9η εκπομπη – Τα ημαρτημένα. ΣΚΑΙ – «1821, η γένεση ενός έθνους/ κράτους» και ήδη μετονομασθείσας σε «1821»

  Tου Δημ. Σταθακόπουλου

Δρα κοινωνιολογίας της ιστορίας και πολιτισμού ( οθωμανικής περιόδου) Παντείου Πανεπιστημίου, δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω, μέλους της Ένωσης Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (  CCBE, Βρυξέλες ) – Μουσικολόγου.

Τηλεοπτικός σταθμός ΣΚΑΙ – «1821, η γέννηση ( γένεση ) ενός έθνους/ κράτους»  και ήδη  μετονομασθείσας σε «1821»

http://1821.skai.gr/main/team

Τα ημαρτημένα ( άστοχα )

( μέρος  9^ο   ,  εκπομπή της  22ας   Μαρτίου 2011 )

“Εκείνο από το οποίο θεωρώ ότι πάσχει η παρ’ ημίν εικονοκλαστική ιστοριογραφία είναι έλλειψη “empathy”, “ενσυναίσθησης”. Είτε ποίηση γράφεις είτε δοκίμιο, εφόσον ασχολείσαι με βίους και πολιτείες ανθρώπων πρέπει -αν όχι να μετέχεις- τουλάχιστον να συναισθάνεσαι τα πάθη και τους καημούς τους. Ειδάλλως και η πιο φιλότιμη και κοπιώδης εργασία σου θα φέρνει αποτελέσματα στεγνά, μονοδιάστατα και, άρα, εσφαλμένα. Μπορεί να χρησιμοποιείς με θαυμαστή επιδεξιότητα και με χειρουργική ακρίβεια τα πλέον σύγχρονα επιστημονικά εργαλεία. Εάν όμως στέκεσαι -με το άλλοθι της αντικειμενικότητας- σε απόσταση ασφαλείας, εάν αρνείσαι πεισματικά να μπεις στη θέση των ιστορικών υποκειμένων, θα καταλήξεις να μιλάς για ανθρώπινες συγκρούσεις και να ‘ναι σαν να περιγράφεις video-games.  “  Χρ.Χωμενίδης. συγγραφέας.

      Και  μετά τα  8 επεισόδια, για να τα εμπεδώσουμε καλύτερα ήρθε κι’ ένα  9^ο συνοπτικό αυτοτελές που μας “διηγήθηκε σε 75 λεπτά την ιστορία του 1821”, με αφηγητή τον εξαιρετικό ηθοποιό Μηνά Χατζησάββα και επικέντρωση (ξανά ) στην άλωσι της Τριπολιτσάς, στη σφαγή της Χίου, την έξοδο του Μεσολογγίου και την ναυμαχία του Ναβαρίνου, με απώτερο σκοπό την ευκαιρία του τηλεθεατή «να ξαναδεί τα συναρπαστικά γεγονότα που δημιούργησαν την Ελλάδα του σήμερα και να εμβαθύνει στη σημασία που έχει η επανάσταση του 1821 μέχρι τις μέρες μας» !!

      Όμως, η περιώνυμη σειρά/ εκπομπή  ως γνήσια πρωτόλεια, καθόλου πρωτότυπη, αντικειμενική ή/ και πλουραλιστική, το μόνο που αναλώθηκε να αντικρούει ήταν τα βιβλία ιστορίας του δημοτικού σχολείου , που ό της παραδοξότητας έχουν συγγράψει ή συνεισφέρει παλαιόθεν οι επιστημονικοί παράγοντες της εκπομπής !!!  κλονίζοντας τάχα ( ίσως ) μόνον την γνώμη/ γνώση όσων είχαν μείνει σ’ αυτή, διότι  κατά τα λοιπά ουδέν κλόνισε ή προσέφερε στους «υποψιασμένους» και πραγματικά είναι απορίας άξιον το πώς ( ειλικρινώς ) αξιόλογοι καθηγητές καριέρας συμμετείχαν, μετά τα δείγματα που εξ αρχής έδειξε . Από την άλλη μεριά, ευτυχώς που οι καθηγητές, αυτοί εμφανίστηκαν και όρθωσαν κριτικό λόγο σημειώνοντας τα ημαρτημένα, διαχωρίζοντας τη θέση τους τόσον εξ ονόματί τους, όσον  ευτυχώς και εξ ονόματι των  υπολοίπων επιστημόνων και τηλεθεατών.

       Όπως έχω ήδη γράψει η εκπομπή: « …μερικές φορές «χρησιμοποίησε/ εκμεταλλεύθηκε » ως άλλοθι  νομιμοποίησής της, την παρουσία  όντως  αντικειμενικών καθηγητών/ σχολιαστών ( οι οποίοι ευτυχώς είχαν το θάρρος της γνώμης τους και τους είπαν δημοσίως  πολλά από τα ημαρτημένα τους ), ακριβώς για να επιβεβαιώσει με την εξαίρεση αυτή,  τον κανόνα, που ήταν η προειλημμένη αποδομητική θεσφατικού  χαρακτήρα άποψή της στα πλαίσια της δημόσιας ( μέσω τηλεόρασης ) αναμόρφωσης του ελληνικού λαού, αποκλείοντας  από τα δομικά αρχικά χαρακτηριστικά της φορείς  που σίγουρα λόγω παράδοσης και πηγών/ αρχείων είχαν  « έννομο συμφέρον .. »  και τους οποίους  παρελκυστικά θυμήθηκε να καλέσει τηλεφωνικώς μόλις για την 10^η συμπερασματική εκπομπή,  όχι γιατί πραγματικά  ήθελε να ακουστούν οι βάσει εγγράφων πηγών θέσεις τους ( αν συνέβαινε αυτό θα το είχαν κάνει εξ αρχής και μιλάω για τον Όμιλο απογόνων αγωνιστών 1821 και την Παγκαλαβρυτινή Ένωση ), αλλά γιατί ήθελαν την εκ των υστέρων νομιμοποίηση του «αυθαιρέτου»!!!

      Εν τω μεταξύ, όπως είχα δει στα τέλη Οκτωβρίου 2010 στην Κων/πολη, σε μεγάλες αφίσες, διαφημιζόταν  το ιστορικό σήριαλ του Show TV «Μεγαλοπρεπής Αιώνας» για την ζωή του Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπή ή kanuni, το οποίο παίζεται στη γείτονα και προκάλεσε μεγάλους τριγμούς ακόμα και σε κυβερνητικά κλιμάκια !!  Αυτό συνέβη γιατί το σήριαλ ( όχι ιστορικό ντοκιμαντέρ με αναλύσεις ειδικών όπως  του ΣΚΑΙ ) εμπνέεται ως μυθοπλασία από την καθημερινή ζωή του Σουλεϊμάν, τους έρωτες, το χαρέμι  και τις ίντριγκες της αυλής, ενώ στα πλαίσια ενός καθαρά τηλεοπτικού προϊόντος σαπουνόπερας , έχει πολλές σεναριακές αυθαιρεσίες.

     Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν για τις ερωτικές σκηνές που προβάλλονται  στον «Μεγαλοπρεπή Αιώνα», υποστηρίζοντας ότι «ευτελίζουν τον κατά τεκμήριο σημαντικότερο σουλτάνο στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Μάλιστα ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης κ.Μπουλέντ Αρίντς ζήτησε τη διακοπή του σίριαλ, αναρωτώμενος χαρακτηριστικά: «Πώς τολμούν να δείχνουν τον Σουλεϊμάν μέσα στο χαρέμι, να πίνει κρασί, σε σκηνές που δεν βρίσκω λέξεις να περιγράψω;» Ενώ αντέδρασαν και οι απόγονοι της οθωμανικής δυναστείας: «Όταν οι κάθε είδους ιστορικοί ψάχνουν για πληροφορίες σπεύδουν να επικοινωνήσουν μαζί μας. Στην περίπτωση ωστόσο του συγκεκριμένου σίριαλ, επικράτησε απόλυτη σιγή. Σαν να μην είμαστε ζωντανοί, ένα πράγμα. Τι μανία είναι αυτή που έχουν με το χαρέμι και το σεξ; Και η μάνα του σουλτάνου και η αδερφή του, στο χαρέμι ζούσαν κι αυτές», είπε ο Σεχζάντ Αμπντουλχαμίντ Καϊχάν Οσμάνογλου, απευθείας απόγονος του σουλτάνου Αμπντουλχαμίντ του Β’.

      Η σεναριογράφος της σειράς κ.Μεράλ Οκάι υποστηρίζοντας το έργο της είπε: «Δεν καταλαβαίνω γιατί μου επιτίθενται. Για σίριαλ μιλάμε, όχι για ντοκιμαντέρ. Τι λέμε δηλαδή, ότι τα παιδιά των σουλτάνων προήλθαν από τη γύρη και τα λουλουδάκια; Είχαν κι αυτοί σεξουαλική ζωή, όπως όλοι μας. Όπως υπογραμμίζουμε και στους τίτλους του “Μεγαλοπρεπούς Αιώνα”, η σειρά απλώς εμπνέεται από ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα».

