Α. Νταβούτογλου: «Το στρατηγικό βάθος» μιάς μεγαλοιδεατικής παράκρουσης

Την προπερασμένη Παρασκευή [4/6/2010] στην εκποπμή «Ανιχνεύσεις» της ΕΤ3,τρείς Έλληνες καθηγητές συζήτησαν το νεοεκδοθέν βιβλίο του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου «Το στρατηγικό βάθος».

Από τη συζήτηση «προέκυψε»ότι το βιβλίο αυτό διακρίνεται από αναλυτικό βάθος, ατράνταχτη επιχειρηματολογία και πολιτικό αισθητήριο πρώτου μεγέθους.

Είναι έτσι τα πράγματα οπότε θα έχουμε να κάνουμε με ένα έργο μεγάλης επιστημονικής και πολιτικής εμβέλειας ή όχι;.Πρώτο ερώτημα.Και ένα δεύτερο: Σε τι αποσκοπεί και τι υποκρύπτει η συγγραφή του;;;;

***

Θα προχωρήσω στην επί της ουσίας ανάλυση του βιβλίου αυτού και δεν θα υπεισέλθω στο διάχυτο φοβικό και ηττοπαθές κλίμα, που επικράτησε στη διάρκεια αυτής της συζήτησης.

Ο καθένας , που αξιώνει μία θέση ως διαμορφωτής της κοινής γνώμης πρέπει κάθε φορά, που λέει κάτι να αναλογίζεται την ευθύνη του απέναντι στο λαό, που τον γέννησε αντί να ηδονίζεται αυτάρεσκα με τους χρησμούς και τους φραστικούς πομφόλυγες που εκπέμπει.

***

Πρώτη και καίρια παρατήρηση, που πρέπει να γίνει και δεν την έκαναν οι συνομιλητές της προπερασμένης Παρασκευής είναι ότι η συνολική σύλληψη και ο τρόπος προσέγγισης του βιβλίου του Νταβούτογλου δεν είναι ούτε νέα, ούτε πρωτότυπη.Αποτελεί κακέκτυπο του υποδείγματος των γνωστών βιβλίων του Μπρεζινσκυ και του Χαντιγκτον γιά να αναφερθούμε στα σημαντικότερα.

Δεύτερη παρατήρηση, το βιβλίο του Νταβούτογλου χαρακτηρίζεται από μία άναρχη παρουσίαση σκέψεων και «αποδεικτικού» υλικού και είναι φλύαρο και ανακυκλούμενο. Λίθοι και πλίνθοι και κεραμοι ατάκτως ερριμένοι και η εικόνα ενός σκύλου που κυνηγάει την ουρά του.

Αλλά ας τα παραβλέψουμε αυτά ως «δευτερεύοντα» και ας προχωρήσουμε στα πρωτεύοντα.

Ο Νταβούτογλου διαστρέφει συστηματικά την ιστορία είτε παρερμηνεύοντάς την είτε με ηθελημένες παραλείψεις κρισίμων στοιχείων.

Ότι δεν μας συμφέρει απλά δεν το αναφέρουμε ή το φωτίζουμε μονόπλευρα καλλωπίζοντάς την εικόνα του. Η Ιστορία , όμως δεν διορθώνεται με τη χρήση κολλογόνων ουσιών και ψιμυθίων.

Σε δύο κρίσιμα κεφάλαια [2ο και 3ο] μας λέει,μεταξύ άλλων, ο κ. Νταβούτογλου τα εξής ανήκουστα.

– Η Οθωμανική Αυτοκρατορία σε αντίθεση με τη Δύση δεν είχε αποικίες, ούτε αποικιοκρατική αντιληψη..

Τι να τις κάνει τις αποικίες όταν είχε σε καθεστώς δουλείας δεκάδες λαούς , που μεσω ενός στυγνού φορολογικού συστήματος τους απομυζούσε μέχρι το κοκκαλο;;;

– Η Οθωμανικη Τουρκία είχε μια ιδιαίτερη πολιτική κουλτούρα, που έχει και η σημερινή Τουρκία. Μια κουλτούρα ανοχής, κοσμοπολιτισμού και σύνθεσης σε τρόπο ώστε να υπάρχει ένα υπόβαθρο ισότητας για όλους τους λαούς, που την συνέθεταν….

Ούτε κουβέντα για τη λέξη «ραγιάς» που αφορούσε σε όλους τους μη Οθωμανούς υπηκόους της, κουβέντα για την αδιάκοπη αλυσσίδα σφαγών των υποτεταγμένων πληθυσμών, κουβέντα για το παιδομάζωμα, κουβέντα για το θεάρεστο έργο της «Ένωσης και Πρόοδος» με την εξολόθρευση των Αμενίων, Ποντίων και των άλλων Ελλήνων, των Ασσυρίων κ.ο.κ, ούτε φυσικά τη σημερινή διά μαχαίρας αντιμετώπιση του κουρδικού και του αλεβικού ζητήματος.

