Αναδημοσίευση από την Καθημερινή, 25 Ιουλίου 2021
Γράφει ο Κώστας Ιορδανίδης.
Ο κύβος ερρίφθη, κάποιοι θριαμβολογούν. Η αποφασιστικότης των ιθυνόντων αγνόησε τις αντιδράσεις Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων, αλλά και των κατοίκων της Θεσσαλονίκης. Η απομάκρυνση των αρχαιοτήτων από τη «στάση Βενιζέλου» αρχίζει, επιτέλους…
Είναι η στιγμή που «Οι Ταραντίνοι διασκεδάζουν», αφού λοιδόρησαν προηγουμένως την αντιπροσωπεία των Ρωμαίων, για να σφαγιασθούν αργότερα από τους λεγεωνάριους. Βεβαίως δεν πρόκειται να σφαγιασθεί κανείς στις μέρες μας. Αλλά συνέπειες θα υπάρξουν.
Αρνητική συνέπεια, μείζονος σημασίας, είναι η έμμεση υπονόμευση της εκστρατείας που άρχισε πριν από δεκαετίες η Μελίνα Μερκούρη για επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα.
Πρόκειται ασφαλώς για δύο μη σχετιζόμενα, διαφορετικά ζητήματα. Μόνο που στον αγώνα όλων των κυβερνήσεων πολύτιμος αρωγός της μάχης που έδιδε η Ελλάς ήταν οι αρχαιολογικές ενώσεις ανά τον κόσμο και οι διανοούμενοι. Από την άποψη αυτή, η απομάκρυνση των αρχαιοτήτων από τη «στάση Βενιζέλου» ήταν η μεγαλύτερη υπηρεσία που μπορούσε να προσφέρει κανείς στη διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου.
Τη μετακίνηση των αρχαιολογικών ευρημάτων ενέκρινε βεβαίως το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Η στήλη δεν θα αξιολογήσει την απόφαση ή τις απόψεις επιφανών αρχαιολόγων. Το αποτέλεσμα θα κρίνει το εγχείρημα. Αλλά θα ήταν χρήσιμο να έχει κανείς υπόψη πως στην Ελλάδα δεν είναι ποτέ αργά να γελοιοποιηθεί κανείς. Πλείστα όσα τα παραδείγματα σε όλους τους τομείς.
Ούτε θα αμφισβητήσει η στήλη το κύρος, την επιστημονική επάρκεια και τους τίτλους της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη. Μόνο που είναι παράδοξο ότι η κ. Μενδώνη, ενώ είχε αποφανθεί από το 2013 υπέρ της μετακινήσεως των αρχαιοτήτων, επισκέφθηκε για πρώτη φορά τον χώρο των ευρημάτων μόλις προ ολίγων ημερών.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, ιδιαίτερα σημαντικό. Επειδή δεν ζούμε «Το τέλος της Ιστορίας», η μάχη στη σημερινή συγκυρία με τους Βαλκάνιους γείτονές μας θα δοθεί στο πολιτιστικό επίπεδο, από Ελληνες αρχαιολόγους και ιστορικούς, και με τη συνδρομή των ξένων συναδέλφων τους, την άποψη των οποίων αγνόησε η κυβέρνηση.
Τις τελευταίες δεκαετίες η πόλη της Θεσσαλονίκης βιώνει μια παρακμή στο οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο. Η ανακάλυψη των αρχαιοτήτων στη «στάση Βενιζέλου» προκάλεσε έξαψη στους πνευματικούς ανθρώπους της πόλεως.
Το γεγονός ότι τα ευρήματα πιστοποιούσαν ότι επί αιώνες η αγορά της Θεσσαλονίκης βρισκόταν στο ίδιο σημείο, πάντα, λειτούργησε ως καταλύτης πολιτιστικής επανασυσπειρώσεως. Η απογοήτευση και οργή για την απόφαση της κυβερνήσεως υπήρξε το αποτέλεσμα. Και φυσικά η αποξένωση από το κέντρο εξουσίας – την Αθήνα.
Η τάση των κυβερνώντων είναι να εντάξουν το όλο θέμα στην αντιπαράθεση της Κεντροδεξιάς με την Αριστερά, που θεωρείται πως κυριαρχεί στα «πολιτιστικά». Μόνο που η Αριστερά δεν κέρδισε ποτέ την πολιτιστική μάχη. Απλώς η Κεντροδεξιά παρέδωσε αμαχητί τον χώρο του πολιτισμού στην Αριστερά.
Ηταν επίσης η εκσυγχρονιστική ελίτ της πόλεως που έδωσε και αυτή τη μάχη εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ και σήμερα αγωνίζεται ματαίως να μείνουν τα ευρήματα in situ.
1 comment
Επειδή όλα τα θέματα έχουν περισσότερες από μία όψεις, νομίζω πως και στην παρούσα περίπτωση τη στιγμή που μιλάμε για πολιτισμό, προσπαθούμε να κρύψουμε κάτω από το χαλί τα θέματα της οικονομίας. Πάντοτε η Αθήνα, το κέντρο των αποφάσεων, δεν ήταν πρόθυμη να συμβάλει στην ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης. Υπήρχε πάντοτε μια υφέρπουσα δυσκολία, κάτι σαν υποχθώνια δύναμη, που τραβούσε το χαλί κάτω από τα πόδια της πόλης. Αυτό συνεχίζεται έως σήμερα και δείχνει να έχει μέλλον. Αλλά είναι η ροπή της Ιστορίας, που δεν αναστέλλεται από συγκυριακούς ηγεμονίσκους. Η Θεσσαλονίκη τελικά θα βρει το δρόμο της, γιατί οι δυνάμεις που απαιτούν την ανάπτυξή της, δεν τιθασεύονται από υφεύρπουσες μικρονοϊκές αντιστάσεις.