* Ο επίλογος από το νέο βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά, Συνωστισμένες στο Ζάλογγο, Οι Σουλιώτες, ο Αλή πασάς, και η αποδόμηση της ιστορίας, που θα κυκλοφορήσει στις 14 Δεκεμβρίου 2011.
Απομυθοποίηση ή αποσιώπηση
Στις μέρες μας, λοιπόν, στα πλαίσια της (αποδομητικής;) κριτικής των «εθνικών αφηγήσεων», οι οποίες επέτρεψαν τη συγκρότηση και την εδραίωση του εθνικού κράτους, μαζί με άλλους κομβικούς «εθνικούς μύθους» –κρυφό σχολειό, κήρυξη της επανάστασης την 25η Μαρτίου κ.ά.–, επιχειρείται και η «απομυθοποίηση» του Σουλίου και των Σουλιωτών. Και το επιχείρημα, ή μάλλον η δικαιολογία, που προβάλλεται, είναι πως επιβάλλεται να «ξαναγραφτεί» η ιστορία, χρησιμοποιώντας νέα ερευνητικά και θεωρητικά εργαλεία.
Πράγματι, κάθε γενιά, κάθε εποχή, οφείλει να επανεξετάζει τα ιστορικά γεγονότα και να συμπληρώνει, να διορθώνει, κάποτε και να αναθεωρεί αν χρειαστεί, υπό το φως νέων πηγών και νέων ιδεών. Ωστόσο, θα πρέπει να ξαναγραφτεί για να φωτιστεί και όχι για να αποσιωπηθούν πτυχές της ή ακόμα και να διαστρεβλωθεί. Έτσι, πρέπει να είναι ευπρόσδεκτη μια σύγχρονη ιστορική έρευνα που δεν μένει στα εργαλεία και τις πηγές που υπήρχαν στην εποχή του Παπαρρηγόπουλου. Η ενδελεχής έρευνα των πηγών, η χρήση της οικονομικής ιστορίας, ακόμα και η σχετική αποστασιοποίηση από τα ιστορικά γεγονότα, δεν είναι μόνον θεμιτές αλλά και αναγκαίες.
Οι επικρίσεις μας λοιπόν στους αποδομητές ιστορικούς δεν αφορούν εν τέλει στην απομυθοποιητική τους πρόθεση –που, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, θα μπορούσε να λειτουργήσει και θετικά, αποκαλύπτοντας κρυμμένες πλευρές της ιστορίας– αλλά μάλλον στην επιχειρούμενη συστηματική διαστρέβλωση και αποσιώπηση της ιστορικής αλήθειας.
Είναι θεμιτό και αναγκαίο να διερευνηθεί η οργάνωση και ο ρόλος των πατριών, ή οι οικονομικές σχέσεις εξάρτησης των παρασουλιώτικων χωριών από τις μεγάλες φάρες του Σουλίου κ.λπ. Ωστόσο, δεν μπορεί να παρασιωπηθεί ή να υποβαθμιστεί το στοιχείο της αγωνιστικότητας, της μαχητικότητας και του ηρωισμού των Σουλιωτών, ή οι μέθοδοι και τα στρατηγήματα που χρησιμοποιούσαν κατά τις αναρίθμητες συγκρούσεις τους. Και αυτό όχι μόνο, ή κυρίως, για λόγους εθνικού φρονηματισμού –για το Σούλι θα μπορούσε να γράψει και κάποιος ξένος ιστορικός– αλλά διότι αυτό το στοιχείο είναι συστατικό της σουλιώτικης κοινότητας. Αυτή δεν θα μπορούσε καν να υπάρξει χωρίς το αγωνιστικό/ηρωικό στοιχείο που σφραγίζει άνδρες, γυναίκες και παιδιά μιας πολεμικής ομοσπονδίας. Θα ήταν ως εάν γράφαμε για τη Σπάρτη παραγνωρίζοντας ή υποβαθμίζοντας το επίσης ηρωικό/αγωνιστικό στοιχείο και μέναμε μόνο στις σχέσεις με τους είλωτες, τους περιοίκους κ.λπ. Όμως, η Σπάρτη και το Σούλι ήταν κατ’ εξοχήν πολεμικές κοινότητες και το ηρωικό/αγωνιστικό στοιχείο ήταν προϋπόθεση της ύπαρξής τους.