– Οι Οθωμανοί «εγκατέλειψαν» τη Βόρειο Αφρική, τη Μέση Ανατολή, το Νότιο Καύκασο και τα Βαλκάνια [μέγα λάθος μας λέει ο Νταβούτογλου]…..

«Εγκατέλειψαν» ή εξεδιώχθησαν;;;[πόσο ,αλήθεια, μας θυμίζει αυτό τον ρεπούσιο «συνωστισμό¨στη Σμύρνη»].Σαν να μην υπήρξαν οι αλεπάλληλες συντριπτικές ήττες των Οθωμανών από τους Ρώσους, η Ελληνική Επανάσταση, το Ναυαρίνο, ο Λώρενς της Αραβίας και ο ξεσηκωμός των Αράβων. Όλα εξαφανίζονται στο «μεγαλείο» του νεοοθωμανικού οράματος…

– Ο Οθωμανικός πολιτισμός , ανεξάρτητα από την όποια συρρίκνωσή της Αυτοκρατορίας δεν είναι μόνον πολιτικός , αλλά ένας ευρύτατος πολιτισμός που γεφυρώνει το χριστιανικό με το μουσουλμανικό, το δυτικοευρωπαικό με το ασιατικό «βάθος»[;;;][τα ερωτηματικα δικά μας]…..

Πρόκειται περί αμάθειας ή περί θράσους;;;;

Ποία είναι στην πραγματικότητα τα αυτόχθονα στοιχεία του οθωμανικού πολιτισμού;;;στις εικαστκές τέχνες, τα γράμματα , τη μουσική, την αρχιτεκτονική κ.ο.κ ;;Στο σύνολό του ο οθωμανικός πολιτισμός είναι επιγονικός, χωρίς να είναι συνθετικός’ αραβικός, περσικός, και ελληνικός ακόμα και χριστιανικές καταβολές με ελάχιστα στοιχεία πρωτοτυπίας συγκροτούν το ετερόκλητο μίγμα, που ο Νταβούτογλου ονομάζει «οθωμανικό πολιτισμό»

***

Οι Οθωμανοί Τούρκοι [Οσμανλήδες] ξεκίνησαν ως ορδή και έγιναν λαός με βίαιους εξισλαμισμούς τεράστιας κλίμακας. Ορθά λοιπόν ο Νταβούτογλου τοποθετεί τη θρησκεία ως παράμετρο εθνικής συνοχής. Όμως δεν μας εξηγεί γιατί αυτή η συνοχή δεν λειτουργεί απέναντι και σε σχέση με τους Κουρδους που είναι μουσουλμάνοι. Πού «μπαζει»εδώ και για ποίους λόγους το νεοοθωμανικό όραμα;;;;

Αφήνει να εννοηθεί ο συγγραφέας ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία έδοσε ένα υπέρτερο τρόπο διοίκησης και οργάνωσης του κράτους.Αγνοεί λοιπόν ότι οι Σελτζούκοι Τουρκοι πολύ πριν εμφανισθούν οι Οθωμανοί στο προσκήνιο αναγνώριζαν σε όλη τη γραμμή το διοικητικό, πολιτικό και πολιτιστικό προβάδισμα του Βυζαντίου, το οποίο ήθελαν όχι να καθυποτάξουν , αλλά να υποκαταστήσουν;;

Σεβάστηκε η Οθωμανική Αυτοκρατορία τις ξένες θρησκείες, βασικά τον Εβραισμό και τον Χριστιανισμό. Ναι , διότι αν δεν το έκανε θα είχε να αντιμετωπίσει μία συνεχή επαναστατική διέγερση των αλλοθρήσκων πληθυσμών.Όμως από το άλλο μέρος αποκεφάλισε μεθοδικά τις όποιες πολιτικές ηγεσίες των κατακτημένων λαών, ακόμη και εκείνες που επρόσκειντο στο «τουρκικόν σαρίκιον»[παράδειγμα ο Νοταράς και οι συν αυτώ].

