Πέρασε και εφέτος η καθιερωμένη για την αναφορά στο περιβάλλον ημέρα. Πέρασε μάλιστα σχεδόν απαρατήρητη καθώς την προσοχή μας τράβηξε το προεκλογικό σκηνικό. Βέβαια θα μπορούσε κάλλιστα το προεκλογικό σκηνικό να έχει ως επίκεντρο το περιβάλλον. Όμως δεν φαίνεται να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα ούτε για άρχοντες ούτε και για αρχόμενους, παρά τα άκρως ανησυχητικά μηνύματα που διαχέει συχνά πλέον η επιστημονική κοινότητα.
Το οικολογικό πρόβλημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη βιομηχανική επανάσταση. Πριν από αυτή η μόνη καταστροφή που μπορούσε να προκαλέσει ο άνθρωπος στη φύση ήταν ο εμπρησμός δασών, προκειμένου να αυξηθούν οι βοσκότοποι ή οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Μετά από αυτήν επήλθε πλήρης ανατροπή της οικολογικής ισορροπίας. Σήμερα, όταν πλέον είναι αρκετά αργά, επιχειρείται κίνηση (οικολογικά κινήματα) για την αποτροπή της ολοσχερούς καταστροφής του περιβάλλοντος χωρίς όμως να αναλύονται οι αιτίες που προκάλεσαν την κρίση ούτε και να επισημαίνονται οι παράγοντες που δρουν ανασταλτικά σε κάθε σώφρονα προοπτική αντιμετώπισης του προβλήματος.
Η βιομηχανική επανάσταση συντελέστηκε στον ευρωπαϊκό χώρο, στον χώρο στον οποίο είχε αναπτυχθεί ο δυτικός λεγόμενος πολιτισμός, αυτός που επιχειρείται να επιβληθεί σήμερα παγκοσμίως υπό διαφοροποιημένη βέβαια μορφή. Ο πολιτισμός αυτός είχε ως υπόβαθρο τη χριστιανική πίστη υπό τις μορφές που αυτή εξαπλώθηκε και επικράτησε τελικά στη Δύση (παπισμός και προτεσταντισμός) κατά τη δεύτερη χιλιετία μ. Χ. Γι’ αυτό και αρκετοί χριστιανοί της Δύσης αγωνίζονται να αναγνωριστούν στα πλαίσια της Ε.Ε. ως χριστιανικά τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού. Αυτό, αν εισακουστούν, θα αποτελέσει την πλέον όψιμη συμφορά που θα επιφέρουν κατά της πίστεως του Χριστού οι παραχαράκτες του ευαγγελικού λόγου. Αν πράγματι ο δυτικός πολιτισμός έχει χριστιανικές ρίζες, τότε ενοχοποιείται η χριστιανική πίστη για τη γενοκτονία των Ινδιάνων, για το δουλεμπόριο των Νέγρων, για την αποικιοκρατία και τον εξανδραποδισμό πλήθους λαών, για την καταλήστευση τέλος των πλουτοπαραγωγικών πληγών του πλανήτη όχι απλώς σε βάρος των ιθαγενών πληθυσμών αλλά και με κίνδυνο η οικολογική βλάβη να είναι ενδεχομένως μη αναστρέψιμη λόγω της σοβαρότητας του προβλήματος αλλά, και κυρίως, λόγω της αμετανοησίας μας.
Το οικολογικό κίνημα σε κάποιες εκφάνσεις του έχει επισημάνει το ρόλο που διαδραμάτισαν οι δυτικοί χριστιανοί στο να γιγαντωθεί το οικολογικό πρόβλημα και στρέφονται ευθέως κατά της χριστιανικής πίστης προβάλλοντας παγανιστικές αντιλήψεις. Και είναι σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένοι, όσοι αγνοούν την ορθόδοξη παράδοση. Κείμενα όπως αυτό του αρχηγού των Ινδιάνων Σιάτλ προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος εκβίαζε τη φυλή να πουλήσει τη γη της στους λευκούς είναι μνημειώδες για την παγκόσμια ιστορία. Παραθέτουμε το τέλος του: “Αν σας την πουλήσουμε, αγαπήστε την καθώς την αγαπήσαμε εμείς. Φροντίστε την καθώς τη φροντίσαμε εμείς. Κρατήστε ζωντανή στο λογισμό σας τη μνήμη της γης, όπως βρίσκεται τη στιγμή που την παίρνετε, και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή δυνατότητά σας, με όλη την καρδιά σας διατηρήστε την για τα τέκνα σας και αγαπήστε την καθώς ο Θεός αγαπάει όλους μας. Ένα ξέρουμε – ο Θεός σας είναι ο ίδιος Θεός. Η γη του είναι ακριβή. Ακόμα και ο λευκός δεν γίνεται να απαλλαχτεί από την κοινή μοίρα”.