Και είναι κρίμα το ότι πιο πρόσφατα έργα για το Σούλι –σε μία εποχή που εκπονούνται ελάχιστες σχετικές μελέτες– γράφτηκαν με στόχο τους Σουλιώτες, δηλαδή την αποδόμησή τους. Κατ’ αρχάς, διότι, υποβαθμίζοντας το Ζάλογγο και τη Δέσπω, «ξεχνώντας» τη Λένη Μπότσαρη, αμφισβητώντας την αυτοπυρπόληση του Σαμουήλ, μεταβάλλοντας σε κυριολεκτικό θήραμα μιας δήθεν αντικειμενικής ιστοριογραφίας τον Φώτο Τζαβέλα, αποτυγχάνουν στην ίδια την αναπαράσταση της σουλιώτικης κοινότητας, για την οποία ανάλογες πράξεις ηρωισμού αποτελούσαν προϋπόθεση της επιβίωσής της και κομβικό στοιχείο της «ιδιοπροσωπίας» της. Επί πλέον, εξ αιτίας των εθνοαποδομητικών αντιλήψεων και των συναφών ιδεολογικών παρωπίδων, το έργο τους –κατ’ εξοχήν εκείνο της Ψιμούλη, με τις σχετικές αναλήθειες, παρασιωπήσεις και διαστρεβλώσεις– σκιάζεται στο σύνολό του από την υποψία της αναξιοπιστίας. Για να αναγνωστεί από τον οποιονδήποτε επιμελή αναγνώστη, θα πρέπει να συνοδεύεται από έναν όγκο παραπεμπόμενων βιβλίων και εγγράφων, μια και δεν έχουμε να κάνουμε με περιστασιακά λάθη και παρασιωπήσεις, αλλά με ένα συστηματικό εγχείρημα αποδόμησης των Σουλιωτών, και της… ιστορικής αλήθειας, παρεμπιπτόντως.
Εξ άλλου, όσα ήδη προανέφερα για την αιτιολόγηση της αγωνιστικής/ηρωικής φύσης της σουλιώτικης κοινότητας θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια μορφή… θεμιτής απομυθοποίησης, διότι το ηρωικό στοιχείο τοποθετείται μέσα σε συγκεκριμένα ιστορικά και κοινωνικά πλαίσια και δεν εμφανίζεται πέραν και υπεράνω της ιστορίας. Αν, λοιπόν, με το επιχείρημα της απομυθοποίησης, μια ιστορία του Σουλίου και των Σουλιωτών, από το ένα άκρο, δηλαδή τη σχεδόν αποκλειστική επικέντρωση στην περιγραφή γεγονότων, κατεξοχήν πολεμικών, οδηγείται στο αντίθετο, δηλαδή σε μια καταγραφή των δημογραφικών, οικονομικών, κοινωνικών, γεωγραφικών δεδομένων, συρρικνώνοντας και διαστρεβλώνοντας τα στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα, τότε βαρύνεται από έναν αντίστροφο και πιο επικίνδυνο στραβισμό. Πόσο μάλλον αν διαστρέφει και τα σχετικά στοιχεία για να προσλάβει το ζητούμενο.
Γι’ αυτό, για την ιστορία του Σουλίου, θα συνεχίσουμε να προσφεύγουμε προνομιακά στον Περραιβό, τον Λαμπρίδη, τον Αραβαντινό, τον Παπακώστα ή ακόμα και τον Μπενέκο. Διότι, παρά τους περιορισμούς της εποχής τους, είχαν εντοπίσει τα κομβικά στοιχεία της σουλιώτικης «ιδιοπροσωπίας».
Μια σύγχρονη ιστορία του Σουλίου εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο, και ελπίζω αυτή η μικρή μελέτη να βοηθήσει όποιον ή όποια αναλάβει να φέρει σε πέρας μια επί τέλους ολοκληρωμένη και ισορροπημένη ιστορία των Λακεδαιμονίων της Ηπείρου.