Χρησιμοποίησε χριστιανούς- κυρίως Έλληνες- η Οθωμανική Αυτοκρατορίαως ανωτάτους αξιωματούχους της Πύλης με κορυφαίο παράδειγμα τους Μεγαλους Δραγουμάνους[Υπουργους Εξωτερικών].Ναι , αλλά αυτοί ακολουθούσαν σε όλη τη γραμμή πλεύσης τις εντολές του Σουλτάνου και λόγω θρησκείας , μορφώσεως και γλώσσας [ελληνικής , που ήταν η lingua franca-κοινή γλώσσα- της Αυτοκρατορίας] είχαν την καλλίτερη δυνατή πρόσβαση και ικανότητα χειρισμού προς τους δυτικούς και τους Ρώσους. Το περίφημο «χωνευτήρι λαών και πολιτισμών του κ. Νταβούτογλου ήταν, επομένως, από κάθε άποψη επίπλαστο και ψευδεπίγραφο.

***

Το όραμα Νταβούτογλου χρησιμοποιώντας αυτά τα ανύπαρκτα δεδομένα βάσης είναι να ανασυσταθεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία ως μία ανατολική πολυεπίπεδη υπερδύναμη , που στηριγμένη στο πολιτικο-στρατιωτικό της βάρος και την οικονομικο-βιομηχανική της ισχύ θα επιτύχει «ειρηνικά» με μια σειρά από «διεισδύσεις» να γίνει

πρώτον, ο βασικός συντελεστής των γεοπολιτικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, την Πρόσω Ασία και τα Βαλκάνια,

δεύτερον, ο κύριος παράγων , που θα γαληνεύσει και θα καθοδηγήσει τους Άραβες και θα βάλει το Ισραήλ στη θέση του,

τρίτον, ο μεγάλος γεφυροποιός μεταξύ του ΝΑΤΟ και των Δυτικών από το ένα μέρος και των παραδοσιακων αντιπαλων τους [Συρία, Ιραν και όλου του κατά τον Μπους, «αξονα του κακού»],

τέταρτον, η δύναμη εκείνη που στηριγμένη στις οθωμανικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, της επαναστατικές δυνάμεις της Τσετσενίας και τη «βελούδινη» Γεωργία θα συμβάλει αποφασιστικά στη συγκράτηση του ρωσικού επεκτατισμού,

πέμπτον, η μεγάλη εκείνη χώρα από την οποία υποχρεωτικά θα περνάνε οι κύριοι αγωγοί ανεφοδιασμού της Ευρώπης με ενεργειακά καύσιμα [πετρέλαιο, φυσικό αέριο]

***

Η λογική του βιβλίου του Νταβούτογλου έχει πολλές ομοιότητες με εκείνη του «Ο Αγών μου ‘ του Χιτλερ. Αρκεί στη θέση του «πανγερμανισμός» να μπεί η λέξη «παντουρκισμός», στη θέση της «άριας φυλής» η θέση «τουρκική φυλή» στη θέση του «ζωτικού , γερμανικού, χώρου», το «ευρύτερος οθωμανικός χώρος».Με μία διαφορά θα μπορούσε να πεί κάποιος «καλόπιστος»: Ο Νταβούτογλου θέλει την πραγμάτωση του νεοοθωμανικού οράματος να γίνει με «διειεσδύσεις» και χρησιμοποίηση των τουρκικών πυρήνων, που έχει αφήσει πίσω της η παλαιά Οθωμανική Αυτοκρατορία, όχι διά των όπλων.

Οι πυρήνες αυτοί ως εφαλτήρια μιάς νέας εξόμησης, που θα υπονομεύσουν εκ των έσω τα όσα δημιούργησαν οι ρωσικες επελάσεις, οι βαλκανικοί πόλεμοι, οι συνθήκες τύπου Σεβρων και Λωζάνης.Οι τουρκικοι μειονοτικοι πληθυσμοί, επομένως ως «πεμπτη φάλαγγα» που πολλά μας θυμίζει από την αλήστου μνήμης χιτλερική Γερμανία.

Όμως και αν ο τρόπος αυτός δεν αποδόσει υπάρχει πάντοτε η δύναμη των όπλων μας υπενθυμίζει ο κ. Νταβούτογλου, που δεν πρέπει να διστασουμε να χρησιμοποιήσουμε. Εναντίον ποιών και με ποίο στόχο; Η απάντηση δίνεται έμμεσα: τα μεγάλα εμπόδια για την πραγμάτωση του νεοοθωμανικού οράματος είναι η απουσία τουρκικού ελέγχου στο Αιγαίο και η Κυπρος.Όπερ έδει δειξαι….

Και μονον γι αυτόν τον σαφή υπαινιγμό ο Νταβούτογλου δεν θα έπρεπε να γίνει δεκτός στην Ελλάδα.Αλλά τι μπορεί να περιμένει κανείς από τους καραγκιοζοπαίκτες της πολιτικής στη χώρα μας , που πέραν των πολιτικά ηλίθιων και άκαιρων επιλογών τους αναφορικά με την Τουρκία δεν δίστασαν να χαρακτηρίσουν τον τουρκικό πηλινο γίγαντα «εκτη υπερδύναμη» στον κόσμο και άλλες αρλούμπες.

