Τι σημαίνει πολιτισμός; Σημειώσεις από το έργο του Fernand Braudel

Ο Μπρωντέλ, καίτοι μεγάλο όνομα στην διδασκαλία της ιστορίας, το θέμα ισλάμ και Βυζάντο το χειρίστηκε πολύ περίεργα.
Στην “γραμματική των πολιτισμών” το Βυζάντιο είναι απλώς απών.
Οσο για τον Αραβικό πολιτισμό, το ισλάμ και τους Οθωμανούς είναι μια αδιευκρίνηση σούπα.
Γράφει λοιπόν ο ΦΜ:

1. Για τον Φ. Μπρωντέλ το Ισλάμ είναι μια ενιαία κουλτούρα, ή μια θρησκεία η οποία είναι υπεράνω εθνών. Όταν μιλάει για το Ισλάμ, δεν ξεχωρίζει, αν μιλάει για την ιστορία των Αράβων ή των Σελτζουκίδων ή των Μαμελούκων ή των Οθωμανών ή του Πακιστάν. Με μια τέτοια θεώρηση, οδηγείται σε ακραία ιστορικά ασυμβίβαστα. Έτσι το Ισλάμ είναι ένδοξο και λαμπρό μέχρι τον 12ο αιώνα (όσο δηλαδή κρατάει η Αραβική κυριαρχία) και αδύνατο από τούδε και στο εξής.

Μάλιστα, η εποχή της μεγάλης του δόξας, που ήταν η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, δηλαδή ο 15ος αιώνας ήταν για τον Φ.Μ. σκοτεινή περίοδος. (σελ.155: εξ άλλου σ αυτούς τους μαύρους αιώνες 13ος, 14ος, 15ος, στα δεινά που αντιμετωπίζει το Ισλάμ έρχονται να προστεθούν και οικονομικές δυσκολίες)

Προφανώς συσκοτίζει πλήρως την ιστορία, όταν αποκρύβει την καταστροφή του Αραβικού πολιτισμού από τις επιδρομές των Σελτζουκίδων Τούρκων, των Μαμελούκων Τούρκων, των Οθωμανών Τούρκων και βεβαίως των Μογγόλων! Γράφει μάλιστα, ότι χάριν της Αιγύπτου νικήθηκαν οι Μογγόλοι, ωστόσο η Αίγυπτος την εποχή της μογγολικής επιδρομής δεν ήταν πια Αραβική, αλλά Τουρκική.

2. Η ταχύτητα της εξάπλωσής του Ισλάμ, ερμηνεύεται ως εξής: Οι Έλληνες ήταν κατακτητές της περιοχής (μιλάμε για πάνω από 1000 χρόνια, ελληνική κυριαρχία του ελληνικού πολιτισμού) και το Ισλάμ επανέφερε τις παλαιές κουλτούρες. (σελίδα 104: η μοίρα του Ισλάμ είναι να επανενεργοποιήσει αυτόν τον αρχαίο πολιτισμό -της Ανατολής- θέτοντάς τον σε νέα τροχιά)

Δηλαδή σαν να είχε καλυφθεί πολιτισμικά η περιοχή με ένα ελληνικό σεντόνι, το οποίο σεντόνι το Ισλάμ το τράβηξε. (σκεφτείτε τώρα το ακριβώς ανάποδο: Το Ισλάμ ήρθε σαν ένα σεντόνι, που σκέπασε τις παλαιές κουλτούρες και που από την νεότερη εποχή αργά – αργά και όσο του επιτρέπεται από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ) εμφανίζει ρωγμές και αποβάλλεται.

3. Και το καπάκι: Ένας αμέριστος θαυμασμός για τον Κεμάλ, τον μεγαλύτερο σφαγέα όλων των εποχών. Μάλλον επιφορτίστηκε ως ιστορικός να δικαιολογήσει το αγκάλιασμα και το φιλί που έδωσε ο Γάλλος στρατηγός στον Κεμάλ, γιατί ο δεύτερος κατάφερε και έκαψε ζωντανούς τους Έλληνες και τους εναπομείναντες Αρμένιους στην Σμύρνη.

Θαυμάστε, αξιολόγηση των τραγικών γεγονότων από τον Γάλλο ιστορικό:
σελίδα 161:
«ΤΟ ΙΣΛΑΜ μπηκε όπισθοδρομώντας σ’ αύτη ν την κόλαση ή σ’ αυτό τό καθαρτήριο των ζωντανων ανθρώπων, που έμείς, σεμνότυφα, τό αποκαλουμε Τρίτο Κόσμο. ‘Οπισθοδρομώντας, γιατι στό παρελθόν είχε όπωσδήποτε βρεθεί σε σχετικα καλύτερη μοίρα. Αυτή η οπισθοδρόμηση, που αλλου εγινε νωρίτερα κι αλλου αργότερα, αλλα είναι παντου σαφής, την πλήρωσε, τόν 190 αίώνα, με πολλες ταπεινώσεις, πικρίες, ταλαιπωρίες, τέλος με τη γενίκευση της ξένης κυριαρχίας. Τα γεγονότα είναι γνωστά. Μόνον ή Τουρκία θα γλιτώσει απ’ αυτην την κοινη μοίρα, και σ’ αύτό όφείλει τη βίαιη και λαμπρη αντίδραση που είχε, την ύστατη στιγμή, με τόν Μουσταφα Κεμαλ Πασα (1920-1938). Ύποδειγματικη αντίδραση, που χρησίμευσε ώς πρότυπο για όλες τις άλλες έθνικες νίκες που έπακολούθησαν. Σήμερα, ή απελευθέρωση του ‘Ισλάμ έχει ολοκληρωθεί, Ή κοντεύει να όλοκληρωθεΙ. ‘Άλλο όμως είναι να εξασφαλίσει ένα κράτος την ανεξαρτησία του, και άλλο, πολυ πιό δύσκολο, να αρχίσει κατόπιν να προχωρεί «με τό ρυθμό του υπόλοιπου κόσμου», κοιτάζοντας κατάματα τό μέλλον.»
Για τον ΦΜ, ο εξισλαμισμός της Ανατολης έγινε με ταχύτητα αστραπής, αγνοώντος ότι η κατάρευση και ο εξσλαμισμός της Μ. Ασίας κράτησε 400 χρόνια, όπως με πολύ σοβαρότητα αναλύει ο μεγάλος μας ιστορικός Σπύρος Βρυώνης.