Πόλεμος στο πεδίο του ηθικού [Ροκανίζοντας το ηθικό των Ελλήνων – Ο άλλος πόλεμος]

Δημοσιεύθηκε στο spress.gr στις 31 Ιουλίου 2020.

«Πόλεμος είναι απλώς η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα». Αυτή είναι η περίφημη φράση του φον Κλαούζεβιτς, με την οποία έγινε γνωστό το έργο του. Δεν πρόκειται για κάποιον θεωρητικό μόνο. Σε ηλικία 35 ετών, ήταν επιτελάρχης του πρωσικού στρατού στη μάχη το Βατερλώ, η οποία άλλαξε την ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη.

Μπορούμε να πούμε το ίδιο πράγμα κοιτώντας από την άλλη πλευρά. Ο πόλεμος δεν ξεκινάει με στρατιωτικές βολές. Όπως και δεν τελειώνει στο πεδίο της μάχης, αλλά συνεχίζεται και μετά την τελευταία ρίψη.

Ο πόλεμος ξεκινάει στο πεδίο του ηθικού.

Το ηθικό, άλλωστε, είναι ένα από τα βασικά όπλα κάθε λαού, είναι μία από τις πηγές ισχύος του. Από το 490 π.Χ. και τη Μάχη του Μαραθώνα γνωρίζουμε ότι το μέγεθος και η ποιότητα του στρατεύματος δεν αρκεί για να προβλεφθεί ο νικητής. Γιατί; Επειδή το ηθικό είναι αποφασιστικός παράγοντας. Άλλο ο αμυνόμενος, άλλο ο επιτιθέμενος. Άλλο αυτός που υπερασπίζεται τα πάτρια, άλλο αυτός που επιτίθεται για να επεκταθεί. Άλλο ο κληρωτός, άλλο ο επαγγελματίας.

Γνώμη μου είναι ότι σήμερα, ή μάλλον τα τελευταία 25 χρόνια τουλάχιστον, ζούμε την διεξαγωγή ενός πολέμου στο πεδίο του ηθικού. Ας τα πάρουμε, όμως, με τη σειρά. Το 1982 υπεγράφη η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία ετέθη σε ισχύ όταν 60 χώρες την κύρωσαν, στις 16 Νοεμβρίου 1994. Η Ελλάδα δεν βρισκόταν σ’ αυτές τις πρώτες 60. Μετά την ενεργοποίησή της, την κύρωσε με το νόμο 2321/1995 στις 23 Ιουνίου 1995.

Τον ίδιο μήνα, η Τουρκική Εθνοσυνέλευση έθεσε το περιβόητο casus belli, δηλαδή ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια θα αποτελούσε “αιτία πολέμου”. Η Τουρκία, παρότι είναι ανάμεσα στις ελάχιστες χώρες που δεν υπέγραψε τη Σύμβαση, ήδη από το 1964 εφαρμόζει χωρικά ύδατα 12 μιλίων στη Μαύρη Θάλασσα και στην Ανατολική Μεσόγειο. Έξι μήνες μετά την κύρωση της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας από την Ελλάδα, είχαμε το θερμό επεισόδιο στα Ίμια, τον Ιανουάριο 1996. Αυτό το επεισόδιο, το θέτω ως συμβατικό σημείο εκκίνησης του εν εξελίξει πολέμου στο πεδίο του ηθικού.

Ο πόλεμος αυτός αποσκοπεί στο να μην διεξαχθεί ποτέ με στρατιωτικά μέσα. Στόχος του είναι να μικρύνει την Ελλάδα, να μεγεθύνει την Τουρκία, να σπείρει ηττοπάθεια στους Έλληνες, να εδραιώσει ένα φοβικό σύνδρομο, το οποίο σε δεδομένη στιγμή θα οδηγήσει τους Έλληνες να αποδεχθούν την ήττα. Δηλαδή, να παραχωρήσουμε με ειρήνη ό,τι επρόκειτο να παραχωρήσει ένας ηττημένος σε πόλεμο.

Παραπλανητικές τοποθετήσεις

Ο Χρήστος Ροζάκης, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, δικαστής του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, παρά το κύρος των περγαμηνών του, ισχυρίζεται δημοσίως ότι εάν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια, το Αιγαίο θα καταστεί κλειστή θάλασσα και θα παρεμποδιστεί η διεθνής ναυσιπλοΐα.

Ο όρος κλειστή θάλασσα είναι παραπλανητικός. Η αβλαβής διέλευση όλων των πλοίων διασφαλίζεται απολύτως και από τα χωρικά ύδατα. Αν ο οποιοσδήποτε ελέγξει την πορεία των πλοίων στο Αιγαίο Πέλαγος διαπιστώνει ότι κανένα πλοίο δεν διέρχεται από τους στενούς διαδρόμους διεθνών υδάτων. Όλα τα πλοία διέρχονται από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Ακριβώς το ίδιο θα κάνουν και σε περίπτωση επέκτασης. Θα περνούν από τις ίδιες διαδρομές με την ίδια διαδικασία.

