Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 16 Μαρτίου 2020.
Στα πλαίσια του πολέμου αξιών οπισθοφυλακής, ο οποίος μαίνεται στην Ελλάδα τα τελευταία 25 χρόνια τουλάχιστον, εντάχθηκε με ιδιαίτερη σπουδή η συσχέτιση Θείας Κοινωνίας με τη μετάδοση του κορωνοϊού. Τέθηκε δηλαδή στον δημόσιο διάλογο ως μία ακόμη αφορμή να ξεδιπλωθεί μία επίθεση στην πίστη. Θα το πιάσω λοιπόν το νήμα από την υποτιθέμενη αντιπαράθεση πίστης και επιστήμης ή γνώσης ή λογικής. Διότι όσοι πιστεύουν, θεωρούνται μειωμένης αντίληψης ή ευάλωτοι σε παραμύθια.
Πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη. Το περιέχει άλλωστε και η λέξη. Είναι δυνατόν να υπάρξει άνθρωπος χωρίς εμπιστοσύνη σε κάποιον ή σε κάτι; Ο άνθρωπος, ως κοινωνικό ον, θα έλεγα ότι είναι αδύνατον να συνάψει οποιαδήποτε σχέση αν δεν δείχνει εμπιστοσύνη. Δεν μπορεί να υπάρξει άνθρωπος χωρίς πίστη σε κάτι, ό,τι όνομα κι αν δίνει σ’ αυτό.
Από πού πηγάζει η πίστη; εξ ουρανού, από μέσα μας ή από τον άλλον; Εγώ νομίζω από τον άλλον. Από τη γνώση και εμπειρία του άλλου. Πιστεύουμε, εμπιστευόμαστε, κάποιο που γνωρίζουμε. Τους γονείς μας, τους δασκάλους μας, τους φίλους μας, τους ανθρώπους μας. Στο εμπόριο λένε «αυτός έχει καλή πίστη», δηλαδή είναι άνθρωπος εμπιστοσύνης. Γνωρίζει η «αγορά», (απρόσωπος όρος μεν, η οποίος όμως απαρτίζεται από πρόσωπα), ότι ο τάδε έμπορος εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του, και έτσι τον εμπιστεύονται όλοι. Ακόμα και όσοι δεν τον γνωρίζουν, μόνο με την καλή μαρτυρία των υπολοίπων.
Από τη ζωή μου στην δυτική κοινωνία του Ηνωμένου Βασιλείου, αν βγάζω ένα συμπέρασμα για τη διαφορά νοοτροπίας μεταξύ ημών και των Βρετανών, αυτό είναι ότι οι Έλληνες εμπιστεύονται το πρόσωπο και απεχθάνονται το απρόσωπο, ενώ οι Βρετανοί έχουν τα εφόδια να εμπιστεύονται το απρόσωπο. Δεν λέω ποιο είναι καλό και ποιο όχι, λέω τι συμβαίνει, κατά τη γνώμη μου. Εμπιστεύονται τον μηχανισμό που θα κινήσει το γρανάζι και θα του στείλει έναν γιατρό στο νοσοκομείο να τον φροντίσει. Είναι αδιάφορο ποιος ακριβώς είναι αυτός. Ούτε να τον βρεις για να τον ευχαριστήσεις δεν μπορείς. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι κάποιος άλλος. Ενώ εμείς, αν δεν δούμε το πρόσωπό του, αν δεν συναναστραφούμε μαζί του, έστω και λίγο, δεν θα τον εμπιστευθούμε εύκολα. Γι’ αυτό και απεχθανόμαστε το απρόσωπο κράτος. Ποιος είναι το κράτος; Κανείς.