Αυτό που πίστευε ο ειδωλολάτρης Ινδιάνος όφειλε να πιστεύει, αν ήταν συνεπής με την πίστη του, την οποία αξιοποίησε κατάλληλα για να εξαπλώσει την κυριαρχία του, ο άπληστος λευκός. Δυστυχώς δεν στάθηκε ικανός να συνειδητοποιήσει το βάθος της πίστεώς του, γι’ αυτό άλλωστε και την παραποίησε. Ο άνθρωπος έλαβε στον παράδεισο ως πρώτη εντολή από τον Θεό την “εργάζεσθαι και φυλάσσειν”. Η εργασία είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ανθρώπου. Το επαναλαμβάνει αιώνες αργότερα ο Απόστολος Παύλος γράφοντας: “Ει τις ου θέλει εργάζεσθαι μηδέ εσθιέτω”. Στα πλαίσια του δυτικού χριστιανικού μορφώματος συνελήφθη η ιδέα του εισοδηματία, αυτού δηλαδή που απολαμβάνει τα αγαθά της εργασίας των άλλων. Και είναι αποδεδειγμένο ότι όσα πολλά διαθέτει κάποιος τόσα περισσότερα ποθεί να αποκτήσει! Έτσι πέρασε παντελώς απαρατήρητη η υπόμνηση πάλι του Αποστόλου Παύλου να αποφεύγετε την πλεονεξία που συνιστά ειδωλολατρεία. Το φυλάσσειν υπήρξε ακατανόητο για τους δυτικούς χριστιανούς. Έχοντας αναπτύξει με την πάροδο του χρόνου πνεύμα κυριαρχίας επί της φύσεως, κατέληξαν να φανταστούν τους εαυτούς τους απόλυτους κυριάρχους επί της κτήσεως, την οποία είχαν δικαίωμα να διαχειριστούν κατά το δοκούν και για τα συμφέροντά τους. Η αίσθηση της οφειλής να παραδόσουν την κτίστη στον Κτίστη, όπως ακριβώς την παρέλαβαν, εξαλείφθηκε με την επικράτηση πνεύματος αλαζονείας.
Στο νοσηρό αυτό πνευματικό περιβάλλον της ανελευθερίας και της εκμετάλλευσης γεννήθηκε και ανδρώθηκε ο σύγχρονος υλισμός. Τώρα πλέον ο δυτικός άνθρωπος δεν είχε υποχρέωση να λογοδοτήσει. Ήταν κυρίαρχος και μόνος μάλιστα επί της γης. Επέτρεψε βέβαια στους λαούς να πιστεύουν στο Θεό (όσοι τόλμησαν να απαγορεύσουν την πίστη ναυάγησαν), πλην επέτεινε τις “χριστιανικές” δοξασίες του μεσαίωνα στο έπακρο. Προϊόν αυτής της διαστροφής υπήρξε ο “χριστιανικός φονταμενταλισμός” των ΗΠΑ, οι οπαδοί του οποίου βιώνουν το “αμερικανικό όνειρο” ως εκ Θεού ευλογία!
Κάθε έντιμος κριτής του Ευαγγελίου αποδέχεται ότι το μήνυμα αυτού είναι εξόχως ασκητικό. Τονίζεται έντονα η ολιγάρκεια, η υπέρβαση του εγώ και η προσέγγιση προς τον πάσχοντα πλησίον. Αυτό μαρτύρησαν με τη βιοτή τους πλήθος Πατέρων της Εκκλησίας, οσίων και ασκητών, που σήμερα περιφρονούνται, καθώς το δυτικό πνεύμα έχει σαρώσει και τη δική μας κοινωνία. Αν είχαμε ως οδηγό μας το Ευαγγέλιο, δεν θα προξενούσαμε την παραμικρή φθορά στο περιβάλλον. Βέβαια κάποιοι δυτικοί στοχαστές έφθασαν να γράψουν ότι οι εμφορούμενοι από το πνεύμα της Ορθοδοξίας ήσαν ανίκανοι να αναπτύξουν βιομηχανικό πολιτισμό. Μάλλον έχουν δίκαιο. Ο πολιτισμός αυτού του είδους είναι προϊόν του “πεπτωκότος ανθρώπου”, για να χρησιμοποιήσω θεολογική γλώσσα. Όμως η Ορθοδοξία μαρτυρεί με τη στάση των συνεπών μελών της την άδικη κριτική κατά του Ευαγγελίου για τα τραγικά ολισθήματα, λόγω απληστίας και αλαζονείας, των δυτικών χριστιανών.
Σήμερα που έχουν αποδυναμωθεί στο έπακρο τα κράτη του κόσμου υπό το ανελέητο σφυροκόπημα της νέας τάξης της παγκοσμιοποίησης και οικονομικοί κολοσσοί αποφασίζουν για το μέλλον των λαών της γης, η λύση του οικολογικού προβλήματος φαντάζει πιο ξέμακρη απ’ ότι πριν από δεκαετίες. Και δεν είναι μόνο η απληστία των οικονομικά ισχυρών για κέρδη. Είναι και η υιοθέτηση εκ μέρους των λαών με ολοένα εντεινόμενο ρυθμό του καταναλωτικού προτύπου. Σε τελευταία ανάλυση το οικολογικό, όπως και πλείστα όσα άλλα προβλήματα είναι πρωτίστως ηθικό, αν όχι θρησκευτικό. Και όσοι έχουν την ευαισθησία να αγωνίζονται για την επίλυσή του, ας μη λησμονούν την καταναλωτική συνιστώσα. Είναι η πλέον ύπουλη, διότι μέσω αυτής οι λαοί έχουν υποταχθεί στους ισχυρούς και χειραγωγούνται.
“ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ”.