του Χάρη Φεραίου*
Η δεκαετία τού 1960, θεωρείται ως η εποχή τού οργισμένου, όπως ονομάστηκε, κινηματογράφου, ή τού κινηματογράφου τής οργισμένης (άλλως κουρασμένης) νεολαίας. Όταν δηλ., μετά και τους ξέφρενους ρυθμούς τής ζωής τών Beatles,*1 βρέθηκαν, ξαφνικά μπροστά στο απόλυτο κενό οι νέοι. (Χαρακτηριστικό ήταν και το ανατρεπτικό κινηματογραφικό έργο «Το ΝΑΚ, και πώς να το αποκτήσετε» τού Άγγλου σκηνοθέτη Richard Lester, το 1965) Διακηρυκτική, τού κενού τής εποχής εκείνης, ήταν και η περιβόητη σκηνή «τού τσιγάρου»: Το «οργισμένο» ζευγάρι, έκδηλα «κουρασμένο», και βέβαια ανέκφραστο, βρίσκεται στο κρεββάτι, για την επικείμενη «πράξη». Η κοπέλα, αισθανόμενη την ανάγκη, σύμφωνα και με κανόνες κάποιας πάλαι ηθικής επιταγής, να προβάλει, παρότι μάταιη, κάποιαν αντίσταση, δηλ. να «ζορίσει» τον νεαρό πριν του «παραδοθεί», ο οποίος, συν τοις άλλοις, είναι και περιώνυμος για την ακαταμάχητη (οργισμένη) γοητεία του στο θήλυ γένος, τον ερωτά, προκειμένου αυτή να συγκατανεύσει στην «πράξη», αν σκοπός του είναι να την παντρευτεί. Και όταν εκείνος λέει, όπως άλλωστε ήταν και αναμενόμενο, πως «όχι φυσικά», εκείνη ερωτά αν τουλάχιστον θα είναι το μοναδικό κορίτσι του, και η απάντηση είναι πάλι ένα, βαριεστημένο βέβαια, «όχι». Στη συνέχεια μπαίνουν από την κοπέλα, και άλλοι ηπιότεροι όμως όροι, με την ίδια πάντοτε απάντηση… Και, δεδομένου ότι η «πράξη» δεν πρόκειται τελικά να μη συντελεστεί, για να τηρηθεί έστω μια έσχατη παντομίμα «αντίστασης», μπαίνει ασθμαίνων από την κοπέλα, που, συν τοις άλλοις, ήτανε και ελαφρώς χαζούλα, τελευταίος και ο όρος: «Τουλάχιστο να μην ανάψεις μετά τσιγάρο»… Και έτσι περισώθηκε κάποια, ή κάπως, η ηθική διαδικασία!
ΑΥΤΑ ΛΟΙΠΟΝ τα σημαντικά στη δεκαετία τού ’60. Σημαντικά όμως είναι και όσα συμβαίνουν έξι δεκατιές αργότερα, με ένα άλλο ζευγάρι, «πολιτικών» όμως αυτή τη φορά: Τον Αλέξη Τσίπρα και τον Ζόραν Ζάεφ! Στην περίπτωση αυτή, εκείνος που (πριν την τελική «πράξη») εμφανίζεται ότι «ζορίζει» τον άλλο, είναι ο κ. Τσίπρας…. Για να κατανοήσει όμως κανείς αυτά τα φαινόμενα, πρέπει να πάει πίσω, έξι επίσης δεκαετίες πριν και από το 1960, με την περιβόητη στασίαση τών σλαβόφωνων στα Μακεδονικά εδάφη, που ονομάστηκε και Επανάσταση τού Ίλιντεν. Θεωρείται η πράξη εκείνη, που έγινε στο Βιλαέτι Μοναστηρίου (γύρω από την Οχρίδα και τις Πρέσπες) το 1903, ως η γένεση τής καλούμενης Σλαβομακεδονικής εθνότητας. Τής οποίας, σημειωτέο, απώτερος, και ασυγκάλυπτος, ειρήσθω, σκοπός, ήταν η εθνοκάθαρση τους, ώστε μελλοντικά τα εδάφη εκείνα, εν όψει και τής επικείμενης, ορατής πανταχόθεν άλλωστε, διάλυσης τής Οθωμανικής καλούμενης αυτοκρατορίας, να ενσωματωθούν, ως Σλαβόφωνα πια, στην (δια μηχανορραφιών) σχεδιαζόμενη (μεγάλη) Βουλγαρία.*2 Απ’ εκείνο το Ίλιντεν, είναι σημαντικό να γνωρίζει ο αναγνώστης, προήλθε και η λαίλαπα τών φοβερών Κομιτατζήδων, που σκοπό είχαν, δια πυρός και σιδήρου, να εξαφανίσουν από τη μακεδονική γή, κάθε ίχνος Έλληνα ή ελληνικής παρουσίας. Πρόθεση την οποία απαιτήθηκαν ποταμοί αιμάτων στον Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) τών Μακεδονομάχων, (τού Παύλου Μελά) για να την ανακόψουν…*3