Όποιος πιστεύει στον Χριστό, πιστεύει και εμπιστεύεται την προηγούμενη γενιά, των πατεράδων του, που έκανε το ίδιο. Εκείνοι πίστευαν και εμπιστεύονταν την δική τους προηγούμενη γενιά. Αυτή η πορεία συνεχίζεται προς τα πίσω στον χρόνο μέχρι τους ανθρώπους οι οποίοι είδαν, άκουσαν, συναναστράφηκαν, μίλησαν, ακούμπησαν τον ίδιο τον Χριστό! Η πίστη πηγάζει από αυτή τη γνώση και εμπειρία. [Το παράδειγμα προέρχεται από τα βιβλία του Χ. Γιανναρά]
Από τη γνώση προκύπτει και το απρόσβλητο της Θείας Κοινωνίας. Ιοί και βακτήρια δεν πρωτοεμφανίστηκαν σήμερα στη γη. Επί πολλούς αιώνες οι άνθρωποι δεν διέκριναν καμία συσχέτιση μεταξύ τους. Ειδικά οι ιερείς με την κατάλυση στο τέλος, θα έπρεπε να είναι εμφανώς πιο επιρρεπείς σε πλήθος λοιμώξεων, σε καθημερινή βάση. Δεν είναι όμως.
Ο κορωνοϊός είναι πολύ εύκολα μεταδιδόμενος από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο κίνδυνος μετάδοσης από τον συνωστισμό σε οποιονδήποτε χώρο είναι πραγματικός και υπαρκτός. Από την Εκκλησία μέχρι το περίπτερο της γειτονιάς. Όχι όμως από το Σώμα και Αίμα του Χριστού.
Πηγή: http://www.antibaro.gr/article/26279
4 comments
Καλουμεθα σε μαρτυρία. Ενδεχομενως και στη θυσία του ορθολογισμού μας. Καλό αγώνα.
Η διάσπαση του “κοινωνείν” είναι ο στόχος κάθε νέας Τάξης, πολιτικης η θρησκευτικης, αφού η απομόνωση οδηγεί σε καταθλιψη και διευκολύνει τους συστημικούς ηγέτες κάθε μορφης στην χειραγώγηση του ανθρώπου ( για ιδιοτελείς πάντα σκοπους, είτε σαν ζώα εργασιας, είτε σαν φιληκοους πολίτες είτε σαν “σκλάβους” και γενικά ώς “μάζα” και όχι ώς πρόσωπα). Διότι χαρακτηριστικό γνώρισμα του Προσώπου είναι η Κοινωνία, η από κοινού δηλ. ώθηση της ατομικότητας προς τα άνω , απλά η κίνηση απο το εγω στο εμεις.
Να προσθέσω μόνον στις πολύ σωστές σου διαπιστώσεις κ. Βλαχόπουλε ότι η “σιδηρά κυρία” Μάργκαρετ Θάτσερ έμεινε γνωστή για την φράση της : Society ? There is no such a thing. Only individuals.
Σε αντίθεση ο δικός μας Ηράκλειτος είχε δηλώσει : διό καθ’ ο τι αν αυτού της μνήμης κοινωνήσωμεν, αληθεύομεν, α δε αν ιδιάσωμεν, ψευδόμεθα.
Γνωστή μας η βασική διαφορά του δικού μας “προσώπου” και του δικού τους “ατόμου”.
Ο Λόγος δε και Τέλος μας, κατά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη είναι “ίνα εν εσμέν”.
Αγαπητέ μου κύριε Ἀνδρέα Σταλίδη,
ἐπιτρέψατέ μου νά συνεχίσω τό νῆμα τῆς σκέψεώς σας.
Ὁ ἄνθρωπος, ἐκ φύσεως, ἔχει δυνατότητες, τίς ὁποῖες δέν θά εἶχε,
ἐάν λειτουργοῦσε συμφώνως πρός τίς ἀρχές τῆς κλασσικῆς φυσικῆς
θεωρίας ( εὐκλείδεια γεωμετρία, νευτώνια φυσική ).
Δηλαδή λειτουργεῖ διά τῆς Μή Γραμμικῆς Δυναμικῆς ( γεωμετρία Riemann ).
Μία τῶν δυνατοτήτων του, εἶναι ἡ ἐπεξεργασία συμβόλων. Ἡ συμμετοχή εἰς τήν
Μυστηριακήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας, ὑποδηλώνει τή μύησιν εἰς ἕναν ἄλλον τρόπον
κατανοήσεως καί προσλήψεως τοῦ κόσμου. Ἡ δε ζωή κατά τρόπον Συμβολικόν,
ὑποδηλώνει ὅτι ἡ ἐκκλησιαστική πρᾶξις αἰσθητοποιεῖ τίς δυνατότητες τοῦ κόσμου εἰς μίαν
ποιοτικήν διάστασιν ἄλλην, πέραν ἐκείνης τῆς καθημερινότητας. Δηλαδή, ἡ κατά
συμβολικόν τρόπον ἐπιτέλεσις τῶν σωματικῶν ροπῶν, συμφώνως πρός νοηματοδοτημένους
ὁρισμούς τοῦ ἑαυτοῦ καί τῆς ὑπάρξεώς μας.