Μήπως όμως είναι η Τουρκία πράγματι τόσο ισχυρή όσο θέλει να μας την εμφανίσει ο κ. Νταβούογλου; Αντί απαντήσεως παραπέμπουμε στα όσα έγραψε με τίτλο «Μαθηματα από την Αρμενία» στον Φιλελεύθερο Λευκωσίας ο Μιχάλης Ιγνατίου στις 11/4/2010, που αποκαλύπτουν όχι μόνον τις αντιφατικότητες , αλλά και τη σαθρότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Επίσης οσα είπε ο Σ.Καλεντερίδης στην προαναφερθείσα εκπομπή της ΕΤ3 : Επιχειρείται εκτόνωση της ενδημούσας και σε βάθος εσωτερικής πολιτικής κρίσης με εξωτερικές μεγαλοστομίες και λεονταρισμούς , από τις κινήσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και τα ασυνάρητα περι νεοοθωμανικού οράματος του κ Νταβουλογλου.

***

Τι πετυχαίνει ο Νταβούτογλου εκτός του να εκφοβίσει ορισμένους , ούτως ή άλλως περιδεείς Έλληνες πολιτικούς και διανοουμένους…

Στην Καθημερινη της 14/5/2010 υπάρχει ένα δημοσίευμα με τίτλο «Κριτική εκ των έσω στο δόγμα Νταβούτογλου», που αναφέρεται στη σχιζοφρένεια, την αλαζονεία και την αναποτελεσματικότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής από τουρκους πανεπιστημιακούς και καθηγητές πολιτικής επιστήμης.

«Τα εκατο ταξίδια στο εξωτερικό του Νταβούτογλου ως υπουργού οι πενήντα επισκέψεις ξένων ηγετων και αξιωματούχων στην Άγκυρα επικρίνονται δριμύτατα ως αδιεξοδική πορεία , που δεν οδηγει πουθενα»αναφέρει το δημοσίευμα, Πουθενα εκτός από την επίταση των εντάσεων και των αντιπαλοτήτων θα προσθεταμε εμείς.

Ο ίδιος ο πολιτικός της πράξης αναιρεί και διαψεύδει τον «θεωρητικό» Νταβούτογλου, που ισχυρίζεται ότι η προσέγγιση στο παγκόσμιο και ιδιαίτερα στο μεσανατολικό πολιτικό γίγνεσθαι και τα Βαλκάνια, δεν είναι συγκρουσιακή όπως εκείνη του Χαντιγκτον, αλλά ομαλοποιητική και ειρηνική..

***

Από το άλλο μέρος είναι προφανές ότι η δεινή εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με μεγαλοιδεατικούς παροξυσμούς και φαντασιακές ονειρώξεις τύπου Νταβούτογλου.

Από το Ντιαμπακιρ και κάτω ένας λαός είκοσι εκατομμυρίων, οι Κούρδοι, αξιώνουν δυναμικά τα δικαιώματά τους ενώ η διασταση μεταξύ κεμαλιστών και ισλαμιστών έχει πάρει σαφέστατα εμφυλιοπολεμικό χαρακτήρα .

Η Ελλάδα , επομένως κινδυνεύει από την Τουρκία μόνο στο βαθμό και διότι υπάρχουν στη χώρα μας αγοραίοι χρεοκόποι και μειοδότες, αλλά και ηττοπαθεις και περιδεείς , που μας οδήγησαν στη Μαδρίτη, το Ελσινκι και τα Ιμια.Ακατανόμαστοι , που ευαγγελίζονται «λύση» των Ελληνοτουρκικών διαφορών –όχι μόνον της υφαλοκριπίδος , αλλα και του εναερίου χώρου- με προσφυγή στο «ουδέτερο» δικαστήριο της Χάγης. Ακατανόμαστοι που μεθοδεύσαν συστηματικα την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας με προσφυγή στο ΔΝΤ.Αυτοί τελικά συνθέτουν μία πολύ μεγαλύτερη απειλη από εκείνη της Τουρκίας , γεγονός που , ευτυχώς, έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί ο ελληνικός λαός.-

Καθηγητού Βασίλη Φίλια, πρώην Πρύτανη Παντείου Πανεπιστημίου.

Αθήνα 08 Ιουνίου 2010

[Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΠΑΡΟΝ» Της 13Ης Ιουνίου 2010, σελ. 8]

.