        Το Τουρκικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, αρνήθηκε μεν να κόψει το σίριαλ , αλλά φρόντισε να στείλει μια αυστηρή προειδοποίηση μετά προστίμου στα γραφεία του Show TV  με την πιθανή ένδειξη μετατροπής της  σε απαγόρευση. Έτσι κόπηκαν 12 λεπτά ερωτικών σκηνών στο δεύτερο επεισόδιο, ενώ ο γενικός διευθυντής του Show TV κ.Σανέρ Αγιάρ, δήλωσε: «οι διαμαρτυρίες διογκώθηκαν τις τελευταίες μέρες, οπότε είμαστε κι εμείς αναγκασμένοι να σεβαστούμε τους προβληματισμούς μερίδας του κοινού». Μαζί πάντως με τις διαμαρτυρίες έπιασαν τόπο και οι κατάρες των «ακραίων τηλεθεατών », αφού ο πρωταγωνιστής του σίριαλ Χαλίτ Εργκέντς ( ο γνωστός Ονούρ, που εδώ υποδύεται τον Σουλεϊμάν) γλίστρησε κατά τη διάρκεια μαθημάτων ξιφασκίας κι έσπασε τον αστράγαλό του !!! 

         Πάντως στην Τουρκία, τόσο στις εφημερίδες, όσο και στα πρωϊνάδικα ή τις εκπομπές λόγου έχει ανάψει για τα καλά ο διάλογος αναφορικά με το κατά πόσον η δημοφιλία του «Μεγαλοπρεπούς Αιώνα» καταδεικνύει αναβίωση του ενδιαφέροντος για τους Οθωμανούς ( Νταβούτογλου )  με ανάλογη  υποχώρηση του φιλοκεμαλικού αισθήματος, ή και  κατά πόσον η εξισλαμισθείσα (κόρη ουκρανού ιερέα) σύζυγος του Σουλεϊμάν Ροξελάνα ή σουλτάνα Χουρέμ, ήταν,- ως βασιλομήτωρ του διαδόχου του -, υπεύθυνη για την παρακμή της αυτοκρατορίας ! Ήδη τα ελληνικά κανάλια «σφάζονται» για το πιο θα εξασφαλίσει τα δικαιώματα προβολής του . Αναμένουμε !!!

        Μετά τα ανωτέρω, οι συνειρμοί για όλους σας είναι εύκολοι. Αντίδραση του κόσμου και των απογόνων στην Τουρκία για το ιστορικοφανές σίριαλ, αντίδραση του κόσμου και των απογόνων στην Ελλάδα για το ιστορικό ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΙ.  Είναι προφανές, πως οτιδήποτε ακουμπά την ιστορία  με τηλεοπτικό δημόσιο και γρήγορο συνοπτικό τρόπο , δρώντας είτε σε επιστημονική, είτε σε μυθοπλαστική σιριαλ-ικού τύπου βάση , πάντοτε δημιουργεί αντίδραση και αυτό γιατί δεν είναι όλοι οι «τηλεθεατές» στο ίδιο επίπεδο γνώσης λεπτομερειών της ιστορίας και των σύνθετων γεγονότων της, λειτουργεί το θυμικό,  ενώ οι πηγές έχουν πολλές υποκειμενικές ερμηνείες τις οποίες οι εκάστοτε ιστορικοί και σεναριογράφοι ή σχολιαστές και δημοσιογράφοι, οξύνουν μπροστά στο γυαλί, στα πλαίσια της ανθρωπίνως κατανοητής αυτοπροβολής τους, θέλοντας να πρωτοτυπήσουν και στον ελάχιστο τηλεοπτικό χρόνο  να πουν κάτι έξυπνα διακριτό που θα τους διαφοροποιήσει από τα «χιλιοειπωμένα» των παλαιότερων  ερευνητών/ αναλυτών, κρατώντας τους συνάμα στη μνήμη των τηλεθεατών ως ετοιμόλογων κατηρτισμένων έγκυρων σχολιαστών  ( βοηθάει και στο βιογραφικό τους ) και όλα αυτά εν μέσω ενός διαφημιστικού σποτ για αφρόλουτρο το οποίο θα φέρει το εισόδημα στο κανάλι που προβάλει το «ιστορικό» ντοκιμαντέρ ή σίριαλ με την λογική του εμπορικού προϊόντος  !!!  Βεβαίως εδώ γεννιέται  ένα άλλο θέμα: Η ιστορική αναδίφηση και το αενάως ξαναγράψιμο της ιστορίας από τους ειδικούς πρέπει να μένει εντός των «επιστημονικών τειχών», ή να κοινωνεί αυτών και το μη ειδικό κοινό ; Και εάν ναι πώς ; με βιβλία ; με συνέδρια και σεμινάρια ; με την τηλεόραση και το ιντερνέτ ; Είναι όλα αυτά ασφαλή μέσα ; υπάρχει κατευθυντήρια γραμμή και άποψη opinion makers ; Μπορεί ένα ιστορικό γεγονός ν’ αποτελεί σιριαλ-ική μυθοπλασία και εάν ναι μέχρι ποιού επιπέδου ; Οι μεν κατηγορούν τους δε για αποδόμηση, ή συντηρητισμό  αντιστοίχως και συνήθως για κρυφά συνωμοτικά συμφέροντα !! Επίσης συχνά τίθεται ο προβληματισμός αναφορικά με το ποια είναι η διαφορά σχολικής, πανεπιστημιακής παιδείας και μεταπτυχιακής έρευνας και πως καλύπτεται το μεταξύ τους κενό ; πρέπει να καλύπτεται ; τι εξυπηρετεί το κάθε στάδιο εκπαίδευσης το άτομο και/ ή την κοινωνία ;  Ταπεινά νομίζω πως αυτοί και άλλοι τόσοι προβληματισμοί  για την αφήγηση της ιστορίας είναι και θα παραμείνουν άλυτοι διότι απλά δεν υπάρχει μία  απάντηση, ενώ κάθε μία απάντηση έχει αντίλογο και συνέπειες, τίποτα δεν είναι ανέξοδο. Οι άνθρωποι δεν έχουμε «σουποειδή» ίδια σκέψη, αντίληψη και αίσθηση ή αισθητική του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, όσο δε και να προσπαθούν τα  «think tanks» να «στήσουν» μία κοινή παγκόσμια και «λαϊκή» σκέψη ομογενοποίησης δεν θα τα καταφέρουν και πάντοτε θα υπάρχει κάποιος , κάπου , κάποτε που «εντροπικά θα τους χαλάει την σούπα » !!!

           Όπως έγραψα σε παλαιότερο σχόλιο: « Ελλάδα – Τουρκία σε παράλληλες πορείες «ενηλικίωσης» και « αναμόρφωσης » των λαών τους ( αφήνοντας καθ’ υπαγόρευσιν οριστικά πίσω το ένθεν και ένθεν ιστορικό καταγεγραμμένο παρελθόν τους) εν μέσω  οικονομικής  κρίσης. Οι πληθυσμοί  των χωρών  ενηλικιώνονται  συνήθως με κρότο, βίαια, ορμητικά, και συγκρουσιακά ( Έλληνες και Τούρκοι το έκαναν μεταξύ τους , αλλά και στα εσωτερικά τους, ήδη από το 1071 μέχρι σήμερα )».

           Γιατί άραγε Έλληνες και Τούρκοι αντιδρούν στα ιστορικά ντοκιμαντέρ ή σίριαλ, είτε αυτά αναφέρονται στο εσωτερικό, είτε στο μεταξύ τους συγκρουσιακό παρελθόν ( κι’ άλλοι λαοί το κάνουν, αλλά εδώ μας ενδιαφέρουν οι εν λόγω)  ;

        Ίσως γιατί  ( καλώς ή κακώς ) βλέπουν το παρελθόν σαν «ενεργό παρόν», οι δε πρόγονοι δεν είναι απλές «ιστορικές απρόσωπες σκιές», αλλά  « ζωντανοί γονείς» !!! Ενοχλεί ο ευτελισμός τους, δηλαδή η αποκαθήλωση, παρότι γνωρίζουν πως κι’ αυτοί ήταν άνθρωποι με πάθη, έρωτες, ιδιοτέλειες, ίντριγκες, πλην όμως οι αξιακές παρακαταθήκες που άφησαν έχουν στη  συνείδησή μας θετικό πρόσημο και έστω και φαντασιακά τους προτιμούμε ως πρότυπα, απ΄ ότι έναν σύγχρονο/ νεωτερικό  «ηρωϊκό» διαχειριστή οικονομικής κρίσης !!!*