Οι Σουλιώτες και η εθνική συνείδηση
Για όσους εξακολουθούν να πιστεύουν πως οι Σουλιώτες δεν διέθεταν αναπτυγμένη «εθνική συνείδηση», θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η εθνική συνείδηση, πριν την επανάσταση του ’21 και τη δημιουργία εθνικού κράτους, αποτελεί για τους Έλληνες και τους Σουλιώτες πολεμιστές μια συνείδηση γένους, μια συνείδηση σχεδόν ταυτισμένη με τη θρησκευτική ταυτότητα και τις παραδόσεις, μια συνείδηση της ρωμιοσύνης. Ωστόσο, οι Έλληνες αρματολοί, ακόμα και οι Σουλιώτες, παραμένουν, τουλάχιστον τυπικά, υποτελείς στην οθωμανική εξουσία – οι Σουλιώτες πληρώνουν και έναν ελάχιστο, υπαρκτό όμως, φόρο στους Οθωμανούς, αναγνωρίζοντας έτσι μια ψιλή οθωμανική κυριότητα.
Για να επιβιώσουν, όλοι οι Έλληνες, από τον Ρήγα Βελεστινλή, στην Κωνσταντινούπολη ή το Βουκουρέστι, έως τον Κολοκοτρώνη, ήταν υποχρεωμένοι να διατηρούν κάποιες σχέσεις με την οθωμανική εξουσία και να έρχονται σε συνδιαλλαγή μαζί της. Εξ ου και τα αναρίθμητα «καπάκια» των κλεφταρματολών, η παρουσία του Αθανάσιου Ψαλίδα, του Ιωάννη Κωλέττη ή του Οδυσσέα Ανδρούτσου και του Αθανάσιου Διάκου στην υπηρεσία του Αλή πασά, οι ανακωχές, οι συμφωνίες, οι προσχωρήσεις ενίοτε ορισμένων Σουλιωτών σε μια ισχυρότερη δύναμη. Και παρ’ όλο που η αντιπαράθεση των Σουλιωτών με τον Αλή, περισσότερο από κάθε άλλη, προσλαμβάνει τον χαρακτήρα της σύγκρουσης δύο στρατοπέδων, ωστόσο δεν παύουν αυτά τα στρατόπεδα να είναι διαπερατά και σχετικά ρευστά. Εξ άλλου, μεγαλύτερη ρευστότητα χαρακτηρίζει ακόμα και τις σχέσεις του Αλή πασά με τον σουλτάνο ή τους αγάδες της Παραμυθιάς. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, λοιπόν, η εθνική συνοχή και συνείδηση των Σουλιωτών είναι ήδη εξαιρετικά υψηλή και ξεπερνάει κατά πολύ τον μέσο όρο της εποχής και της περιοχής. Και αυτό διότι η κύρια πλευρά της σχέσης τους με την οθωμανική εξουσία παρέμενε η αντιπαράθεση, πράγμα που δεν παρατηρείται στην καθημερινότητα των εμπόρων, των λογίων ή ακόμα και τη συντριπτική πλειοψηφία των αρματολών, που θα πρωτοστατήσουν αργότερα στην Επανάσταση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Έλληνες ζουν υπό ξένη κυριαρχία και σταδιακώς διαμορφώνουν πυρήνες μικροεξουσίας σε πολλαπλά επίπεδα, από την κοινοτική οργάνωση των ορεινών περιοχών και των νησιών μέχρι τις παραδουνάβιες Ηγεμονίες από τα Ζαγοροχώρια και τα Μαντεμοχώρια έως τα Αμπελάκια. Μέσα σε αυτούς τους πυρήνες της μικροεξουσίας, ιδιαίτερη σημασία είχαν οι στρατιωτικές δυνάμεις, οι κλέφτες, τα αρματολίκια, τα στρατιωτικά σώματα της Επτανήσου, των Ηγεμονιών, καθώς και όσα βρίσκονταν στην υπηρεσία του Αλή, διότι θα συγκροτήσουν τις απαραίτητες και εμπειροπόλεμες στρατιωτικές δυνάμεις που θα επιτρέψουν τη διεξαγωγή της Επανάστασης. Ανάμεσα σε αυτές τις στρατιωτικές μικροεξουσίες, ιδιαίτερης σημασίας ήταν εκείνες που συγκροτούσαν οι Μανιάτες, οι Σουλιώτες και οι Χειμαριώτες, οι οποίοι διέθεταν μια χωρικά προσδιορισμένη και οριοθετημένη ένοπλη εξουσία, κάτω πάντα από την οθωμανική επικυριαρχία, αλλά ουσιαστικά αυτόνομη στην πράξη.
