Ενώ ακόμη βρισκόμαστε
σε συνθήκες μεγάλης οικονομικής κρίσης, η γερμανική οικονομία φιλοδοξεί να
είναι η πρώτη σημαντική οικονομία που θα ανακάμψει. Πρόκειται για ανάκαμψη που βασίζεται στις εξαγωγές και έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή θέσεων εργασίας
και την εντατικοποίηση της παραγωγής. Παρά τις αμφιβολίες και τη γενική
απαισιοδοξία που γεννούν η υψηλή ανεργία και η πτώση των αμοιβών, η γενική
εντύπωση είναι ότι η Γερμανία δημιουργεί τις προοπτικές για ανάκαμψη, έξοδο από
την ύφεση και σταθερή ανάπτυξη. Και βέβαια αυτό είναι το ζητούμενο. Παρ΄ όλο
που το αίτημα της μείωσης των εκπομπών διοξείδιου του άνθρακα είναι επιτακτικό,
η αναμενόμενη ανάκαμψη θεωρείται ως αυτοσκοπός. Κανείς δεν λαμβάνει υπ΄ όψη τις
οικολογικές διαστάσεις αυτού που πρόκειται να συμβεί. Έτσι, δεν φαίνεται να
υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική οικονομική πρόταση εξόδου από την κρίση, αλλά
ακόμη και αν υπάρχει, η δυναμική των πραγμάτων δεν της δίνει πιθανότητα
επιτυχίας.
Οι ΗΠΑ προσπαθούν
να ισορροπήσουν την ισοτιμία του δολαρίου προς το κινέζικο γιουάν, ώστε να
κατορθώσουν να αυξήσουν τις εξαγωγές τους προς την Κίνα πραγματοποιώντας το
άλμα που θα τις απαλλάξει από την υψηλή ανεργία. Είναι γεγονός ότι τα
επιχειρηματικά κέρδη στις ΗΠΑ έχουν ανακάμψει σε επίπεδα ανώτερα της εποχής
πριν την κρίση. Ωστόσο, τα εκατομμύρια των ανέργων συνεχίζουν να τροφοδοτούν
την αμφιβολία που κάνει την οικονομία των ΗΠΑ να κινείται στο χείλος του
γκρεμού. Παράλληλα, η Ιαπωνία προσπαθεί να αναχαιτίσει την άνοδο του γιεν, ώστε
η στάσιμη οικονομία της να βρεθεί σε τροχιά ανάπτυξης που θα στηρίξει η αύξηση
των εξαγωγών. Το όνειρο της ραγδαίας ανάπτυξης των εξαγωγών βρίσκεται στις
σκέψεις των σχεδιαστών που είναι υπεύθυνοι για τις οικονομικές κατευθύνσεις σε
όλο τον κόσμο. Πρόκειται με άλλα λόγια για το γνώριμο ζήτημα της επέκτασης των
αγορών, οι οποίες είναι αναγκαίες για κάθε πειστική προοπτική ανάπτυξης.
Παρά την
αναταραχή και την κρίση στην Ευρωζώνη οι Γερμανοί βρίσκονται και πάλι πίσω από
τις γραμμές παραγωγής και εργάζονται με ρυθμούς και αποδόσεις που δεν έχουν
εμφανισθεί μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Εκείνο που τροφοδοτεί τις
γερμανικές γραμμές παραγωγής είναι οι εξαγωγές προς την Κίνα, η οποία ήδη
κατέλαβε τη θέση της υπ΄ αριθμόν ένα αγοράς για τα αξιόπιστα μηχανήματα που
παράγουν οι φίλεργοι και τελειομανείς Γερμανοί βιομήχανοι και εργάτες.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 2010 η Volkswagen εξήγαγε στην Κίνα πέντε
φορές περισσότερα αυτοκίνητα από αυτά που παράγουν τα εργοστάσιά της για την
αγορά των ΗΠΑ. Παράλληλα, παρά το ότι σε απόλυτα μεγέθη οι ΗΠΑ πραγματοποιούν
μεγαλύτερες εξαγωγές προς την Κίνα, οι γερμανικές εξαγωγές είναι τριπλάσιες αν
οι αριθμοί κατανεμηθούν αναλογικά ως προς το μέγεθος των πληθυσμών και των
οικονομιών.