       *Σημ.: Προσωπικά με συγκίνησαν το ίδιο ή και περισσότερο τα ερωτικά ποιήματα του Π.Π.Γερμανού ( όταν ήταν διάκος στην Πόλη δίπλα στον Γρηγόριο Ε’ αρχές 19^ου αιώνα ) προς την Αικ. Γκίκα ( δόμνα Κατήνκω ) όπως  αυτά καταγράφονται στην ανθολογία ( μισμαγιά ) του Νικ. Καντουνιάρη « Μελπομένη»: « Καλλονή ωραιοτήτων και τερπνή μου χελιδών, όλαι αι χάριται συνήλθον εις εσένα σωρηδόν….» ( μονή Βατοπεδίου αγ. Όρους ), απ’ ότι ίσως άλλα κείμενά του. Το ίδιο μου συνέβη και με τ’ απομνημονεύματα του γραμματέα του Πάνου Κολοκοτρώνη, Θεοδ. Ρηγόπουλου ( βαφτισιμιού του Θ. Κολοκοτρώνη και μετέπειτα δικηγόρου ), ειδικά στα σημεία που περιγράφει σκηνές καθημερινότητας του «Γέρου» όταν μονολογούσε, έπαιζε το μπουζουκοταμπουρά του, ή λύγισε όταν του είπαν για τον χαμό του Πάνου από ελληνικό βόλι στον εμφύλιο.  Η παρουσίαση/ περιγραφή της καθημερινότητας των προγόνων «ηρώων» στην προσωπική μου συνείδηση δεν τους αποκαθηλώνει , αντιθέτως τους φέρνει πιο ανθρώπινα κοντά μου, τους κάνει ζωντανούς οικείους μου και τους θαυμάζω περισσότερο, γιατί αυτοί, αν και  αρχικώς απλοί άνθρωποι αναβαθμίστηκαν σε άλλο αξιακό διαχρονικό επίπεδο, σε αντίθεση μ’ εμένα που αν και θα ήθελα δεν νομίζω να τους φτάσω ποτέ, κι’ έτσι ο θαυμασμός μου είναι μεγαλύτερος. Βεβαίως δεν σκεφτόμαστε όλοι οι άνθρωποι το ίδιο και η διαχείριση της καθημερινότητας των προγονικών προτύπων δημιουργεί δυσκολίες, γι’ αυτό αποφεύγεται. Σεβαστό!!!

     Το ψαλτόποιημα του Π.Π.Γερμανού στη Δόμνα  Κατήνκω. Μισμαγιά «Μελπομένη», Νικ. Καντουνιάρη του Χίου, μονή Βατοπεδίου αγ. Όρους. Προσωπικό αρχείο από το 1997.

     

     Και για να μην ξεχνιόμαστε, από τις εφημερίδες  Milliyet, Cumhuriyet,  Radikal, Taraf, Zaman, Yeni Çağ  της περασμένης εβδομάδας σταχυολόγησα τα εξής ( για το θέμα των βομβαρδισμών στη Λιβύη και τη θέση της Τουρκίας θα δώ τον τουρκικό τύπο και θα σχολιάσω την επόμενη φορά ):

      Τη δολοφονική απόπειρα στον 59χρονο  δημοφιλή Κουρδικής καταγωγής Τούρκο τραγουδιστή Τατλίσες που μονοπώλησε ως πρώτη είδηση τα κεντρικά δελτία των ειδησεογραφικών καναλιών ( NTV, CNN Türk, 24 κλπ ) , με δεύτερη είδηση την κατάσταση στην Ιαπωνία και τον πυρηνικό κίνδυνο και τρίτη την σημαντικότερη ίσως για την Ελλάδα είδηση, της επίσκεψης  του κ. Ερντογάν στη Μόσχα (16-17/3), όπου υπέγραψε συμφωνία κατάργησης της βίζας εισόδου μεταξύ Ρωσίας-Τουρκίας, που θα τεθεί σε εφαρμογή σε ένα μήνα , δηλώνοντας από τη ρωσική πρωτεύουσα ότι «ισχύει το προσύμφωνο που έχει υπογράψει η Άγκυρα με ρωσική εταιρία για τον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Άκκουγιου της Μερσίνας [παρά το γεγονός ότι το Άκκουγιου βρίσκεται πάνω σε ενεργό σεισμικό ρήγμα], γιατί θα παρθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα», επαναλαμβάνοντας αυτό που είχε πει στο αεροδρόμιο πριν ξεκινήσει για τη ρωσική πρωτεύουσα ότι «όλα τα πράγματα έχουν ένα ρίσκο –ακόμα και η φιάλη υγραερίου που έχουμε στο σπίτι μας μπορεί να εκραγεί και δεν μπορούμε να σταματήσουμε την ανάπτυξή μας επειδή υπάρχει ρίσκο» !!!

       Εξάλλου, ο κ. Ερμαν Ιλίτζακ ( δεν γνωρίζω εάν έχει σχέση με τον συνεργάτη του ΣΚΑΙ 1821 και πρώτο μου δάσκαλο της τουρκικής κ. Σουκρού Ιλίτζακ ) επιχειρηματίας [ιδιοκτήτης της κατασκευαστικής εταιρίας ‘Ρενεσάνς’ που δραστηριοποιείται στη Ρωσία, αλλά και στην Αφρική]  πρόεδρος του τουρκο-ρωσικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου που λειτουργεί στα πλαίσια του τουρκικού Οργανισμού Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων – DEİK, δήλωσε ότι η κατάργηση της βίζας θα ωφελήσει τα μάλα τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της Τουρκίας στη Ρωσία !!!

 Πάντως τα τουρκικά ΜΜΕ ασχολούνται κατά κόρον με το σημαντικό θέμα της «πυρηνικής ενέργειας», που αφορά την Τουρκία, καθώς η νυν κυβέρνηση έχει –όπως και άλλες τουρκικές κυβερνήσεις τα προηγούμενα τριάντα χρόνια – στόχο την ανέγερση δύο πυρηνικών εργοστασίων, ένα στο Άκκουγιου και ένα στη Σινώπη του Πόντου.

 

Εν τω μεταξύ, η εφημερίδα ‘Ταράφ’ υπέγραψε συμφωνία με τα WikiLeaks για τη δημοσίευση 11.000 αμερικανικών εγγράφων (σύνολο: 24.000 σελίδες) σχετικών με την Τουρκία, που το παλαιότερο είναι του 1994 και η μεγάλη πλειονότητα ανήκει στην περίοδο 2000-2010. 

Η ‘Ταράφ’ άρχισε να δημοσιεύει ήδη μυστικά έγγραφα για το κίνημα Φετουλάχ Γκιουλέν [‘ το οποίο δεν αποτελεί κίνδυνο για το τουρκικό κράτος, αλλά ο τελικός τους στόχος είναι ύποπτος’] , καθώς και τις ‘πολεμικές διαβουλεύσεις’ των ΗΠΑ με την κυβέρνηση Γκιούλ [το 2002, ‘ο Μπους έστειλε δύο απεσταλμένους να απαριθμήσουν τις απαιτήσεις του: (1) να περάσουν τα αμερικανικά και βρετανικά στρατεύματα από το τουρκικό έδαφος, (2) να μπει και η Τουρκία μαζί μας στον πόλεμο’]….

Τα μυστικά αμερικανικά έγγραφα που αφορούν την Τουρκία δημοσιεύονται σχολιασμένα στην ‘Ταράφ’ και ταυτόχρονα, πλήρης μετάφρασή τους, αναρτάται στην ιστοσελίδα της εφημερίδας και των WikiLeaks. Κατά τη σχετική συμφωνία, η εφημερίδα θα δημοσιεύσει όλα τα έγγραφα, χωρίς καμιά λογοκρισία, προστατεύοντας μόνο πρόσωπα που τυχόν αναφέρεται τ’ όνομά τους.

Η ‘Ταράφ’ μπήκε στη δημοσιογραφική σκηνή της Τουρκίας πριν από 3,5 χρόνια με ερευνητική δημοσιογραφία και είχε το θάρρος να γράφει εναντίον του στρατού, και για το λόγο αυτό  δέχθηκε σοβαρές απειλές, φθάνοντας παρά λίγο στο σημείο να κλείσει γιατί της κόπηκε κάθε διαφήμιση, όμως  κατάφερε να «σταθεί» με τη βοήθεια των αναγνωστών της (υπάρχει και Σύλλογος Αναγνωστών της ‘Ταράφ’)  έχοντας τιράζ γύρω στα 50.000 φύλλα. 

