Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος, διεθνολόγος – μεταπτυχιακός φοιτητής Βυζαντινής ιστορίας
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΜΕΡΟΣ
Τρόμος πέρα από την θάλασσα: Η πρώτη εισβολή των Βίκινγκς στην Αγγλία
Ο Αλφρέδος γεννήθηκε το 849 στο Γουάντατζ του Μπέρκσαϊρ, περιοχή που παλαιότερα αποτελούσε έδαφος της Μερκίας, που είχε μόλις όμως περάσει στο βασίλειο του Ουέσσεξ. Ήταν ο νεότερος από τους γιους του βασιλιά Έθελγουλφ, με μεγαλύτερους του τον Έθελσταν, τον Έθελμπαλντ, τον Έθελμπερχτ και τον Έθελρεντ. Σαν μικρότερος που ήταν, λίγα σημάδια προμήνυαν τη μελλοντική του πορεία. Σε μία εποχή που βασική ασχολία των βασιλέων ήταν ο πόλεμος, ο μικρός Αλφρέδος είχε έφεση στη μάθηση: μπορεί να έμαθε να γράφει πολύ αργότερα, από νηπιακή ηλικία όμως απομνημόνευε ποιήματα και ψαλμούς. Ακολούθησε τον πατέρα του στα ταξίδια του στην Ευρώπη και στη Ρώμη τον υποδέχθηκε ο πάπας Λέων Δ’. Το πέρασμα από την Αιώνια Πόλη καλλιέργησε την ισχυρή πίστη του παιδιού, που είχε ήδη ως επιρροή έναν πολύ θρησκευόμενο πατέρα. Η διαμονή του στην αυλή του Καρόλου του Φαλακρού τον γέμισε θαυμασμό για του Φράγκους, ιδίως για την έφεση τους στα γράμματα, κληρονομιά του «Καρολίγγειας Αναγέννησης». Οι εμπειρίες των Φράγκων στον πόλεμο κατά των Βίκινγκς (το 845 ο στόλος τους κατέπλευσε τον Σηκουάνα και πολιόρκησε το ίδιο το Παρίσι) αποδείχθηκαν πολύτιμες για τον Αλφρέδο όταν αργότερα πήρε τα ηνία του βασιλείου του και αντιμετώπισε τους ίδιους κινδύνους.
Εν τω μεταξύ η ύπαρξη πολλών απογόνων και το ιδιότυπο σύστημα κληρονομιάς των Αγγλοσαξόνων οδήγησε το Ουέσσεξ σε μία ταχεία και ανώμαλη διαδοχή βασιλέων. Μακριά από την μεταγενέστερη έννοια του κράτους ως ανεξαρτήτου από τον εκάστοτε κυβερνήτη, τα σαξονικά βασίλεια ήταν περισσότερο προσωπικές ιδιοκτησίες του ηγεμόνα, τις οποίες μεταβίβαζε στους γιους του κατά την παράδοση και συντάσσοντας διαθήκη. Ήταν συνηθισμένο ένα βασίλεια να κατανέμεται σε «υποβασίλεια», τα οποία ήταν συνήθως άλλες ηγεμονίες οι οποίες κατακτήθηκαν στην πορεία και δεν αποτελούσαν τον αρχικό πυρήνα του κράτους. Οι βασιλείς συχνά ανέθεταν υποβασίλεια στους διαδόχους τους, μοιράζοντας την επικράτεια τους σε δύο ή περισσότερα τμήματα. Στο Ουέσσεξ τα ανατολικά εδάφη, προσαρτήσεις από τον πόλεμο με τη Μερκία, δίνονταν ως προσωπικό «φέουδο» στο μέλλοντα βασιλιά, για να εξασκήσει την κυριαρχία του πριν πεθάνει ο τρέχων και αναλάβει πλήρη καθήκοντα. Έτσι επί Έγκμπερτ ο Έθελγουλφ κυβέρνησε ως βασιλιάς του Κεντ, και με τη σειρά του όταν εκείνος έγινε βασιλιάς του Ουέσσεξ έδωσε στο μεγαλύτερο γιο του Έθελσταν τις ίδιες ανατολικές επαρχίες (Κεντ, Έσσεξ, Σαρρέυ, Σάσσεξ). Καθώς όμως μετά το 851 (οπότε έδωσε μία νικηφόρα ναυμαχία με τους Βίκινγκς) εξαφανίζεται από τα ιστορικά αρχεία, εικάζεται πως πέθανε πριν το δεύτερο προσκύνημα του Έθελγουλφ στη Ρώμη (856).
