την δικαιοδοσία του Δικαστηρίου και δεν συμμετείχε στις διαδικασίες. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η διακεκομμένη γραμμή της Κίνας (όπως δείχνει η κόκκινη γραμμή του παραπάνω χάρτη) είναι παράνομη και αυθαίρετη, και τα ιστορικά δικαιώματα που προβάλει η Κίνα δεν έχουν καμία ισχύ με βάση το διεθνές δίκαιο και τα νησιά Spratly δεν αποτελούν νησιά όπως αυτά ορίζονται από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Πιο συγκεκριμένα, η παράγραφος που ήταν καταπέλτης για την Κίνα αναφέρει:

«Το Δικαστήριο συμπέρανε ότι, το γεγονός ότι η Κίνα έχει ιστορικά δικαιώματα στις πλουτοπαραγωγικές πηγές των υδάτων της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, τέτοια δικαιώματα εξαφανίστηκαν μια και ήταν ασυμβίβαστο με την έννοια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης όπως αυτή προβλέπεται από την Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας».

Αυτή την παράγραφο πρέπει, μελλοντικά, να την θυμόμαστε γιατί κάτι παρόμοιο προσπαθεί να προβάλει και η Τουρκία στο Αιγαίο.

Επιπλέον, το Δικαστήριο αναφέρθηκε στα επτά τεχνητά νησιά που δημιούργησε η Κίνα και τόνισε ότι τα νησιά αυτά δεν έχουν δικαιώματα και δεν καλύπτονται από το UNCLOS. Επίσης ανέφερε ότι το Άρθρο 121.3 του UNCLOS, που ορίζει τι ακριβώς είναι ένα νησί, απαιτεί να έχει μια «σταθερή κοινότητα ανθρώπων».

Το Δικαστήριο είχε, επίσης, μια εχθρική προς την Κίνα στάση σε σχέση με το γεγονός ότι στην απόφαση αναφέρει ότι « Η Κίνα έχει παραβιάσει τα κυριαρχικά δικαιώματα των Φιλιππίνων στην αποκλειστική της οικονομική ζώνη με (α) την παρεμβολή στα δικαιώματά της στα θέματα αλιείας και εξερεύνησης πετρελαίου, (β) με την κατασκευή τεχνητών νησιών και (γ) με την αδιαφορία της να σταματήσει τους Κινέζους αλιείς από το να ψαρεύουν στην ΑΟΖ της.

Μόνο σε μια περίπτωση το Δικαστήριο δεν έλαβε απόφαση γιατί θεώρησε ότι δεν έχει τέτοιο δικαίωμα. Αυτό ήταν το θέμα των στρατιωτικών δραστηριοτήτων των δυο πλευρών το οποίο εξαιρείται από την δικαιοδοσία του UNCLOS.

Η κυβέρνηση της Κίνας, όπως αναμενόταν, ανακοίνωσε μετά την απόφαση ότι δεν την αναγνωρίζει μια και είχε δηλώσει από την αρχή της υπόθεσης ότι «ούτε θα την αποδεχτεί ούτε θα την αναγνωρίσει.

Η Στάση των Ηνωμένων Πολιτειών 

Αυτή η απόφαση θα δημιουργήσει μεγαλύτερες προστριβές ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ και θα είναι ένα καλό τεστ για την Ουάσιγκτον που πρέπει να δείξει την ικανότητά της να διατηρήσει τον ρόλο της στην ασφάλεια της Ασίας μπροστά αυξανόμενη δύναμη της Κίνας.

Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, μετά την απόφαση του Δικαστηρίου, δήλωσε ότι «ελπίζει και προσδοκά» τα δυο κράτη να σεβαστούν την απόφαση. Η απόφαση είναι νομικά δεσμευτική αλλά το Δικαστήριο διαθέτει μηχανισμούς που θα επιβάλλουν τις αποφάσεις του. Οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι η απόφαση περιέχει τέσσερα βασικά σημεία.

 1. Την ακύρωση της διακεκομμένης γραμμής οριοθέτησης,
2. Τον καθορισμό ότι τα νησιά Spratly και ο ύφαλος Scarborough δικαιούνται μόνο 12 ναυτικά μίλια,
3. Η κατασκευή τεχνητών νήσων και η παράνομη αλίευση του κινεζικού αλιευτικού στόλου παραβίασε τα δικαιώματα των Φιλιππίνων και
4. Η αποξήρανση και εδαφική επέκταση καθώς και η δημιουργία στρατιωτικών εγκαταστάσεων στα νησιά Spratly καταστρέφουν το περιβάλλον.