 

Με την ευκαιρία αυτή καταρτίσαμε και παραθέτουμε παρακάτω έναν κατάλογο με το τιράζ των τουρκικών εφημερίδων με σχόλια αναφορικά με το τι  τάση έχει η κάθε μία βάσει στοιχείων των Πρακτορείων Διανομής Turkuvaz Dağıtım και Yay-Sat , (Φεβρουαρίου  2011) :

 

Τίτλος                  Φύλλα ( σε χιλιάδες)            Τάση

                                 

Zaman                         826                  Φιλοκυβερνητική-φιλοϊσλαμική

Posta   *                      485                  Λαϊκή

Hürriyet *                    447                  Κεντροδεξιά, αντιπολιτευτική

Sabah **                     363                  Κεντρώα, φιλοκυβερνητική      

HaberTürk                   263                  Κεντροδεξιά

Sözcü  *                      232                  Λαϊκή

Pas Fotomaç                195                  Αθλητική της Σαμπάχ

Fanatik *                     184                  Αθλητική

Milliyet *                     158                  Κεντρώα, αντιπολιτευτική

Star  **                        147                  Φιλοκυβερνητική, κεντρώα        

Türkiye                        142                  Δεξιά, εθνικιστική

Akşam                         141                  Δεξιά, αντιπολιτευτική

Yeni Şafak                  113                  Φιλοκυβερνητική-φιλοϊσλαμική

Takvim                        112                  Λαϊκή της Σαμπάχ

Vatan *                        111                  Κεντρώα

Güneş                          103                  Λαϊκή, δεξιά, αντιπολιτευτική

Bugün                           80                  Φιλοκυβερνητική-φιλοϊσλαμική

Radikal *                       70                  Κεντρώα

Yeni Akit                      60                  Φιλοϊσλαμική

Milli Gazete                  55                  Φιλοϊσλαμική (όργανο του Κόμματος Ευδαιμονίας)

Dünya                           55                  Οικονομική

Cumhuriyet                   55                  Κεντρώα, φιλοστρατιωτική

Yeni Çağ                       55                  Ακρεδεξιά

Taraf                              52                  Κεντροαριστερή-φιλελεύθερη

Şok                                50                  Λαϊκή

Fotogol                          26                  Αθλητική

Efsane Fotospor            19                  Αθλητική

Yeni Asya                     10                  Φιλοϊσλαμική

Ortadoğu                       10                  Εθνικιστική

Today’s Zaman               7                  Αγγλόγλωσση (της Ζαμάν)

Günlük Evrensel             6                  Φιλοκουρδική

Yeni Mesaj                      6                  Φιλοϊσλαμική

Birgün                             6                  Αριστερή

Hürriyet Daily News *   5                   Αγγλόγλωσση

Hürses                            2                   Εθνικιστική

 

Σημείωση:  Οι με ένα * ανήκουν στον Όμιλο Aydın Doğan , ενώ οι με **  ελέγχονται από το Τουρκικό Συμβούλιο Κεφαλαιαγοράς.

 

     Από τις ελληνικές εφημερίδες δεν  έπεσε την αντίληψή μου κάτι ιδιαίτερο που να σχετίζεται με  την εκπομπή του ΣΚΑΙ και να τίθεται θέμα σχολιασμού του, παρά μόνον ένα άρθρο του κ. Παντελή Μπουκαλά στην «Καθημερινή της Κυριακής 20.03.2011»  αναφορικά με τις συλλογές/ ανθολογίες δημοτικών και κλέφτικων τραγουδιών και τις τυχόν «φιλολογικές» διορθώσεις/ νοθεύσεις τους αναφέροντας ( όπως πληροφορήθηκα η Ελευθεροτυπία της Κυριακής  20.03.2011, είχε ένθετο με τραγούδια που «εξυμνούσαν» τους οθωμανούς (;), αλλά δυστυχώς δεν το αγόρασα. Θα προσπαθήσω να το βρω και εάν χρειαστεί, λόγω ημαρτημένων του , θ’ απαντήσω στο επόμενο).

      Αναφέρει λοιπόν ο κ. Μπουκαλάς : « Τους στίχους από το ποίημα «Πάρθεν» του K. Π. Καβάφη, «Αυτές τες μέρες διάβαζα δημοτικά τραγούδια, / για τ’ άθλα των κλεφτών και τους πολέμους, / πράγματα συμπαθητικά, δικά μας, Γραικικά», τους μνημονεύουμε συχνά, αν κρίνουμε και από τη χρήση τους σε ιστοσελίδες, δεν ξέρω όμως αν λειτουργούν παραδειγματικά· αν προτρέπουν δηλαδή στο διάβασμα των δημοτικών, τώρα που από προφορικά δημιουργήματα έγιναν και αυτά κείμενα κι ακούγονται όλο και λιγότερο, με την ευκαιρία των εθνικών επετείων ή σε πανηγύρια, στριμωγμένα ανάμεσα σε δημοτικοφανή και λαϊκοφανή. Αλλά, όπως μας πληροφορούν οι μελετητές τους, δημοτικοφανή, πλαστά δηλαδή ή νοθευμένα, είναι και κάμποσα απ’ όσα μας πρωτοπαραδόθηκαν σαν αυθεντικά (και επικυρώθηκαν από την εκπαιδευτική διαδικασία), αφού τυπώθηκαν, σε ανθολογίες του 19ου και του 20ού αιώνα, σε μορφές ιδιαίτερα απομακρυσμένες από την αρχική τους. Το ζήτημα της νόθευσης των δημοτικών, για ιδεολογικούς ή καλλιτεχνικούς λόγους, από τους εκδότες τους, και πρώτον τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο (ο ίδιος έγραφε το 1852, στα «Ασματα δημοτικά της Ελλάδος», πως «μεταξύ των δημοσιευομένων ασμάτων υπάρχουν πολλά πρωτοφανή, και έτερα συμπεπληρωμένα») απασχολεί τη φιλολογία δεκαετίες τώρα, χωρίς πάντως να συγκινεί την επετειακή ρητορική και τη σχολική ρουτίνα. Από την εποχή δηλαδή του Τέλλου Αγρα (που έγραφε: «Οσοι θέλουν την αυθεντία των κειμένων, ας μην ανοίγουν την “Εκλογή”! [του Ν. Γ. Πολίτη]. Αλλά θα την ανοίγουν πάντα όσοι θέλουν την τέχνη τους, κι όσοι πιστεύουν ότι ο αγράμματος λαός δεν ημπορεί να δώσει πέρα και πέρα ό, τι θα ’δινεν ένας καλλιτέχνης») και του Γιάννη Αποστολάκη, ώς τις μέρες μας, με τις συμβολές του Αλέξη Πολίτη, του Γιώργου Βελουδή, του Γκυ Σωνιέ και άλλων» .

         Κι’ έλεγα:  Στην εκπομπή του ΣΚΑΙ δεν ασχολήθηκαν με την παράδοση και το δημοτικό τραγούδι σε σχέση με το ’21, δεν θ’ ασχοληθεί κάποιος από τον όμιλο ΣΚΑΙ – Καθημερινή ; Ε, να λοιπόν !!! Γι’ άλλη μια φορά ο αγαπητός όμιλος και οι συνεργάτες του ανακαλύπτουν την  πυρίτιδα !! Μετά την συνωμοσία των λογίων εθνικιστών  του 19^ου αιώνα που δημιούργησαν τον «εθνικό μύθο» με πλαστά περιστατικά ή μύθους περί κρυφού σχολειού, αγ. Λαύρας, συμβολής της εκκλησίας κ.λ.π, επιτέλους μας φανερώθηκε και η εθνικιστική συνωμοσία του Ζαμπέλιου, του Passow ή του Ν. Πολίτη που ανθολογώντας  «ωραιοποίησαν πλαστογραφώντας» τα δημοτικά τραγούδια στη λογική ενιαίας καθαρής εθνικής  δημοτικής παράδοσης !!! 

        Τι να πω τώρα πάλι ;  Άντε από την αρχή …!!   Ήδη από τα παλαιά χρόνια , οι «λόγιοι» συνέλλεγαν τα διασπαρμένα  και σε ποικίλες παραλλαγές προφορικώς εκφραζόμενα πολιτιστικά λαϊκά στοιχεία ( και τραγούδια ), τα οποία κατέγραφαν σε χ.φ κώδικες ( υπάρχουν εκατοντάδες στα μοναστήρια και ειδικά του αγ. Όρους ) και μετά ανθολογίες ( επί οθωμανικής περιόδου ονομαζόντουσαν μισμαγιές και είχαν κυρίως Λόγια φαναριώτικα τραγούδια ). Οι καταγραφές ενίοτε ήταν αυτολεξεί και ενίοτε από μνήμης , συχνά δε όταν έλειπαν λέξεις ή στιχάκια συμπληρωνόντουσαν από παρεμφερή άλλων περιοχών. Συνήθως δεν σημαίνονταν με μουσικές νότες (  βυζαντινή παρασημαντική ), – αν και συχνά υπάρχουν ανθολογίες με νότες όπως «η Μελπομένη»-, αλλά  καταγραφόταν το ποιητικό μόνον κείμενο. Με την ανάπτυξη της εθνομουσικολογικής επιστήμης  και καταγραφής ( τέλη 19^ου αρχές 20^ου αιώνα ) έγινε και γίνεται μια προσπάθεια εντοπισμού του εντελώς καθαρού ποιητικού/ τραγουδιστικού λόγου πίσω από τα κείμενα των ανθολογιών αυτών και ει δυνατόν της αναπαραγωγής της πρώτης προσωδίας και μελωδίας και τεχνικής παιξίματος του/ των μουσικών οργάνων, πράγμα αν όχι ακατόρθωτο, πάντως πολύ δύσκολο και αυτό γιατί  τότε δεν υπήρχαν κασέτες καταγραφής. Μετά την ανακάλυψη του φωνόγραφου και των καταγραφών , δημιουργήθηκε άλλο πρόβλημα: Οι «γνήσιοι λαϊκοί ερμηνευτές» όταν καθόντουσαν μπροστά στον καταγραφέα,  απέδιδαν το τραγούδι διαφορετικά σχεδόν αλλοιωτικά απ’ ότι ήταν πραγματικά !!! όταν δε τους ρωτούσαν γιατί το κάνουν αυτό, έλεγαν πως έπρεπε να το πουν πιο «έντεχνα» και όχι «πρωτόλεια» όπως στο σπίτι ή στο πανηγύρι με αποτέλεσμα να χάνεται ο αυθορμητισμός. Αυτό ήταν και είναι παγκοσμίως το μεγάλο πρόβλημα της καταγραφής και της εθνομουσικολογίας ( βλ. σχετ. δοκίμιο για το ελληνικό δημοτικό τραγούδι του Samuel Baud Bovy, εκδ.Πελ/κού λαογ. Ιδρύματος ). Πριν λοιπόν οι παράγοντες του ομίλου ξαν-ανακαλύψουν τον τροχό, ας δουν την εθνομουσικολογική βιβλιογραφία ( π.χ το περιοδικό ethnomusicology, Blοomington Indiana University όπου έχει αρθρογραφήσει και η ταπεινότητά μου ). Δεν συνωμότησαν οι «εθνικιστές» λαογράφοι μας στη δημιουργία μύθων και εθνικής καθαρότητας, απλά λειτούργησαν ( με τα λάθη τους ) όπως συνέβαινε σε όλο τον κόσμο, πριν την ανάπτυξη της εθνομουσικολογίας ή της καταγραφής με τεχνικά μέσα ( που κι’ αυτά έχουν τα προβλήματά τους )  και ευτυχώς που τα κατέγραψαν για να τα έχουμε σήμερα.  Όχι να τους ρίχνουμε και το ανάθεμα των πλαστογράφων. Έλεος πια με τις όψιμες «καινοφανείς ανακαλύψεις» !!!