Ὁ πτωτικός ἄνθρωπος ζεῖ τό δράμα τῆς ἐξαρθρώσεως καί ἀποδομήσεως τῆς συνειδήσεως,
τῆς διολισθήσεως τῶν ἀντιληπτικῶν καί γνωστικῶν ἱκανοτήτων, τοῦ χάσματος ἀπό τούς
ἀνώτέρους κόσμους, τῆς ἀπομονώσεως, εἰς τήν μοιραίαν θνητότητα, τῆς μοναχικῆς
ὑπάρξεώς μας. Αὐτή εἶναι ἡ ἀπώλεια τῆς αἰσθήσεως τῶν συμβόλων.
Αὐτή ἡ ἀπώλεια ὁδηγεῖ εἰς τόν αὐτοεγκλωβισμό μας εἰς τό ἴδιον σκότος καί ἰδίαν ἄγνοιαν.
Βιώνουμε τό διαζύγιον πνεύματος ὕλης, ἐσωτερικοῦ ἐξωτερικοῦ, κτιστοῦ ἀκτίστου.
Ἑπομένως ἡ περί κόσμου ἀντίληψις, εἶναι μία εὐκλείδεια ὑποκειμενική τομή εἰς ἕνα συνεχές,
μή εὐκλείδειο, χωροχρονικό γίγνεσθαι.
Ἡ διάνοια τοῦ πτωτικοῦ ἀνθρώπου ἔχει τήν ἰδιαιτέραν μοῖραν, εἰς ἕν εἶδος τῶν γνώσεών της,
νά ἀσχολῆται μέ ἐρωτήσεις, τά ὁποίας δέν δύναται νά ἀπορρίψη, διότι τῆς ὑπεβλήθησαν διά τῆς ἰδίας τῆς φύσεώς της, ἀλλ’εἰς τάς ὁποίας δέν δύναται νά ἀπαντήση, διότι ὑπερβάλλουν πᾶσαν ἀνθρωπίνην διανοητικήν δύναμιν. Ἡ περί Θεοῦ ἐρώτησις εἶναι ἡ ἐρώτησις κ α τ’ ἐ ξ ο χ ή ν.
Εἰς τήν περιοχήν τοῦ Λόγου ὁ Θεός μόνον ὡς Θεός-ἐρώτησις δύναται νά τεθῆ. Ἡ ἐρώτησις περί Θεοῦ εἶναι
“τό πάλαι τε καί νῦν καί ἀεί ζητούμενον καί ἀεί ἀπορούμενον τί τό ὄν”. Ἡ περί Θεοῦ ἐρώτησις
εἶναι ἡ ἰδιοτυπία τοῦ ἀνθρώπου ἐντός τοῦ πλασματικοῦ, πτωτικοῦ κόσμου.
Ἡ θρυμματισμένη, νεωτερική, ἀνθρωπίνη κατάστασις, αὐτή τῆς “γυμνῆς” (ἀπουσία τῆς πνευματικότητος) βιολογικῆς ζωῆς, εἶναι τό φορτίον τῆς “βιοπολιτικῆς” τοῦ πολιτικοῦ συστήματος. Τό κοινωνικόν ἐργον τῆς Ἐκκλησίας, ἰδίως ὅταν τό πολιτικόν σύστημα τελεῖ ἐν κρίσει, καί δυσκολεύεται νά διαχειρισθῆ τήν βιολογικήν ζωήν, ἐξυπηρετεῖ τήν βιο-πολιτικήν του.
Τό πολιτικό σύστημα, ὅπως καί ὁ πίθηκος (δανείζομαι τόν χαρακτηρισμόν τοῦ Marshall Sahlins) δέν
ἀντιλαμβάνεται τήν διαφορά μεταξύ τοῦ ἁγιασμοῦ καί τοῦ ποσίμου ὕδατος.
