Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων.
Έτος 1222, πριν από 800 χρόνια. Η Φραγκική δυναστεία των Λουζινιάν έχει καταλάβει την Κύπρο κατά την περίοδο των Σταυροφοριών και καταλύει το Αυτοκέφαλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας των Ελλήνων της Μεγαλονήσου. Την περίοδο αυτή περιγράφει συγκινητικά ο Γιώργος Σεφέρης στο γνωστό ποίημά του:”Νεόφυτος ο Έγκλειστος μιλά-” με υποσημείωση: Εγκλείστρα 1953. Έτος 2022, 7 Νοεμβρίου. Πεθαίνει ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β΄, ο οποίος ουσιαστικά αποκατέστησε το Αυτοκέφαλο αυξάνοντας τις Επισκοπές σε αριθμό άνω των 13, ώστε η Εκκλησία της Κύπρου να αποφασίζει μόνη της για τα θέματά της. Κατά σύμπτωσιν ο εκλιπών Αρχιεπίσκοπος υπήρξε μοναχός και ηγούμενος της Εγκλείστρας, της Μονής του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο.
Η νεανική περίοδος της ζωής του συνδέεται με τον αγώνα της ΕΟΚΑ για Αυτοδιάθεση -Ένωση με την Ελλάδα και με τη γνωριμία του με τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Έβλεπε τους αγωνιστές να προετοιμάζονται για τη σύγκρουση με τους Βρετανούς στρατιώτες και ο Ευαγόρας ξεχώριζε. Ήταν διανοούμενος, έγραφε ποιήματα, ήταν καλός αθλητής. Απαγχονίσθηκε σε ηλικία 18 ετών πριν καν τελειώσει το Εξατάξιο Γυμνάσιο. Θυσιάσθηκε για τον Ελληνισμό. Αυτός ο αγώνας των νεαρών μαθητών -παιδιών του Κατηχητικού, για την ελευθερία της Κύπρου, για τα Πανελλήνια ιδανικά, για τη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας χαράχθηκε βαθιά μέσα στην ψυχή του νεαρού Ηρόδοτου (έτσι λεγόταν πριν καρεί μοναχός). Ως Ιερομόναχος, ως Μητροπολίτης Πάφου και ως Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ο Χρυσόστομος αναδείχθηκε σε ένα πραγματικό αγωνιστή του Ελληνισμού.
Εμπόδισε με τη σθεναρή στάση του την επιβολή κακών και διχοτομικών λύσεων στη Κύπρο. Αντιτάχθηκε στο Σχέδιο Ανάν. Τόνιζε πάντα ότι το Κυπριακό είναι ζήτημα εισβολής και κατοχής με αποκλειστική ευθὐνη της Τουρκίας. Έδινε έμφαση στην ελληνορθόδοξη αγωγή των μαθητών και μαθητριών. Διαφώνησε με την προσπάθεια του αειμνήστου Προέδρου Χριστόφια και του αριστερού κόμματος ΑΚΕΛ να αλλάξουν το περιεχόμενο της Κυπριακής Παιδείας και να υποβαθμίσουν την επέτειο του αγώνος της ΕΟΚΑ (1 Απριλίου). Έλεγε καθαρά και δυνατά την άποψή του για τα εκκλησιαστικά και τα εθνικά θέματα.
Το έργο του στον τομέα της φιλανθρωπίας και της εκκλησιαστικής διοίκησης ήδη παρουσιάζεται από ειδικές στήλες ή εκπομπές. Θα ήθελα να μείνω στη συμβολή του εκλιπόντος στη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας σε ένα ακριτικό και μαρτυρικό κομμάτι του Ελληνισμού. Στην Κύπρο, όπου οι αγωνιστές του 1955-59 απαγχονίσθηκαν ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο και τα τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής, προσπάθησαν κατά καιρούς ορισμένοι να αμφισβητήσουν την ελληνική συνείδηση και τη διαχρονική συνέχεια του Έθνους μας. Άλλοι μίλησαν για νεο-κυπριακή συνείδηση, άλλοι πρότειναν την κατασκευή “έθνους Κυπρίων”, άλλοι είπαν ότι η επαναπροσέγγιση με τους Τουρκοκυπρίους επιβάλλει την απομάκρυνση των Κυπρίων από την ελληνική ταυτότητα και Ιστορία. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος στάθηκε εμπόδιο στην αλλοίωση της ελληνικής συνείδησης σεβόμενος ταυτοχρόνως την ανεξάρτητη κρατική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τους τελευταίους μήνες, δίνοντας τη μάχη με τον καρκίνο, επέδειξε θαυμαστή υπομονή και πίστη στον Θεό. Εύχομαι ο Θεός να αναπαύσει τη ψυχή του και ο διάδοχός του, που θα εκλεγεί από τον λαό και την Ιερά Σύνοδο, να συνεχίσει το έργο του Χρυσοστόμου Β΄ για την ενότητα της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού.
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 12.11.2022