          Το εν λόγω άρθρο «μας απείλησε ότι θα συνεχίσει και την άλλη Κυριακή», πριν όμως κλείσει μας επέδειξε και την γνώση του στα περί αγίας Λαύρας:  «Αίφνης, όσοι πίσω από την άποψη ότι η Επανάσταση δεν άρχισε στην Αγία Λαύρα στις 25 Μαρτίου ανακαλύπτουν τον δάκτυλο της Νέας Τάξης, του σιωνισμού και άλλων σκοτεινών δυνάμεων, που το ’βαλαν λέει σκοπό να μας αφελληνίσουν και να μας αποχριστιανίσουν, δεν θα είχαν κανένα λόγο να δηλώνουν ότι φρίττουν αν, στα τριάντα χρόνια που κυκλοφορεί το συγκεκριμένο έργο, είχαν ανοίξει έστω μία φορά τον τόμο «Η Ελληνική Επανάσταση» της Εκδοτικής Αθηνών. Θα έβλεπαν εκεί (και όχι στον Κορδάτο, τον Σκαρίμπα ή τον Κυριάκο Σιμόπουλο), ήδη στα περιεχόμενα, υποκεφάλαιο με τον τίτλο «Ο θρύλος της Αγίας Λαύρας». Και θα διάβαζαν όσα έγραφε ο Φιλικός Ιωάννης Φιλήμων, στα προλεγόμενα μάλιστα των απομνημονευμάτων του Παλαιών Πατρών Γερμανού: «Αληθές είναι ότι η Επανάσταση έλαβε χαρακτήρα γενικώτερον απ’ τις 25, αλλά η πρώτη αρχή της υπάρχει κυρίως απ’ τις 21, διότι αι σημαίαι ανυψώθησαν, τα εθνόσημα διενεμήθησαν και οι Τούρκοι στα φρούρια κλείσθηκαν». Και, ακόμα κι αν προς στιγμήν περνούσε από το μυαλό τους η ιδέα πως η Εκδοτική Αθηνών είναι άντρο αναρχομηδενιστών, θα δυσκολεύονταν να αποδείξουν ότι η Ακαδημία Αθηνών, που τίμησε το συγκεκριμένο πολύτομο έργο το 1980, ήταν κι αυτή γιάφκα κομμουνιστοαπάτριδων».

     Δεν θα ξαν-αναφερθώ. Κύριοι με κουράσατε με τον αρνητικό αντιεπιστημονικό σας  λόγο που είναι στα όρια εμμονής . «Στου «κουφού την πόρτα…». Φυσικά και η επανάσταση άρχισε πριν τις 25 Μαρτίου 1821. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπήρξε αγ. Λαύρα και λάβαρο. Τα έχω πει αρκετές φορές από αυτές τις σελίδες και θα τα ξαναπώ στο τελευταίο 10^ο σχολιαστικό μου άρθρο. Ο Ιωάννης Φιλήμων τεκμηριώνει ότι ήδη από τις 21.03.1821 είχε ξεκινήσει η απελευθέρωση πόλεων ( Καλάβρυτα ). Τα απομνημονεύματα του Π.Π.Γερμανού ( εκδ. Δρομεύς 1996 ) τα διαβάσατε ; ( σελ 28, στιχ. 22 ) όπου αναφέρει πως έμεινε για ημέρες στην αγ. Λαύρα και μετά αναχώρησε για Νεζερά Πατρών ; Τον χ.φ Κώδικα της μονής που χρονολογείται από τις 15.12.1703 τον είδατε ποτέ ; Αναφέρει σειρά δοξολογιών; Τα απομνημονεύματα του Κερνίκης / Καλαβρύτων Προκόπιου ; του Θεοδ. Ρηγόπουλου ; ή τα πιστοποιητικά του Γρηγ. Ντόκου από τη Βυσωκά ( Σκεπαστό ) Καλαβρύτων ( αρχ. Αγωνιστών 1821, εθνική βιβλιοθήκη ) που είχε για σημαία το γνωστό λάβαρο, τα είδατε ; Την «Αζανιάδα» του καθηγ. Γεωργίου Παπανδρέου ( 1886, σελ. 162-163 ) την έχετε δει ποτέ ; Τις καταγραφές του Αλ. Μπίκου στα τέλη του 19^ου αιώνα και το τραγούδι της Γεωργούλας Μπαλιάτσου από το Παγκράτι Καλαβρύτων που ήταν αυτόπτης μάρτυρας στην αγ. Λαύρα στη μάχη των Καλαβρύτων ( σελ. 44-45, Π.Παπαρρηγόπουλου, λαογραφικά Καλαβρύτων 1979 ) τα έχετε ακούσει ή δει ποτέ ;  Όλοι αυτοί είναι συνωμότες εθνικού μύθου κι’  εμείς οι ανόητοι που τους πιστεύουμε ή έχουμε ψυχοπνευματικές αγκυλώσεις, και όλοι εσείς οι «αρνητές- αναθεωρητές» είσαστε οι αντικειμενικοί ορθολογιστές νουνεχείς αποκαταστάτες ; ΕΛΕΟΣ !!!!

         Το άρθρο αναφέρεται και στον καπετάν Ζαχαριά Μπαρπιτισώτη που σύμφωνα με 1-2 κλέφτικα τραγούδια τον κυνηγάνε Τούρκοι ( εννοείται μουσουλμάνοι ) και ρωμηοί ( εννοείται χριστιανοί ) από το Παρόρι της Σπάρτης μαζί με τους Κλέφτες Νικολοπουλαίους , και ευλόγως γεννάται η απορία στον αρθρογράφο. Τον έζωσαν οι Τούρκοι κι οι Ρωμαίοι ; 

         Απ.: Ναι γιατί ; κι’ αυτό πρωτοφανές ακούγεται ; Από τα σχολικά βιβλία μαθαίναμε ότι μεταξύ Κλεφτών και Αρματολών ( χριστιανικής οθωμανικής πολιτοφυλακής )  υπήρχαν συγκρούσεις και κυνηγητά , συχνά δε Κλέφτες γινόντουσαν Αρματολοί και Αρματολοί βγαίναν Κλέφτες στα βουνά, ενώ και οι Κλέφτικοι νταϊφάδες και μάγκες συχνά συγκρούονταν μεταξύ τους . Οι αντίστοιχοι Κλέφτες/«χάϊντουκς» (Hajduk, haiduk, haiduc, hayduck, hayduk) των Βαλκανίων το ίδιο δεν έκαναν, όπως και οι μουσουλμάνοι Ζεϋμπέκηδες της Μ. Ασίας ;                        Το Ζεϋμπέκικο τραγούδι από τα Muğla που ο μουσουλμάνος  Ζεϋμπέκης κυνηγιέται από μουσουλμάνους πολιτοφύλακες  και τους λέει «πάρτε την μπαρούτι μου» το έχετε  ακούσει ποτέ;

Ali Da Verin Benim Barutumu Saçmama, Üç Gün Kaldı Su Muğla‘dan Kaçmama. Gurbet De Sebep Oldu Yarden Ayrı Düşmeme. Aman Da Aman Yaylada Bülbül Ötmesi, Benim De Yarimin Gurbetlere Gitmesi. Aman Da Karanfili Saksılarda Kuruttum, Suyunu Da Billurlarda Durulttum. Aman Ben Yarimi Görmeyeli Unuttum. Aman Da Aman Yaylada Bülbül Ötmesi,                  Benim De Yarimin Gurbetlere Gitmesi.  ( δείτε το και στο UTube, υπάρχει )

           Καθαρά φαίνεται πως οι ανθρώπινες σχέσεις στην περίπου 700χρονη οθωμανική αυτοκρατορία ήταν πολύ πιο σύνθετες και όχι άσπρο μαύρο, όπως εξάλλου συμβαίνει και στη σύγχρονη ζωή, το δε «δεσποτικό κράτος» που τυραννούσε χριστιανούς και μουσουλμάνους τους είχε διαρκώς απέναντί του ( μην ξεχνάμε και τα μουσουλμανικά ιεροσπουδαστικά κινήματα , ή αυτά των γενιτσάρων και των τζελαλήδων ), σ’ εμάς  τουλάχιστον γνωστά, τώρα αν κάποιοι  τα ανακάλυψαν οψίμως και ακόμα χειρότερα βγάζουν «καινοφανή» συμπεράσματα δεν φταίμε !!!