Ὅμως ἡ νοηματοδοτημένη διαφορά παράγει τήν διαφορετικήν στάσιν.
Αὐτή εἶναι ἡ Συμβολική ζωή.
Ἐξ οὗ καί ἡ στάσις τοῦ πολιτικοῦ συστήματος ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας, τῶν Μυστηρίων καί βεβαίως
τῆς Θείας Κοινωνίας.
Δημήτριος Κ. Γερούκαλης
Ἰατρός Ψυχίατρος
Κῶς, Δωδεκάνησα.
Αντιγράφω επιστολή προς την Εστία σχετική με το άρθρο μου
Κύριε Διευθυντά
Είδα μέ ικανοποίηση τό άρθρο τού κ. Σταλίδη (Εστία 16/03/2020) τό οποίο επί τέλους τοποθετεί τά πράγματα στήν σωστή τους θέση. Αναφέρομαι φυσικά στήν Εκκλησία καί τόν κορωνοϊό. Είναι απίστευτος ο ορυμαγδός ανοησιών πού ακούστηκαν αυτές τίς ημέρες, όχι μόνον από ορκισμένους χολοβαφείς εχθρούς τής Εκκλησίας (πού γιά τήν περίπτωση έγιναν «θρησκευόμενοι»), αλλά καί από καλοπροαιρέτους ,αλλά όχι καί λιγώτερο ασχέτους, δημοσιολογούντες. Ο κ. Σταλίδης ορθώτατα ετόνισε ότι άλλο ο συνωστισμός ανθρώπων (πολλοί τών οποίων θεωρούν τό κτίριο τού ναού είδος μαγείας) καί τελείως άλλο τό μυστήριο τής Θείας Ευχαριστίας πού είναι ο πυρήνας καί ο λόγος υπάρξεως τής Εκκλησίας.
Εδώ δέν χωρά «επιστήμη» καί μάλιστα τόσο ανεπαρκής ώστε ένας ιός νά παραλύει τήν οικουμένη. Οπως ορθώτατα επεσήμανε ο Ντοστογιέφσκι «άν δέν υπάρχει Χριστός, όλα επιτρέπονται». Θά μπορούσε κανείς νά γράψει πραγματεία γιά τίς αντιφάσεις πού λέγονται αυτές τίς ημέρες . Αλλά θά παραθέσω μόνον ένα επιστημονικό επιχείρημα: Πλήν τού κορωνοϊού, μαζί μας επί πολλά έτη είναι καί ο ιός τής γρίππης πού μεταδίδεται μέ τόν ίδιο τρόπο καί προκαλεί εκατόμβη θανάτων. Οι ιερείς κοινωνούν από τό κοινό Ποτήριο δεκάδες φορές τό έτος. Πόσοι ιερείς απεβίωσαν από γρίππη ή νοσηλεύτηκαν σέ ΜΕΘ όλα τά χρόνια αυτά; Πανεύκολο νά γίνει η σχετική επιδημιολογική μελέτη. Καί επί πλέον: Στήν Κίνα, τήν Κορέα, τό Ιράν κοινωνούν; Στήν Ιταλία δίνεται μόνον η όστια , χωρίς κουταλάκια καί κοινό Ποτήριο. Τά αποτελέσματα τά βλέπουμε.
Εν κατακλείδι: Η Ορθόδοξη Εκκλησία δέν είναι ΜΚΟ, ούτε είναι απλώς ένα από τά πολλά θρησκευτικά είδη πού κυκλοφορούν παγκοσμίως. Σέ όσους τήν αντιμετωπίζουν ως τέτοια (καί δυστυχώς περιλαμβάνονται καί λίγοι ευτυχώς ιεράρχες) αρμόζει τό τού Σαββόπουλου: Πού νά σού εξηγώ! Οπως ορθώτατα καί πάλι επισημαίνει ο κ. Σταλίδης, πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη. Ο καθένας διαλέγει ποιόν εμπιστεύεται. Από τήν μία ο Χριστός καί οι Αγιοι καί από τήν άλλη θού Κύριε φυλακήν τώ στόματί μου!
Μετά τιμής
Η. Κουρούμαλης
Ομότιμος καθηγητής Γαστρεντερολογίας
Ιατρικής Σχολής Παν. Κρήτης