Ανάμεσα στις τρεις αυτές συσσωματώσεις, οι Σουλιώτες συνιστούν μια επιπλέον ιδιαιτερότητα, διότι σχεδόν αποκλειστικό στοιχείο της συγκρότησής τους είναι το πολεμικό. Οι Μανιάτες και οι Χειμαριώτες αποτελούν κοινότητες αγροτο-πολεμικές. Οι αγροτο-ποιμενικές δραστηριότητες αποτελούσαν τη βάση της οικονομικής τους ζωής και η πειρατεία ή η ληστεία συνιστούσαν ένα συμπλήρωμα για τον βιοπορισμό τους.
Οι Σουλιώτες, αντίθετα, αποτελούσαν μια κοινότητα κατ’ εξοχήν πολεμική και οι αγροτο-κτηνοτροφικές δραστηριότητες ήταν η δευτερεύουσα ή τριτεύουσα απασχόλησή τους. Έτσι προσομοιάζουν με τις ομάδες των κλεφτών, μόνο που, σε αντίθεση με αυτούς, συγκροτούν ταυτόχρονα και μια εδραία κοινότητα, με μόνιμο τόπο κατοικίας, σταθερή οικογενειακή εστία και κοινωνικές σχέσεις. Παράλληλα, οι Σουλιώτες είναι υποχρεωμένοι να επεκτείνουν την ακτίνα της δραστηριότητάς τους, στον βαθμό που μεγαλώνει ο αριθμός τους, τόσο από τη δημογραφική τους επέκταση όσο και από τη συρροή νέων πληθυσμών – από το Σούλι θα σχηματιστεί το Τετραχώρι, το οποίο θα επεκταθεί στο Επταχώρι κ.λπ., και τελικά θα επεκτείνουν την «επικράτειά» τους στα υπερεξήκοντα χωριά, τα οποία προστατεύουν από τους Οθωμανούς έναντι χρηματικού και άλλων τιμημάτων. Κατά συνέπεια, οι Σουλιώτες έρχονται σε ευθεία αντιπαράθεση με την οθωμανική εξουσία.
Η Βάσω Ψιμούλη πραγματοποιεί μια διαφορετική ανάγνωση των σχέσεων ανάμεσα στους Σουλιώτες και την οθωμανική εξουσία:
…η κοινότητα των τεσσάρων σουλιωτικών χωριών έχει πάρει[ ] τη μορφή της χριστιανικής ποιμενικής-πολεμικής κοινότητας, η οποία δρα ελεύθερα, μη επηρεαζόμενη από την περιστασιακή παρουσία του Οθωμανού σπαχή. [ ] Θα είναι νομότυπη απέναντι στην κεντρική οθωμανική εξουσία και παράνομη απέναντι στην περιφερειακή.[ ] Θα είναι ενταγμένη μέσα από την καταβολή του κεφαλικού και άλλων φόρων, στην ισχύουσα οθωμανική νομιμότητα, αλλά μη αφομοιωμένη στο ισχύον, για την υποτελή κοινωνία, κοινωνικο-οικονομικό σύστημα[1].
Ωστόσο, ιδιαίτερα σε αυτήν όψιμη περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, η κύρια μορφή με την οποία εκφράζεται η «οθωμανική νομιμότητα» δεν είναι παρά η «περιφερειακή εξουσία». Προπαντός σε μια εποχή κατακερματισμού της κεντρικής εξουσίας. Το γεγονός ότι καταβάλλουν έναν ελάχιστο φόρο δεν τους καθιστά νομότυπους υπηκόους της οθωμανικής εξουσίας, με την οποία συγκρούονται σχεδόν αδιαλείπτως. Εξ άλλου, αρκετές φορές είχαν αναγνωρίσει και την τυπική εξουσία του ορκισμένου εχθρού τους, Αλή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο τελευταίος, μάλιστα, είναι πασάς των Ιωαννίνων, «βεζίρης» με τρείς «ιππουρίδες»…
Επιπλέον, είναι παγκοίνως γνωστό, και το επαναλαμβάνει επανειλημμένα η ίδια η Ψιμούλη, πως ο Αλής, σε όλες τις μείζονες εξορμήσεις του εναντίον του Σουλίου, ήταν πάντοτε εφοδιασμένος και με το ανάλογο σουλτανικό φιρμάνι. Έτσι θα συμβεί το 1789[2], το 1792[3] και το 1800, ενώ, όπως είδαμε, για την τελική νίκη του εναντίον των Σουλιωτών, θα αποσπάσει τις υψηλότερες διακρίσεις από την Πύλη. Ο Πουκεβίλ, αναλύοντας τις αιτίες της τελικής πτώσης του Σουλίου, μας δίνει μία σημαντική πληροφορία για την ανάμειξή της :
Η υπερβολική τους αλαζονεία [των Σουλιωτών], την τελευταία περίοδο, προκάλεσε την εχθρότητα της Πύλης και ο κιουτσούκ εμπροχόρ, ή ο Μικρός Σταυλάρχης του Σουλτάνου, που είχε σταλεί από την Υψηλότητά του, στα 1802, στις σατραπείες της Πελοποννήσου και της Αλβανίας, είχε επιμείνει στην ανάγκη να καταβληθούν οι μεγαλύτερες προσπάθειες για να τους εκδιώξουν[4].