              Και μετά την για άλλη μια φορά μεγάλη , (αλλά αναγκαστικά ) εισαγωγή ερχόμαστε στα του 9ου επεισοδίου, που με αφηγητή τον ηθοποιό κ. Μηνά Χατζησάββα  μας ξαναθύμισε σ’ ένα 2ωρο ( περίπου ) τα όσα είχαμε δει στα 8 επεισόδια , επικεντρώθηκε  όμως στα της Τριπολιτσάς, Χίου, Μεσολογγίου και Ναβαρίνου, ως τα 4 σημαντικότερα γεγονότα που έκριναν σε διεθνές επίπεδο την έκβαση του αγώνα του ’21, με την επαναληπτική όμως  ματιά  του φακού της ίδιας της εκπομπής «κάτι σαν να ευλογάμε τα γένια μας δηλαδή» !!! Αντικειμενικά σωστά επιλέχθηκαν αυτά τα 4 γεγονότα για πυλώνες, όμως μέγιστο «ημαρτημένο» είναι η εξ αρχής παντελής  έλλειψη αναφοράς στην Μεσσηνιακή Γερουσία και το Αχαϊκό Διευθυντήριο που μεταξύ 24-26 Μαρτίου 1821 επέδωσαν στα ξένα προξενεία Καλαμάτας και Πατρών την διακήρυξη                          ( declaration ) της αυτοδιάθεσης ( self determination ) του ελληνικού λαού, δηλαδή της 1ης βαθιά πολιτικής σε διεθνές επίπεδο πράξεως των αγωνιστών του ‘21!!!

         Επειδή πάνελ και σχολιαστές δεν είχαμε ( θα έχουμε στο επόμενο 10^ο επεισόδιο), επιτρέψτε μου να παραθέσω εν συντομία κάποιες υποκειμενικά ιδιαίτερες στιγμές των 4 προαναφερομένων γεγονότων. Ειδικότερα: 

     Για την Τριπολιτσά, ο Θ. Κολοκοτρώνης αναφέρει χαρακτηριστικά στο ημερολόγιό του:     «Το ασκέρι όπου ήτον μέσα, το ελληνικό, έκοβε και εσκότωνε, από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδιά και άντρες, τριάντα δύο χιλιάδες. Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε γη. Ελληνες εσκοτώθηκαν εκατό.» ( Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής, Απομνημονεύματα Κολοκοτρωναίων, Εκδόσεις Νάστου, τόμος 1, 112.)

     Επίσης ο  Ιωάννης Φιλήμων γράφει : «Γυναίκες ων η λευκότης διεφιλονείκει και προς αυτήν την χιόνα, νεανίδες, ων ουδ’ ο θάνατος κατεμάρανε την χιόνα, βρέφη, τα μεν χειραπτάζοντα τους μαστούς και βαβάζοντα, τα δε το στόμα έχοντα επί μαστού αιμοφύρτου, νέοι, γέροντες, άντρες, ανάμικτοι κατέκειντο θέαμα βαρυπενθές… Ιδίως δε η εκ της πύλης των Καλαβρύτων μέχρι του σατραπείου λεωφόρος από λιθοστρώτου μετεσχηματίσθη, ιν’ είπωμεν, εις πτωματόστρωτον, και ουθ’ ο πεζός, ουθ’ ο ίππος επάτει επί της γης, αλλά επί πτωμάτων» ( Δοκίμιον ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως).

     Σύμφωνα με  μαρτυρία του Δημ. Αινιάν, η σφαγή δεν ήταν προμελετημένη, αλλά ενστικτωδώς αντανακλαστικά αυτόματη: “ως δε συμβαίνει εις τοιαύτας εκ ταυτομάτου λαμβάνουσας χώραν πράξεις, ουδέν κίνημα εγίνετο εκ σχεδίου τινός, εκ παραγγελίας, ή εκ συνεννοήσεως”  ( Αινιάν Δημ., Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως (ανατύπωση έκδ. 1834), εκδ. Βεργίνα, 1996, σελ. 57).

      Ο Φωτάκος αναφέρει: «Ακόμα και τώρα έρχεται στο νού μου το λιάνισμα και το τρίξιμο των κοκκάλων και ανατριχιάζω. Τους επαρακάλεσα να παύσουν την σφαγή αλλά δεν εκατόρθωσα τίποτα, μάλιστα εφοβήθηκα μη μου δώσουν και εμένα καμία πληγήν. Τόσην ήτο η μέθη των δια να σκοτώνουν Τούρκους…». “Ευκόλως δύναται τις να συμπεράνη οποίαι πράξεις έλαβον χώραν κατά την περίστασιν ταύτην, όταν συλλογισθή από πόσα και οποία πάθη εκυριεύοντο οι εισβαλόντες εις την πόλιν, και διά πόσας αναμνήσεις δεινών έπρεπε να ικανοποιηθώσιν!» (Φωτάκου, τόμ. Α΄, 246).

   Ο  J. Irving Manatt θεωρεί  ότι : “η ελληνική προσπάθεια δεν μπορεί ποτέ να γίνει κατανοητή χωρίς παραστατική εξέταση τετρακοσίων ετών τουρκικής κυριαρχίας”. Ήταν “το φυσιολογικό αποτέλεσμα της εμπειρίας τετρακοσίων ετών υπό τους μουσουλμάνους, της υποταγής των Ελλήνων στο ελληνικό έδαφος σε μια χούφτα αλλοδαπών κατακτητών, εκ διαμέτρου αντίθετων στη φυλή τη θρησκεία και τον πολιτισμό, οι οποίοι στραγγίζουν το καλύτερο αίμα τους για την ικανοποίηση του πάθους τους για άναρχη δύναμη και την επιβολή της, έως ότου ωριμάζει η συσσωρευμένη καταπίεση με αναπόφευκτη συγκομιδή μια εθνική βεντέτα. Μόλις δοθεί το ιστορικό υπόβαθρο, βλέπουμε ότι εκ φύσεως μια ελληνική έγερση σήμανε έναν πόλεμο εξολόθρευσης”  ( βλ. σχετ.: J. Irving Manatt, σχόλιο στο The War of Greek Independence του W. Alison Phillips, The American Historical Review, Vol. 3, No. 3. (Apr., 1898), σελ. 538).

    Ομοίως, πιθανώς ερμηνεύσιμη αλλά αδικαιολόγητη χαρακτηρίζει τη σφαγή ο                                 Κ. Παπαρρηγόπουλος, ο οποίος γράφει στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: «Συνέβη σφαγή ανωφελής και ανηλεής πολλών χιλιάδων οσμανιδών» και πιο κάτω στη σελ. 57 αναφέρει πώς «ημπορεί ίσως να εξηγηθή εκ του προαιωνίου μεταξύ των δύο φυλών και θρησκειών πάθους, αλλά να δικαιολογηθή δεν επιτρέπεται». ( Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. 6, Αθήνα, 1932, 53).

        Είπαμε, η ιστορία είναι αντικειμενική  ( δηλαδή σαν γεγονός είναι αυτό που είναι όπως είναι), η αντίληψη , εκτίμηση και  η καταγραφή της όμως άπτεται του ανθρώπινου υποκειμενισμού. Για το τι συνέβη και πως , καθώς και το τι σημαίνει η άλωσι της Τριπολιτσάς είναι στην κρίση σας. Διαλέγετε και παίρνετε εκδοχές και ερμηνείες !!!

 χ.φ πιστοποιητικό του Θ.Κολοκοτρώνη ( ακριβές αντίγραφο εκ του πρωτοτύπου ) προς τον Καλαβρυτινό ( εκ Τσορωτά/ Λευκασίου ) αγωνιστή ( μπουλουκτσή ) Θεοδ. Μπουλιαρίτη, ο οποίος στην Τριπολιτσά τραυματίστηκε στο δεξιό μηρό και συνελήφθη αιχμάλωτος υπό των οθωμανών, «κατέσφαξε δε την φρουρά του και εδραπέτευσε», όπως αναφέρουν και άλλα πιστοποιητικά των Πετιμεζαίων !! Προσωπικό αρχείο.