ΚΑΙ ΤΩΡΑ στο άλλο «ζευγάρι», έξι συν έξι δεκαετίες μετά τον Παύλο Μελά, και έξι μόνο δεκαετίας μετά την οργισμένη δεκαετία τού ’60, ζευγάρι δηλ. τού 2018, Τσίπρα και Ζάεφ, που συζητάνε για μιαν άλλη όμως «πράξη» τώρα: Να «παραδοθεί» στα Σκόπια το όνομα τής Μακεδονίας. Είναι βέβαια δεδομένο πως και αυτή η «πράξη» τελικά θα συντελεστεί, αλλά ο Τσίπρας, προκειμένου να τηρήσει και αυτός κάποια αδιόρατα προσχήματα αντίστασης, προσπαθεί να «ζορίσει» τον Ζάετς, πριν την «πράξη». (Ό,τι λέγεται δηλ. «σκληρή διαπραγμάτευση»!) Τον ερωτά πρώτα αν θα αλλάξει το Σύνταγμα. Κι όταν εκείνος απαντά «όχι φυσικά», τού λέει το επόμενο, αν τουλάχιστο θα κάνει δημοψήφισμα μετά. Εκείνος βέβαια τού λέει πάλι το νενομισμένο «όχι», και ο Τσίπρας καταλήγει: «Τουλάχιστον θα μού υποσχεθείς, ότι οποιοδήποτε όνομα κι αν πάρεις, θα είναι, …να δεις πώς το λένε, α, erga omnes»!
ΕΔΩ ΟΜΩΣ τα πράγματα έγιναν κάπως διαφορετικά, απ’ ότι στο ζευγάρι τής δεκαετίας τού ’60. Και δεν εννοώ που δεν ζήτησε από τον Ζάεφ ο Τσίπρας να μην ανάψει μετά τσιγάρο! Εννοώ πως τη στιγμή εκείνη άστραψε το μυαλό τού Ζάεφ: Ξέροντας ότι ο Τσίπρας παντού χρωστά, πολιτικά δε ίσως χρωστά και τής «Μιχαλούς», τού πέταξε τη δόλωμα: «Δέχομαι και το erga omnes και ό,τι άλλο μού ζήτησες! Με ένα μονάχα όρο: Το όνομα να είναι «Μακεδονία τού Ίλιντεν»! Φαίνεται πως ο Τσίπρας, όπως η κοπέλα του ’60 που ήταν ελαφρώς χαζούλα, «δάγκωσε» εκείνη τη «Μακεδονία τού Ίλιντεν»! Όταν μάλιστα τού τηλεφώνησε μετά και η ως άνω Μιχαλού αυτοπροσώπως, υπό την μορφή εννοείται τού Αμερικανού αντιπροέδρου, για να τον «ενθαρρύνει», τότε πιλαλώντας πια εκείνος, γύρισε στο Μαξίμου νοιώθοντας από πάνω και θριαμβευτής! Κάπως σαν Άρης Βελουχιώτης…
Χ ά ρ η ς Φ ε ρ α ί ο ς, Διδάκτωρ τού ΕΜΠ «Φ» 26/5/18
_______________________________________________________________________________________________
*1. Σήμερα φυσικά θα πέρναγαν το πολύ ως κατηχητόπαιδα…
*2. Είναι χαρακτηριστικό, ότι προγραμματίζονταν παράλληλες εξεγέρσεις Σλαβόφωνων και στο βιλαέτι Αδριανουπόλεως. Ώστε με το έδαφος τής ανατολικής Ρωμυλίας, που είχε ήδη (1878) προσαρτηθεί στη Βουλγαρία, να αποτελέσουν έξοδό της σε ολόκληρη τη βόρεια ακτή τού Αιγαίου, και ποιος ξέρει, ολόκληρου του αιγαιακού πολιτισμού! Είναι σημαντικό τέλος να γνωρίζει ο αναγνώστης, ότι σ’ εκείνο το 1878 έγινε η Συνθήκη τού Βερολίνου, όπου μηχανορραφούσα η Αγγλική διπλωματία, περιέσωζε την, εναπομείνασα από τη Ρωσική προέλαση, Τουρκία! Πράξη για την οποία έλαβε και την Κύπρο για μπαξίσι!
*3. Για τον αντίκτυπο εκείνου τού Ίλιντεν, και την αντίδραση, άμεση δε, τού λαού ακόμα και στην «μακρινή» Κύπρο, βλέπε το βιβλίο τού πανεπιστημιακού καθηγητή Πέτρου Παπαπολυβίου, «Σπινθήρ γλυκύτατων ελπίδων: Ο απόηχος τού Μακεδονικού Αγώνα στην Κύπρο», Εκδόσεις Αιγαίον, Λευκωσία 1996, όπου και η φλογερή ομιλία τού Σίμου Μενάρδου, νεαρού τότε φιλόλογου στην Κύπρο.
* Ο Χάρης Φεραίος είναι Διδάκτωρ τού ΕΜΠ.