Γράφει ὁ Δημήτρης Καπρᾶνος.
Σχεδόν ὅλη μου τήν ζωή τήν ἔχω περάσει στό κέντρο τῶν Ἀθηνῶν. Ἀπό τά δεκαοκτώ μου, πού ἄρχισα νά ἐργάζομαι, κυκλοφοροῦσα στό κέντρο, στήν καρδιά τῆς πόλεως.
Μετά τό 1970, ὅταν ἄρχισα νά ἐργάζομαι στίς ἐφημερίδες (μία ἀπό αὐτές τυπωνόταν στήν «Καθημερινή» τῆς ὁδοῦ Σωκράτους, ἡ ὁποία δέν κυκλοφοροῦσε, ἀλλά τά τυπογραφεῖα λειτουργοῦσαν) ἄρχισα νά ἀπολαμβάνω τήν μαγεία τοῦ κέντρου.
Ἀπό τήν Ὁμόνοια μέχρι τό Σύνταγμα, ὑπῆρχε καί λειτουργοῦσε ὅλο τό σύστημα τῶν ἐφημερίδων καί τῶν περιοδικῶν. Στήν Σωκράτους ἡ Καθημερινή, στήν Πειραιῶς ἡ Βραδυνή, ἡ Νίκη, τό Φῶς τῶν Σπόρ, ἡ Ναυτεμπορική. Στήν Γερανίου καί γύρω, ἡ Ἡμερησία, ἀλλά καί ἀρκετές μονάδες σχετικές μέ τόν Τύπο (τσιγκογραφεῖα, φωτογράφοι κ.λπ.). Λίγο πιό κάτω, πρός τήν Ἁγίου Κωνσταντίνου, ἡ Ἀθλητική Ἠχώ καί ἀνεβαίνοντας πρός Σύνταγμα, ἡ Ἀπογευματινή καί ἡ Ἀκρόπολις στήν ὁδό Φειδίου, ἡ Ἑστία, στήν πλατεῖα Καρύκη, Τά Νέα, Τό Βῆμα, ὁ Ταχυδρόμος (ὁ ΔΟΛ, γενικῶς) στήν Χρ. Λαδᾶ, ὅπου εἶχε ἐπίσης γραφεῖα τό Ἐμπρός, ἡ Ἀθηναϊκή καί ἀρκετά περιοδικά.
Οἱ δημοσιογράφοι, πού δέν εἶχαν τίς σημερινές ἀνέσεις, ἀλλά ἐργάζονταν ἀπό τό πρωί ὥς …τά ξημερώματα, δέν εἶχαν ἀργίες καί ἄδειες διαρκείας, τά μεσημέρια ἔτρωγαν στό «Ἰντεάλ», τῶν ἀδελφῶν Βλασσόπουλων, ἀλλά καί στό «Κεντρικόν», στήν Χρ. Λαδᾶ. Ἦταν τά στέκια τους, ὅπως καί ὁ «Ἀπότσος», ἀλλά καί ὁ «Ὀρφανίδης», πέριξ τοῦ Συντάγματος.
Τά βράδυα, τό κέντρο φοροῦσε τήν ἄλλη του στολή. Τά «Καμπαρέ», μέ τά πλούσια «εὐρωπαϊκά» προγράμματα, τά «Νάιτ Κλάμπ», πού στήν δεκαετία ’64-’74 ἔδωσαν στήν «πόπ» μουσική καί στόν χορό τά πρωτεῖα, οἱ μεγάλες αἴθουσες τῶν ξενοδοχείων μέ ἐκδηλώσεις «ἀπογευματινά τέια» καί «χορούς», τά πολλά θέατρα, οἱ περισσότεροι ἀκόμη κινηματογράφοι ἀλλά καί ἡ Λυρική Σκηνή ἔδιναν στό κέντρο τῶν Ἀθηνῶν τόν παλμό μιᾶς μεγάλης καί ἀναπτυσσόμενης εὐρωπαϊκῆς πρωτευούσης.
Στοῦ «Ζώναρς», στό «Ἀτενέ Παλλάς», στό «Πατάρι» τοῦ Λουμίδη, στό «Ντόλτσε», μαζευόταν ἡ διανόηση. Πόσες φορές εἴχαμε συναντήσει ἐκεῖ τόν Γιάννη Τσαρούχη, τόν Μᾶνο Χατζιδάκι, τόν Νῖκο Γκάτσο, τόν Μίκη Θεοδωράκη, τόν Ὀδυσσέα Ἐλύτη, πόσες φορές δέν ἀνεβαίναμε στό «πατάρι» γιά νά δοῦμε (μόνο νά δοῦμε) τούς διανοητές.
«Χαμός» στό θέατρο «Κεντρικόν» γιά τίς συναυλίες τοῦ Μίκη καί τά καλοκαίρια στά «θερινά θέατρα» τῆς λεωφ. Ἀλεξάνδρας καί τοῦ Πεδίου τοῦ Ἄρεως γιά τίς μεγάλες, καλοκαιρινές θεατρικές παραγωγές, πού ἀποτελοῦσαν «κοσμικά γεγονότα». Καί ὅλα αὐτά, σέ μιά Ἀθήνα ἡ ὁποία δέν εἶχε ἀκόμη ἀποκτήσει τόν «κοσμοπολιτισμό» πού τῆς ἔπρεπε.
Σήμερα, τό κέντρο τῆς πόλεως ἔχει διαλυθεῖ. Μετά τίς ἐννέα τό βράδυ, ἡ Ἀθήνα εἶναι πόλη-φάντασμα. Οἱ κινηματογράφοι ἔκλεισαν καί κλείνουν συνεχῶς, τραγική ἡ τύχη τῶν κινηματογράφων «Ἰντεάλ», «Ἀπόλλων» καί «Ἀττικόν».
Τί θά γίνει; Θά μετατραπεῖ τό κέντρο σέ ὄγκους ξενοδοχείων καί RbnB; Μέγα λάθος ἡ ἀπομάκρυνση τῆς «Λυρικῆς» ἀπό τήν Ἀκαδημίας στό κατά τά λοιπά λειτουργικό καί χρήσιμο κτήριο τῆς παραλίας, σέ ἕναν χῶρο χωρίς φουαγιέ (!) ἀλλά καί χωρίς εὔκολη πρόσβαση.
Χάθηκε ἡ μαγεία τῶν «προκαταρκτικῶν», τῆς κουβέντας στό «φουαγιέ» ἀλλά καί στά πέριξ τῆς εἰσόδου.
Δέν συζητῶ γιά τό κατάντημα τῆς περιοχῆς Ὁμονοίας, Πατησίων, Κυψέλης, Βικτωρίας, πλ. Ἀμερικῆς, Ἁγ. Μελετίου, Ἁγ. Παντελεήμονος. Ἐκεῖ, ἐπεκράτησε ὁ τρίτος κόσμος.
Ὡραία φαίνεται ὅτι θά γίνει ἡ Πανεπιστημίου, ἀλλά γιά ποιόν; Μόνο γιά τουρίστες, παρεπιδημοῦντες καί γιά τά ψώνια στά μαγαζιά. Δυστυχῶς, ἡ Ἀθήνα χάνει ὁριστικά τήν «καρδιά» της…
Ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Τε. 30 Αὐγούστου 2023, φ. 42.639 σελ. 1, 4 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 31/08/2023).