Είναι αδύνατον να μην το γνωρίζει ο εν λόγω καθηγητής. Γιατί δημιουργεί λοιπόν εσκεμμένα πλαστές εντυπώσεις; Μήπως για την καλλιέργεια ηττοπάθειας; Ο ίδιος λέει δημοσίως ότι το Καστελλόριζο είναι «αποκομμένο από τα ελληνικά νησιά», «δεν βρίσκεται σε συνέχεια», «είναι πολύ κοντά στις τουρκικές ακτές» κλπ. Λες και πρόκειται για καμία ελληνική αποικία στον Ειρηνικό Ωκεανό.

“Βούλιαξαν” το σύμπλεγμα Καστελλόριζου

Η επίσημη θέση της Τουρκίας είναι ότι δεν αναγνωρίζει πως τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Τους αναγνωρίζει μόνο χωρικά ύδατα (6 μίλια). Το δε σύμπλεγμα του Καστελλόριζου φροντίζει να το “εξαφανίζει” από τους χάρτες, αν και επισήμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ανήκει στην Ελλάδα. Ούτε σ’ αυτό βέβαια αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.

Η ελληνική θέση βρίσκεται σε αρμονία με το Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο έχει αποκτήσει και ισχύ εθιμικού Διεθνούς Δικαίου, δηλαδή δεσμεύει και χώρες που δεν το έχουν υπογράψει, όπως η Τουρκία. Όπως σαφώς ορίζει το άρθρο 121, όλα τα νησιά που είναι κατοικημένα, ή συντηρούν οικονομική ζωή δικαιούνται υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, όπως και τα χερσαία εδάφη. Κανένας διαχωρισμός.

Περιέργως λοιπόν, πολλές γραφίδες θεωρούν την ελληνική θέση μαξιμαλιστική(!), παπαγαλίζοντας τις απόψεις των Τούρκων, που χρησιμοποιούν ακριβώς τον ίδιο όρο. Εάν λοιπόν ένα δικαστήριο επρόκειτο να αποφανθεί επί του ζητήματος της ΑΟΖ, προφανώς και θα απέρριπτε την θέση ότι τα νησιά δεν δικαιούνται θαλασσίων ζωνών. Από κει και πέρα, η οριοθέτηση θα ήταν ένα ζήτημα, όπου κάθε υπόθεση έχει την ιδιαιτερότητά της. Προς τι λοιπόν, τα βεβιασμένα συμπεράσματα περί ήττας, την οποία πρέπει να αποδεχθούμε ήδη, χωρίς δικαστήριο; Αν το ποσοστό επήρειας από ένα διαιτητικό δικαστήριο μετατραπεί από το 100% σε π.χ. 90% αυτό θα ήταν ελληνική ή μήπως τουρκική ήττα;

Ομοίως και η χρήση παραδειγμάτων άλλων σχετικών υποθέσεων. Η νήσος των Φιδιών, που ανήκει στην Ουκρανία, αλλά βρίσκεται κοντά στις ακτές της Ρουμανίας (άρα, εξ ορισμού πράγματι «απομακρυσμένη, αποκομμένη και όχι σε συνέχεια» με την Ουκρανία), δεν σχετίζεται ουδόλως με την περίπτωση του συμπλέγματος του Καστελλορίζου. Δεν ήταν κατοικημένο νησί, μέχρι να τοποθετηθεί στρατιωτικό ραντάρ από την Ουκρανία, και τώρα φυλάσσεται από σχετικό προσωπικό.

Και όμως, τέτοια παραδείγματα, πλασάρονται σαν “αποδείξεις”, από ανθρώπους που τροφοδοτούν την ηττοπάθεια και καλλιεργούν τον φόβο στους Έλληνες. Το ίδιο και δηλώσεις πολιτικών ότι η Τουρκία είναι «μεγάλη χώρα», ότι «δεν μπορεί να την ξεγράψει η Δύση» και άλλα παρόμοια. Αντί δηλαδή να ζητάνε κυρώσεις για την επιθετικότητα της Τουρκίας, προσπαθούν να την δικαιολογήσουν.

Αξίζει να επαναληφθεί στο σημείο αυτό, η κρυστάλλινη δήλωση του Αμερικανού πρέσβη Πάϊατ: «Έχω επισημάνει πολλές φορές και θα το επαναλάβω και σήμερα, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τηρούν τις αρχές του διεθνούς ναυτικού δικαίου, βάσει των οποίων τα νησιά, συμπεριλαμβανομένου του Καστελλόριζου, έχουν ακριβώς την ίδια υφαλοκρηπίδα και δικαιώματα ΑΟΖ όπως και κάθε περιοχή στην ηπειρωτική χώρα». Μήπως έγινε και ο Πάϊατ υπέρμαχος των “μαξιμαλιστικών” ελληνικών θέσεων;

Για την κατακλείδα, επιστρέφω στον 5ο αιώνα π.Χ. Από τον Θουκυδίδη μάθαμε ότι η θεωρία του κατευνασμού δεν αποδίδει καρπούς. Χαρακτηριστικό διεθνές δείγμα, ο Τσάμπερλαιν και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Κάποτε πρέπει να το εμπεδώσουμε και στην Ελλάδα. Αυτό που ελπίζουν κάποιοι ότι αποδίδει καρπούς, είναι η βλάβη του ηθικού των Ελλήνων. Ας αντισταθούμε.