      Το άλλο κομβικό σημείο της εκπομπής ήταν η σφαγή της Χίου.

      Εκείνο που ίσως θα έπρεπε να θυμόμαστε είναι πως στις 30 Μαρτίου 1822 , ξεκινούσε η Σφαγή της Χίου η οποία διήρκεσε 5 ολόκληρους μήνες  δηλ. έως τα τέλη Αυγούστου 1822, έχοντας λεηλατήσει μέχρι και τα εσωτερικά σίδερα  των τοίχων των σπιτιών και  έχοντας κατασφάξει με όλους τους φρικιαστικούς τρόπους όποιον ζωντανό βρήκαν στο διάβα τους, βιάζοντας και εξανδραποδίζοντας τα πάντα , ξεσηκώνοντας όμως έτσι  ένα πρωτοφανές αίσθημα φιλελληνισμού, με πολλές εκδηλώσεις συμπάθειας, διαμαρτυρίες και εκδόσεις φυλλαδίων. Η Χίος βασικά πλήρωσε τον οργή του σουλτάνου για την Ελληνική Επανάσταση «προς παραδειγματισμό των αποστατριών πόλεων» και κυρίως για το θράσος της να κηρύξει επανάσταση τη στιγμή που απολάμβανε ξεχωριστά προνόμια με σουλτανικό φιρμάνι από το 1566, γεγονός που την είχε οδηγήσει σε μεγάλη ακμή λόγω μαστίχας κ.λ.π

     Μετά την  σφαγή/καταστροφή, από τους 117.000 Χριστιανούς που ήταν ο τότε πληθυσμός της , έμειναν περίπου 1800 – 2000 άνθρωποι.. Εξ αυτών 21.000 ήταν οι φυγάδες ( κατέφυγαν στα Ψαρά, Τήνο, Σύρο, Άνδρο, Αγκώνα, Τεργέστη, Μασσαλία, Οδησσό, Μάλτα, Λονδίνο)  και 52.000 οι αιχμάλωτοι, δηλαδή  υπολογίζεται πως σφαγιάσθηκαν περίπου 52.000 Χιώτες !!!

  Η σφαγή της Χίου του Ντελακρουά..

       Για το Μεσολόγγι  και εκτός των γνωστών πηγών ( Κασομούλη κ.λ.π ), θα κάνω μια μικρή αναφορά στον αγωνιστή Σπυρομήλιο (1800-1880) από τη Xιμάρα και με στρατιωτικές σπουδές στην Ιταλία. Ήδη από το τέλος του 1825 μαχόταν στο Mεσολόγγι και τον Iανουάριο του 1826 ήταν μέλος της επιτροπής των πολιορκημένων που στάλθηκε στο Nαύπλιο για να ζητήσει ενισχύσεις από την κυβέρνηση. Επέστρεψε τις τελευταίες μέρες της πολιορκίας, αλλά δεν στάθηκε δυνατό να μπει στην πόλη, οπότε παρακολούθησε την «Έξοδο» από «το όρος Πεταλά, απ’ όπου φαίνεται το Mεσολόγγιον». Στα απομνημονεύματά του με τον τίτλο το «Xρονικό του Mεσολογγίου 1825-1826» παραθέτει πληροφορίες από  επιζώντες «Εξοδίτες», όπως : «Eίδομεν ότι εκαίοντο όλαι αι γύρωθεν του φρουρίου καλύβαι της φρουράς. Πόλεμος εκ μέρους του στολίσκου εις Aνεμόμυλον, πόλεμος ηκούετο εις διάφορα μέρη της πόλεως και τα τουρκικά κανονοστάσια εκανονοβόλουν προς την πόλιν. Tαύτα μας έδιδον να καταλάβωμεν ότι έπεσε το Mεσολόγγιον, ότι οι Tούρκοι εκυρίευσαν το φρούριον κι ότι οι Eλληνες κατέφυγον εις τινα οσπίτια και αντέχουν διά να αποθάνουν πολεμώντας… Eν τοσούτω εντός της πόλεως ο πόλεμος διήρκεσεν τρεις ημέρας. Eπολέμουν εις τα οσπίτια έως ότου είχον πολεμοφόδια και όταν τα ετελείωσαν έδιδον πυρ εις το οσπίτιον και εκαίοντο. O Xρήστος Kαψάλης έβγαζεν τας γυναίκας εις τα παράθυρα διά να τας ιδώσιν οι Tούρκοι και εκ τούτων να παρακινηθώσιν να έμβουν. Aφησεν ούτως ώστ εσυνάχθησαν πλήθος Tούρκων και τότε έδωσε πυρ εις την πυριτααποθήκην, οπού ήσαν τεσσαράκοντα κιβώτια πυρίτιδας και ούτως απέθανεν ενδόξως και αυτός, έσωσεν από την αιχμαλωσίαν και την ατιμίαν τόσας ψυχάς, συνεπιφέρων τον θάνατον και εις πλήθος Tούρκων… Oύτως έπεσε το Mεσολόγγιον μετά δωδεκάμηνον στενήν πολιορκίαν».

1. De Lunsac. Η αυτοθυσία.

                Αυτά τα λίγα δια γραφής Σπυρομήλιου, σαν φόρο τιμής στον ηρωϊκό Χρ. Καψάλη και τον επίσκοπο Ρωγών Ιωσήφ που κοινωνούσε τον κόσμο στις εκκλησιές και στις ντάπιες, για τους οποίους από την εκπομπή του ΣΚΑΙ -1821 δεν ακούστηκε λέξη !!!!  Αντιθέτως ξανακούσαμε το αρβανίτικο ( Τόσκικη διάλεκτο ) νανούρισμα ( έχουμε αναφερθεί σ’ αυτό εκτενώς στο 6^ο επεισόδιο ).

        Και φτάνουμε στο Ναβαρίνο, όπου θα παραθέσουμε μερικές λεπτομέρειες από το ημερολόγιο ενός «ανώνυμου» Βρετανού ναύτη, από το πλοίο «Τζένοβα», που σαν άλλος χρονικογράφος σημειώνει: « 8/20 Οκτωβρίου 1827 ( η πρώτη ημερομηνία αφορά το παλαιό ημερολόγιο και η δεύτερη το νεώτερο δυτικό που ακολουθούμε σήμερα )  η δραστηριότητα του συμμαχικού στόλου άρχισε από τα ξημερώματα. Ο εχθρικός στόλος μέσα στον κόλπο του Ναβαρίνου παραταγμένος σε σχήμα πετάλου. Με έξι σφυρίγματα στις 11 π.μ. τα τύμπανα μας κάλεσαν στις θέσεις μας με το γνώριμο ρυθμό του πολεμικού τραγουδιού “ατρόμητα τα πλοία μας, χαρούμενα ναυτάκια οι άνδρες μας ».  Στη 1:30 μ.μ. ο Codrington έδωσε το σήμα της εισόδου του συμμαχικού στόλου στον κόλπο. Μισή ώρα μετά η ναυαρχίδα του “Asia” περνούσε την είσοδο του λιμανιού ανενόχλητη, παρόλο που τα εχθρικά πυροβολεία βρίσκονταν σε απόσταση βολής πιστολιού και από τις δυο πλευρές. Ακολούθησαν και άλλα πλοία, ενώ η γαλλική ναυαρχίδα ” Sirene” κατέλαβε την καθορισμένη θέση της.

        Σε κάποια στιγμή, ένα εχθρικό πυρπολικό έφθασε πολύ κοντά στο πολεμικό πλοίο “Dartmouth” και ο κυβερνήτης του Φέλλοους έστειλε μια λέμβο με λίγους άνδρες και επικεφαλής τον Υποπλοίαρχο Φιτσρόυ για να αναγκάσει το εχθρικό πυρπολικό να απομακρυνθεί. Εκείνοι άρχισαν τότε να πυροβολούν και σκότωσαν το νεαρό Άγγλο Υποπλοίαρχο και μερικούς ακόμη άνδρες. Το “Dartmouth” ανταπέδωσε το πυρ. Η γαλλική ναυαρχίδα “Sirene” χτυπήθηκε από την αιγυπτιακή φρεγάτα “Έsmina“. Αμέσως ο Γάλλος διοικητής DeRigny διέταξε σφοδρό κανονιοβολισμό κατά της εχθρικής φρεγάτας και σε ελάχιστα λεπτά το πυρ γενικεύθηκε.