Ο βασιλιάς πριν αναχωρήσει, μαζί με τον Αλφρέδο όπως προαναφέρθηκε, μοίρασε εκ νέου το βασίλειο στους δύο εναπομείναντες μεγαλύτερους γιους του. O Έθελμπαλντ, ως μεγαλύτερος, έγινε αντιβασιλέας στα μητροπολιτικά εδάφη του Ουέσσεξ, ενώ ο Έθελμπερχτ πήρε το υποβασίλειο του Κεντ στην ανατολή. Ο σκοπός όμως του ταξιδιού του Έθελγουλφ προκάλεσε αντιδράσεις που διασάλευσαν την ομαλότητα της μετάβασης εξουσίας. Καθώς είχε μόλις χηρεύσει (η βασίλισσα Οσμπούργα, μητέρα όλων των παιδιών του, πέθανε το 854), ο βασιλιάς εκμεταλλεύθηκε τη διαδρομή προς τη Ρώμη για να συνάψει συνοικέσιο με μια πριγκίπισσα των Φράγκων, την Ιουδίθ της Φλάνδρας. Η προοπτική να έλθει στην Αγγλία μία βασίλισσα διασυνδεδεμένη με τον ισχυρότερο και ενδοξότερο οίκο της Ευρώπης και να γεννήσει παιδί με αίμα Καρολιγγείων (με ότι συνεπαγόταν αυτό για το κύρος του και συνακολούθως τις πιθανότητες του για διαδοχή) ανησύχησε τον Έθελμπαλντ, ο οποίος συνωμότησε για να εμποδίσει την επιστροφή του πατέρα του στο θρόνο. Ο Έθελγουλφ υποχώρησε, θέλοντας να αποφύγει την προοπτική ενός εμφυλίου πολέμου, και αρκέστηκε για το υπόλοιπο της ζωής του να βασιλεύσει στο Κεντ, το οποίο του επέστρεψε ο Έθελμπερχτ. Το 858 και ύστερα από δεκαεννέα έτη βασιλείας, ο Έθελγουλφ πέθανε, με αποτέλεσμα ολόκληρο το Ουέσσεξ να περιέλθει στον Έθελμπαλντ. Οι χρονικογράφοι της εποχής τον περιγράφουν με μελανά χρώματα και χαρακτηρίζουν τη βασιλεία του ως εποχή ανομίας. Η παλαιότερη προδοσία κατά του πατέρα του ήδη είχε σπιλώσει τη φήμη του, ενώ η απόφαση του να παντρευτεί τη χήρα μητριά του Ιουδήθ (θέλοντας να διατηρήσει δεσμούς με τους Φράγκους) εξόργισε την Εκκλησία. Ο νέος βασιλιάς όμως απεβίωσε το 860, με αποτέλεσμα ο τρίτος αδελφός Έθελμπερχτ να ανέλθει στο θρόνο. Η βασιλεία του, η οποία διήρκεσε ως το 865, υπήρξε εποχή σταθερότητας, με σημαντική εξέλιξη την ενοποίηση ολόκληρης της επικράτειας του Ουέσσεξ: αντιθέτως με τους προκατόχους του, ο Έθελμπερχτ δεν διόρισε συμβασιλείς. Η εσωτερική τάξη όμως διακοπτόταν από τη νέα κλιμάκωση των επιδρομών των Βίκινγκς. Για πολλοστή φορά το Κεντ πέρασε δια πυρός και σιδήρου, ενώ σε μια ενέργεια πρωτοφανούς τόλμης και θράσους, οι επιδρομείς αποπειράθηκαν να αλώσουν την πρωτεύουσα Ουίντσεστερ. Η επίθεση αυτή αποκρούστηκε από τους Σάξονες, όμως τα χειρότερα βρίσκονταν ακριβώς μπροστά τους.
Την ίδια χρονιά που πέθανε το Έθελμπερχτ, η μεγαλύτερη ως τότε απειλή για την Αγγλία έπεφτε πάνω στους δύο μικρούς αδελφούς του. Η Μεγάλη Στρατιά των Δανών αποβιβαζόταν στις ανατολικές ακτές.
Πρώτη δημοσίευση: περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, 2017