Βέβαια, το Πεκίνο δεν είναι μόνο του στην απόρριψη αυτής της απόφασης. Κανένα μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν συμμορφώθηκε με τις αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων σε θέματα Δίκαιου Θάλασσας. Όπως είναι γνωστόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επικυρώσει το UNCLOS, και απέρριψαν μια απόφαση το 1986 του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης που απαίτησε να πληρώσει αποζημιώσεις στη Νικαράγουα που της είχε βάλει νάρκες στα λιμάνια της.

Η Κίνα, σίγουρα, θα προσπαθήσει να ισχυροποιήσει τη θέση της με το να κτίσει μια νέα στρατιωτική βάση στο Scarborough Shoal, κάτι που το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτον πιστεύει ότι θα είναι «στρατηγικά ανεπιθύμητο» για την Ουάσιγκτον και την Μανίλα, αλλά αδύνατον να αποτρέψουν.

 Η Κίνα δεν θα σταματήσει να διεκδικεί πάνω από το 80% της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, δηλαδή περίπου 3,5 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα βασισμένη στην έννοια του «ιστορικού δικαιώματος» αγνοώντας τα δικαιώματα του Βιετνάμ, της Ταιβάν, της Μαλαισίας, του Μπρουνέι και των Φιλιππίνων.

Ο Ρόλος των Υδρογονανθράκων 

Ο κύριος λόγος, βέβαια, για αυτή την μεγάλη διαμάχη των 6 κρατών δεν είναι τίποτε άλλο από την διαμάχη για τον πλούτο της ΑΟΖ σε υδρογονάνθρακες. Οι Κινέζοι υπέγραψαν το Δίκαιο της Θάλασσας και ανακήρυξαν ΑΟΖ γιατί είχαν αντιληφθεί, αρκετά νωρίς, τον τεράστιο ορυκτό πλούτο που υπήρχε στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και αποφάσισε να αυξήσει παράνομα την ΑΟΖ της για να αποκτήσει το μεγαλύτερο ποσοστό των υδρογονανθράκων στην περιοχή.

Σύμφωνα με την Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ σε μια μελέτη που έγινε την περίοδο 1993/94 είχε υπολογιστεί ότι στην περιοχή υπήρχε περισσότερο φυσικό αέριο από πετρέλαιο.

Οι Αμερικανοί είχαν υπολογίσει, τότε, ότι το 70% των υδρογονανθράκων στην περιοχή ήταν φυσικό αέριο και ότι η Θάλασσα της Νότιας Κίνας περιλάμβανε 266 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Η κρατική κινέζικη εταιρία China National Offshore Oil (CNOOC) έχει υπολογίσει ότι η περιοχή διαθέτει 125 δις. βαρέλια πετρελαίου και 500 τρις. κυβικά πόδια φυσικού αερίου.

Αλλά μια νέα αμερικανική μελέτη της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ, που έγινε το 2010, δείχνει με πιθανότητα 95% να υπάρχουν, τουλάχιστον 750 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, με πιθανότητα 50% να υπάρχουν 2 τρις. βαρέλια και με μια πιθανότητα 5% να υπάρχουν πάνω από 5 τρις. βαρέλια πετρελαίου.

 Πάντως, η ήττα της Κίνας αποτελεί και ήττα της Τουρκίας που προσπαθεί, παραβιάζοντας το Δίκαιο της Θάλασσας, να αυξήσει την θαλάσσια περιοχή που θέλει να ελέγξει στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος και στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Όλα τα κράτη του κόσμου αγωνίζονται για την ΑΟΖ τους εκτός της δικής μου πατρίδας. Σίγουρα, ο Τάσσος Παπαδόπουλος θα μας κοιτά από ψηλά και θα ντρέπεται για τα χάλια μας.

Τα αδέλφια μας, οι Κύπριοι, μας άνοιξαν τα μάτια το 2004 αλλά εμείς, τέσσερις Πρωθυπουργούς αργότερα, συνεχίζουμε να περιφρονούμε την αξία της ΑΟΖ μας.

Η Απόφαση του Δικαστηρίου:
https://pca-cpa.org/wp-content/uploads/sites/175/2016/07/PH-CN-20160712-Press-Release-No-11-English.pdf

Πηγή