Τα υψηλής
ποιότητας προϊόντα που παράγουν οι Γερμανοί κατασκευαστές απολαμβάνουν την
αποδοχή των νεοφώτιστων καταναλωτών της Κίνας. Παρά την επιθυμία των Κινέζων να
απομιμούνται και να αντιγράφουν τα δυτικά προϊόντα οι γερμανικές εταιρείες
εξάγουν προς την Κίνα μεγαλύτερες ποσότητες ποιοτικών ειδών από τις αντίστοιχες
που παράγει η κινέζικη βιομηχανία. Ακόμη, παρά το ότι το ισοζύγιο πληρωμών
Γερμανίας – Κίνας είναι εις βάρος των Γερμανών, το αρνητικό υπόλοιπο δεν
συγκρίνεται με τα αντίστοιχα μεγέθη από το ισοζύγιο πληρωμών ΗΠΑ – Κίνας.
Το βέβαιο είναι
ότι μέσα στην απογοήτευση και την ανησυχία κανείς δεν ασχολείται με τις
ευκαιρίες και τις δυνατότητες που ενδέχεται να προσφέρει η οικονομική
συρρίκνωση όσον αφορά τα οικολογικά αιτήματα. Δεν γίνεται καμία συζήτηση για
την εδραίωση ενός μέτρου μεταξύ οικολογικής καταστροφής και αλόγιστης
ανάπτυξης. Η οικονομική κρίση έφερε στην επιφάνεια τις τάσεις που ενδέχεται να
είναι μοιραίες για την οικολογική ισορροπία σε ολόκληρο τον πλανήτη. Εκτός από
την μόνιμη απαίτηση και επιδίωξη των δυτικών οικονομιών για απεριόριστη και μη
αειφόρο ανάπτυξη ήδη έχει προστεθεί και
η διεκδίκηση των νέων οικονομιών της Νοτιοανατολικής Ασίας και Λατινικής
Αμερικής για ανάπτυξη με πρότυπα το δυτικό μοντέλο. Η τάση αυτή παίρνει μέρα με
τη μέρα απρόβλεπτη δυναμική και διαπλέκει τις αναπτυσσόμενες οικονομίες με
οικονομίες του τέως Τρίτου Κόσμου. Χαρακτηριστική είναι η συνεργασία της Κίνας
με τη Βραζιλία για την κατασκευή υποδομής στη Βραζιλία, ώστε να γίνει δυνατή η
οικονομική συνεργασία των δύο μεγάλων αυτών χωρών. Οι υπό κατασκευήν αναπτύξεις
έχουν τεράστια κλίμακα και ιδιαίτερα καταστρεπτικά οικολογικά αποτελέσματα.
Κατασκευάζεται στην ακτή της Βραζιλίας προς τον Ατλαντικό τεράστιο βιομηχανικό
συγκρότημα με γιγαντιαίες αποβάθρες δίπλα στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο βιομηχανικό λιμάνι του κόσμου, αλλά παράλληλα και
για τη μεγαλύτερη πύλη προς τους φυσικούς πόρους της γιγαντιαίας Βραζιλίας.
Σχεδιάζονται φορτηγά πλοία δυναμικότητας εκατοντάδων χιλιάδων τόνων, τα οποία
θα ταξιδεύουν σε ευρύ θαλάσσιο δρόμο προς Ανατολάς, ώστε να ικανοποιούν την
ακατάσχετη δίψα της Κίνας για μεταλλεύματα, πετρέλαια, σιτάρι, ξύλο και πλήθος
προϊόντων της μελλοντικής βιομηχανίας της Βραζιλίας.
Πέρα από τα
στρατηγικά και οικονομικά ενδιαφέροντα η κατάσταση που φαίνεται να
διαμορφώνεται σημαίνει την πλήρη και ριζική ανατροπή της ήδη κλονισμένης και
παραπαίουσας παγκόσμιας οικολογικής ισορροπίας, με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει για το παρόν και το
μέλλον όλων μας. Αυτό θα μπορούσαμε να το περιμένουμε. Είναι φανερό ότι το
οικολογικό πρόβλημα συναρτάται απολύτως με τη μεταφυσική στάση του ανθρώπου, τη
γενικότερη κοσμοαντίληψη που χαρακτηρίζει κάθε πολιτισμό. Το οικολογικό
πρόβλημα είναι κατά βάση πρόβλημα πολιτισμικό. Εφ’ όσον οι πολιτισμικές
προϋποθέσεις δεν μεταβάλλονται ριζικά δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε αλλαγή
σε ό,τι δημιουργεί και συντηρεί το οικολογικό ζήτημα.
.