Ξαναγυρνώντας λοιπόν στη γενιά του ’30, με όλες τις αναπόφευκτες συγκρίσεις με τις προηγούμενες ή τις επόμενες γενιές, δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε πως το βάρος της στην πνευματική και πολιτισμική πορεία του τόπου μας υπήρξε καθοριστικό, αποφασιστικό. Η γενιά του ’30 θα σφραγίσει ολόκληρο τον ελληνικό 20ό αιώνα. Σήμερα μπορούμε να το διαπιστώσουμε, έχοντας πάρει την απαραίτητη απόσταση.
Κι αυτό οφείλεται σε μια σειρά από αιτίες, συγκυρίες και συμπτώσεις. Η πλέον ουσιαστική, που αφορά στην εσωτερική δυναμική και την πραγματικότητα του ελληνισμού, πηγάζει από την φύση της ως γενιάς μεταιχμίου. Υπήρξε μια γενιά που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο απόγειο της ακμής του νεώτερου ελληνισμού, που στα μάτια της άστραψε -“και χάθηκε” θα συμπληρώσει ο Σεφέρης- το όραμα της Ελλάδας που επί τέλους θα χωρούσε στα σύνορα της τον ευρύτερο ελληνισμό, που έζησε τη φοβερότερη καταστροφή της σύγχρονης ιστορίας, το ’22, και στη συνέχεια πίστεψε ή θέλησε να πιστέψει πως ο ελληνισμός, με όλο το οικονομικό και πολιτιστικό δυναμικό του, θα μπορούσε να μεταλαμπαδευτεί στο Ελλαδικό κράτος που έχασε μεν το “Βυζάντιο”, αλλά εύρισκε στη νέα Αθήνα του μεταπολέμου, των προσφύγων, της βιομηχανοποίησης, μια σύγχρονη πρωτεύουσα που θα μπορούσε να “εσωτερικοποιήσει” τον ελληνισμό και να τον παντρέψει με μια Ευρώπη που πλέον δεν θα ήταν εισαγόμενη αλλά γηγενής.
[…]
Αν κάποτε υπάρξει στην Ελλάδα μια γενιά -και άμποτες αυτό να συμβεί όσο πιο σύντομα γίνεται- που θα επιχειρήσει και θα επιτύχει επί τέλους να πραγματοποιήσει την ωρίμανση του νεώτερου ελληνικού κόσμου, αν τέτοιο εγχείρημα είναι δυνατό στις μέρες μας, τότε θα ξαναβρεί στη γενιά του ’30 τη σημαντικότερη πηγή της έμπνευσης της. Για να πάψει “το μαρμάρινο τούτο κεφάλι” να εξαντλεί τους αγκώνες μας.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΕ PDF (από το Άρδην τ. 25-26, Μάιος-Ιούλιος 2000)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
- Γ. Θεοτοκάς, Ελεύθερον Πνεύμα
- Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο
- Ν. Κάλας, Παρατηρήσεις πάνω στο καβαφικό έργο
- Γ. Σεφέρης, Σημειώσεις για μια ομιλία σε παιδιά
- Δ. Ι. Αντωνίου: Οι κακοί έμποροι
- Κ. Τσάτσος για το Σεφέρη
- Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ανίχνευση Ελληνικότητας
- Ορέστης Λάσκος, Το Παρίσι
- Γ. Τσαρούχης, Όσα δεν λέγονται με τα έργα
- Σ. Δημητρίου, Ιδεολογικές εκτροπές
- Teriade, Η ζωγραφική του Θεόφιλου
- Γ. Θέμελη, Νίκος Εγγονόπουλος
- Φ. Κόντογλου, Πάλιν και πολλάκις, η δύναμη της παράδοσης
- Δ. Τσάκωνας, Τα Πριν και τα Μετά
- Ν. Ζίας, Αναζητήσεις ελληνικής έκφρασης
- Γ. Καραμπελιάς, Στο μεταίχμιο του 20ου αιώνα
- Ν. Βαγενάς, Ο μύθος της ελληνοκεντρικότητας
- M. Vitti, H θεωρία της εσωτερικής περιπέτειας
- Σ. Ροζάνης, Το στρατήγημα της γενιάς του 30
- Π. Νούτσος, Τα όρια της εποχής και η παρουσία των διανοουμένων
- Δ. Πουλάκος, Οι γενιές του 1930