Γράφει ὁ Δημήτρης Καπρᾶνος.
Ὁ καθηγητής Ἀδαμάντιος Πεπελάσης, στόν δημοσιογράφο Γιῶργο Καραβίδα, τόν Μάρτιo τοῦ 2012…
«Ἡ μεγαλύτερη ἀνησυχία σας ποιά εἶναι;» ἐρωτᾶ ὁ συνάδελφος. Καί ὁ σοφός καθηγητής ἀπαντᾶ:
«Ἄν στό πῶ θά γελάσεις. Ὄχι ἐσύ. Ὁ ἀναγνώστης μας… Φοβᾶμαι γιά τό ἔθνος! Ὁ Γιάννης Σακελλαράκης, ἕνας διαπρεπής ἀρχαιολόγος πού, γιά εὐνόητους λόγους, δέν ἔγινε ποτέ καθηγητής στήν Ἑλλάδα, ἦταν δεμένος μέ τοῦτα τά χώματα. Ὁ ἀναγνώστης σου θά ἀναρωτηθεῖ τί θά πεῖ, στά 2012, δεμένος μέ τά χώματα. Δέν ξέρω. Ὅ,τι καταλαβαίνει ὁ καθένας.
Μοῦ ἔλεγε ὁ Γιάννης, ρέ σύ Διαμαντῆ, τόσα χρόνια σκάβω καί ἀνακαλύπτω ὅλα αὐτά τά εὑρήματα. Ξέρεις ποῦ καταλήγω; Ἴδιοι μασκαρᾶδες ἦταν κι αὐτοί ὅπως κι ἐμεῖς, ἀλλά ἦταν καί κάτι ἄλλο.
Εἴχανε ψυχή. Αὐτό ἐννοῶ λέγοντας ὅτι φοβᾶμαι γιά τό ἔθνος.
Αὐτό τό ἔθνος τό ἔμαθα στήν πρώτη δημοτικοῦ καί ἀπό τήν μάνα μου. Ἄς μοῦ πεῖ κάποιος τί ἄλλο ἔχουμε τούτη τή στιγμή τῆς συμφορᾶς νά μᾶς κρατήσει. Ἐγώ δέν πρόκειται νά πάρω μιά σημαία καί νά βγῶ στούς δρόμους καί νά φωνάζω ζήτω ἡ Ἑλλάς καί ζήτω τό ἔθνος. Ξέρω ὅμως πώς κάτι μέσα στήν ψυχή μου ἀναστατώνεται. Αὐτό φοβᾶμαι ὅτι χάθηκε, χάνεται. Λυπᾶμαι πού ὅταν γκρινιάζουμε γιά τήν κρίση φτάνουμε μέχρι ἐκεῖ πού πάει τό ἄτομό μας. Αὐτούς τούς Ἕλληνες φοβᾶμαι πού ἀλλάξανε μέσα σέ εἴκοσι χρόνια ἀξίες καί ἰδανικά…».
Σέ ἐρώτηση τῆς δημοσιογράφου Μαρίας Ἀνδρέου, γιά τό τί σημαίνει ἔθνος καί τό πῶς διαμορφώνεται ἡ ἐθνική συνείδηση, κλήθηκε νά ἀπαντήσει ὁ Γιάννης Βογιατζῆς. Ἡ ἀπάντηση πού ἔδωσε ὁ σπουδαῖος ἠθοποιός ἦταν ἡ ἀκόλουθη:
«Στό σχολεῖο εἴχαμε ἕναν Ἰταλό καθηγητή, μέ λατρεία στήν ἑλληνική παιδεία, τόν Κάρλο Μπρικέλι. Μᾶς ἔκανε ἰταλικά καί μᾶς μάθαινε νά λέμε ὅτι στό αἷμα μας ρέει αἷμα ἰταλικό. Τότε, ὅλα τά παιδιά καί χωρίς νά συνεννοηθοῦμε –αὐτή εἶναι ἡ πιό δυνατή μου ἀνάμνηση, πού μέ κάνει καί κλαίω ὅταν θυμᾶμαι τά παιδικά μου χρόνια– φωνάζαμε: “Στό αἷμα μᾶς ρέει αἷμα ἑλληνικό!”.
Οἱ κατακτητές πιστεύουν ὅτι μέ τήν προπαγάνδα μποροῦν νά ἀλλάξουν οἱ λαοί. Ἡ συνείδηση ἑνός ἔθνους φτιάχνεται ἀπό τήν κοινή γλῶσσα, τήν ἱστορία καί τήν γνώση τοῦ ποιός εἶσαι. Τό κράτος δέν ἔχει τήν ἴδια ἰσχύ μέ τό ἔθνος. Κράτος φτιάχνεις μέ τήν μείξη πολλῶν ἐθνοτήτων. Αὐτά τά κράτη συνήθως εἶναι σκληρά ἀπέναντι στούς πολῖτες τους. Ἡ ἐλευθερία δέν παρέχεται ἀφειδῶς στίς ἐθνότητες, γιά νά μήν μποροῦν νά ξεσηκωθοῦν καί τό κράτος διαλυθεῖ. Δέν ὑπάρχει οὐσιαστική δημοκρατία. Ἐνῷ στό ἔθνος, ὑπάρχει ὁ ἄγραφος νόμος τῶν ἐθίμων, τῶν κοινῶν ἀγώνων καί καημῶν, τοῦ πολιτισμοῦ, τῆς θρησκείας, τῶν παρόμοιων χαρακτηριστικῶν. Γιά αὐτό εἴμαστε τυχεροί πού ζοῦμε σέ μιά χώρα πού δέ χάθηκε ποτέ τό ἐθνικό της DNA, ἀκόμη καί μέ τετρακόσια χρόνια τουρκικῆς σκλαβιᾶς»…
Ἀνήκω στούς εὐτυχεῖς θνητούς πού γνώρισαν καί συνομίλησαν πολλάκις μέ τόν καθηγητή Πεπελάση, ὅπως καί μέ τόν ἀξέχαστο συναπόφοιτο Ἰωνιδέα καθηγητή Σακελλαράκη. Δηλώνω ἐπίσης θαυμαστής τοῦ Γιάννη Βογιατζῆ. Τό ἔθνος, ἀγαπητοί, εἶναι συνδεδεμένο μέ τήν πατρίδα καί ὄχι μέ τήν «χώρα». Νά μήν τό ξεχνᾶμε αὐτό…