      Ο Codrington δεν είχε πάρει ακόμα καμιά απόφαση καταστροφής του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, γι’ αυτό έστειλε τον Έλληνα πλοηγό Πέτρο Μικέλη, με λίγους άνδρες στον Αιγύπτιο διοικητή Μωχαρέμ μπέη να τον διαβεβαιώσει ότι ο σκοπός των συμμάχων απέναντι στους τουρκοαιγυπτίους δεν ήταν εχθρικός, αλλά ήθελαν να τους αναγκάσουν να φύγουν από το Ναβαρίνο και να επιστρέψουν στις βάσεις τους στα Δαρδανέλια και την Αλεξάνδρεια. Οι Αιγύπτιοι όμως, ερεθισμένοι σκότωσαν τον Έλληνα απεσταλμένο του Codrington, οπότε μέσα σε λίγα λεπτά συντονισμένα όλα τα κανόνια της “Asia” βύθισαν την αιγυπτιακή ναυαρχίδα. Σχεδόν ταυτόχρονα τέθηκε εκτός μάχης και η τουρκική ναυαρχίδα. Από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα η μάχη γενικεύτηκε και ξέφυγε από κάθε σχεδιασμό και έλεγχο. Οι κανονιοβολισμοί ρίχνονταν από όλες τις πλευρές και ο πυκνός καπνός εμπόδιζε τους συμμάχους να διακρίνουν τα δικά τους πλοία από τα εχθρικά. Στις 3 μ.μ. πλησίασε και ο ρωσικός στόλος με επικεφαλής τη ναυαρχίδα “Azoff”, οπότε η μάχη πήρε ανυπολόγιστες διαστάσεις.  Έτσι γύρω στις 6 μ.μ. τα πάντα είχαν τελειώσει.  60 εχθρικά πλοία καταστράφηκαν εντελώς και πολλά άλλα ανατινάχθηκαν από τους ίδιους τη νύχτα για να μην τα αιχμαλωτίσουν οι σύμμαχοι. Κατά το Γάλλο Πλοίαρχο του εχθρικού στόλου Λετελιέ, τα μόνα πλοία που επέπλεαν την άλλη ημέρα ήταν μια φρεγάτα δίχως ιστούς, 4 κορβέτες, 6 μπρίκια και 4 ημιολίες. Είχαν 6000 νεκρούς περίπου και 4000 τραυματίες. Οι σύμμαχοι δεν έχασαν κανένα πλοίο και είχαν συνολικά 174 νεκρούς και 475 τραυματίες.

      Ο Γάλλος Αντιναύαρχος Jurien de la Graviere περιγράφει το αποτέλεσμα της ναυμαχίας: “… Ο όρμος του Ναβαρίνου βράζοντας από τα βλήματα, που κάθε στιγμή τρυπούσαν την επιφάνειά του, σκεπασμένος από συντρίμμια που επέπλεαν, με γαντζωμένους επάνω τους Τούρκους και Αιγύπτιους, δεν ήταν πια η μεγάλη και ήρεμη υδάτινη έκταση, επάνω στην οποία λικνιζόταν με ράθυμη μεγαλοπρέπεια το πρωινό της 8/20 Οκτωβρίου ο επιβλητικός στόλος του Ιμπραήμ. Ο όρμος είχε πάρει την όψη μιας από τις καταχθόνιες εκείνες λίμνες, όπου κολυμπούν οι κολασμένοι ανάμεσα σε κύματα από φωτιά και πίσσα…”.

      Ο αντίκτυπος της νίκης στις Ευρωπαϊκές χώρες προκάλεσε κατάπληξη, αφού κανένας δεν περίμενε και δεν ευχόταν αυτό το τέλος. Ο αυτοκράτορας της Αυστρίας Φραγκίσκος χαρακτήρισε την πράξη των τριών Ναυάρχων δολοφονία. Ο Metternich “τρομακτική καταστροφή” και στη Βιέννη θρηνούσαν για το πλήγμα εναντίον της Τουρκίας. Η κυβέρνηση της Αγγλίας έδειχνε κεραυνόπληκτη προ του ανεπιθύμητου τετελεσμένου, που διέπραξε ο Codrington. Μάταια ο πρωταγωνιστής της ναυμαχίας προσπαθούσε να πείσει την κυβέρνησή του ότι η “ναυμαχία υπήρξεν αναπότρεπτο γεγονός”. Στην ομιλία του θρόνου ο Άγγλος βασιλιάς διακήρυξε την αντίθεσή του: “… στο λιμάνι του Ναβαρίνου έλαβε χώρα μια σύγκρουση τελείως απροσδόκητη… μεταξύ των στόλων των συμμάχων Δυνάμεων και του στόλου της Οθωμανικής Πύλης… Η Αυτού Μεγαλειότης δεν μπορεί να μη θρηνήσει, που αυτή η σύγκρουση έγινε με τη ναυτική δύναμη ενός προαιωνίου συμμάχου, του σουλτάνου. Εξακολουθεί όμως να τρέφει την ελπίδα πως το ατυχές αυτό γεγονός δε θα συνοδευθεί από άλλες εχθροπραξίες…”.

   Αντιθέτως, στη Ρωσία η είδηση της νίκης προκάλεσε πλήρη επιδοκιμασία. Ο αυτοκράτορας Νικόλαος με επιστολή του προς τον Codrington, της 8 Νοεμβρίου 1827, του εξέφραζε την πλήρη ικανοποίησή του, επειδή “κατήγαγε μια νίκη για την οποία όλη η πολιτισμένη Ευρώπη του χρωστούσε διπλή ευγνωμοσύνη”.

     Στη Γαλλία η κοινή γνώμη πανηγύρισε το γεγονός και τοποθετήθηκε ανεπιφύλακτα υπέρ της απελευθέρωσης της Ελλάδας. Και τη γνώμη της αυτή την επέβαλε και στην κυβέρνησή της. Σε συνεδρίαση της Γαλλικής Βουλής ο βαρώνος Dupin  εκδήλωσε έντονη διαμαρτυρία για την ανεπίτρεπτη στάση της αγγλικής κυβερνήσεως και εγκωμίασε τον Γεώργιο Κάνιγκ που ενέπνευσε στις τρεις Δυνάμεις το να “σώσουν την πολιτική και θρησκευτική ελευθερία ενός βασανιζομένου λαού, του Ελληνικού”, ενώ ο Βίκτωρ Ουγκώ είπε το Νοέμβριο στις Orientales:

Γκρεμίστηκε ο παλιότουρκος ο κολοσσός στον Ταύρο  είναι η Ελλάδα ελεύθερη και με χαράς ωδή  το Ναβαρίνο ο Βύρωνας στον τάφο τραγουδεί !!

 Απεικόνιση εποχής με τον κόλπο του Ναβαρίνου και της εξέλιξη της ναυμαχίας.

               Εν αναμονή του 10^ου  συμπερασματικού επεισοδίου .

    Υ.Γ: Στο 8^ο επεισόδιο ακούστηκε πως η φουστανέλα των αγωνιστών είναι υιοθετημένη από τους αλβανούς, διότι προφανώς οι Έλληνες προηγουμένως ήταν ξεβράκωτοι !!! Φυσικά εξηγήσαμε πως αυτά είναι ψευτοδιλήμματα και ότι απλά πρόκειται για τους παγκοσμίως γνωστούς μακριούς ή κοντούς χιτώνες που οι άνδρες ανά τον κόσμο φορούσαν επί χιλιάδες χρόνια, όπως οι αρχ. Έλληνες και οι Βυζαντινοί.

       Ρώτησα λοιπόν «ρητορικά» τους συναδέλφους ερευνητές, μήπως εκτός της φουστανέλας γνωρίζουν και την προέλευση της βράκας ; και επειδή απάντηση δεν πήρα, ( πως εξάλλου , αφού δεν υπήρχε πάνελ στην 9^η εκπομπή )  άντε να το πούμε κι’ αυτό:  

      Η λέξη προέρχεται από τη Λατινική bracca, ( στα ελληνικά λεγόταν αναξυρίς ό το παρά Ρωμαίοις «βρακίον δηλοί» έγραψε ο Θεσσαλονίκης Ευστάθιος το 12ο αιώνα βλ. Eustathii Archiepiscopi Thessalonicensis, Commentarii ad Homeri Iliadem pertinentes, Marchinus van der Valk Α’ ραψωδία 22.9 σελ. 36)  και αφού τη φορούσαν κυρίως οι νησιώτες – πληθυσμοί δηλαδή που είχαν περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα υπό την εξουσία της Βενετίας –  προφανώς το όνομα του ενδύματος επηρεάστηκε από αυτούς αφήνοντας οριστικά το αναξυρίς. Βέβαια οι Ισπανοί  την αποκαλούσαν gregüescos και οι Γάλλοι gregesque, λέξεις που προέρχονται από το Βενετικό grechesco,  και σημαίνουν «όπως οι Γραικοί» !!! Υπάρχουν όμως  και απεικονίσεις από το Βυζάντιο που προηγούνται χρονικά των δυτικών και ειδικά  στο «Μυθιστόρημα του Μεγάλου Αλεξάνδρου» του Ψευδο-Καλλισθένη που σώζεται στο  Istituto Ellenico της Βενετίας, φιλοτεχνημένο το 14ο αιώνα, όπου απεικονίζονται Μακεδόνες στρατιωτικοί φορώντας ένα είδος βράκας ( αναξυρίς ;), που καταφανώς είναι κοντός χιτώνας πιασμένος με κάποιο « τρόπο » ανάμεσα στα πόδια προφανώς για πρακτικούς λόγους , δημιουργώντας έτσι μία «φουφούλα» βρακοειδούς τύπου που πλέον έμοιαζε με κοντό «άνετο φουσκωτό» παντελόνι. – Αυτά !!!

.