Συνεπώς, ο Τεπελενλής δεν είχε απλώς τη συναίνεση της Υψηλής Πόρτας για την τελική επίθεση εναντίον των Σουλιωτών, αλλά εκτελούσε τις εντολές της. Γι’ αυτό, μετά τη νίκη του, θα ανταμειφθεί με τον τίτλο του Ρούμελη βαλεσή, δηλαδή του ανώτατου διοικητή του μεγαλύτερου μέρους της ευρωπαϊκής Τουρκίας, ενώ η εξουσία του θα επεκταθεί μέχρι τη Μακεδονία και την Πελοπόννησο – ο δε γιος του, Βελής, αρχηγός της εκστρατείας κατά των Σουλιωτών, θα χριστεί Μορά Βαλεσής.
Η ίδια η Ψ., εξάλλου, σε αντίθεση με την προηγούμενη απόφανσή της, σε άλλο σημείο του βιβλίου, υπογραμμίζει τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα της σουλιώτικης έναντι της οθωμανικής εξουσίας.
Εξάλλου, η δυναμική και δια των όπλων επιτυχής εμπλοκή των Σουλιωτών σε μηχανισμούς παράνομης φοροείσπραξης, καθώς εκ των πραγμάτων στερούσε από το άρχον συγκρότημα της κατακτητικής κοινωνίας μέρος ή το σύνολο των προσόδων του, εμπεριείχε και τα στοιχεία της ανυπακοής ή της ανταρσίας. [ ] Η αυτονομία την οποία απολαμβάνει καθώς και η εξουσιαστική δύναμη την οποία ή ένοπλη δράση της έχει επιβάλει στην περιοχή αποτελούν [ ]πρόκληση για την επίσημη εξουσία[5].
Είδαμε στην Εισαγωγή της μελέτης μας τις σχετικές με τους Σουλιώτες απόψεις του Κορδάτου. Γι’ αυτόν, οι επιθέσεις των Τούρκων δεν συνδέονται καθόλου με τις επαναστατικές απόπειρες του 1788-1792, αλλά ήταν αποτέλεσμα αποκλειστικά των διαμαρτυριών που έκαναν οι «χριστιανοί και Τούρκοι αγρότες», όχι μόνο στον πασά των Ιωαννίνων αλλά και στον ίδιο τον σουλτάνο. Εξ άλλου, όταν οι Σουλιώτες «ξεπαστρεύτηκαν» από τον Αλή, «ξανάσαναν οι αγρότες και άρχισαν να καλλιεργούν τα χωράφια και τ’ αμπέλια τους»[6]:
Οι Σουλιώτες λοιπόν τους «πολέμους» τους με τον Αλή δεν τους έκαναν εμπνευσμένοι από τον «πόθον της ελευθερίας». Το αίσθημα της εθνικής συνείδησης στα χρόνια εκείνα ήταν ολότελα άγνωστο σ’ αυτούς[7].
Ο Κορδάτος, μέσα σε δέκα σελίδες μιας απίστευτης υμνολογίας για τον Αλή, φρονίμως ποιών, ελάχιστα αναφέρεται στο Σούλι και δεν μνημονεύει καθόλου τον Φώτο Τζαβέλα, το Ζάλογγο, το Κούγκι ή τη Δέσπω. Προτιμά την αποσιώπηση. Η προσέγγιση αυτή αναδεικνύει ήδη τον τόνο και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα ανατραφεί μια ολόκληρη γενιά που θεωρούσε τον Κορδάτο μέντορά της: προβολή των αρετών του Αλή πασά και αποσιώπηση των ηρωικών επεισοδίων της σουλιώτικης εποποιίας. Είδαμε πως, για τον Κορδάτο, «ο δημοκρατισμός τους [ ] αντανακλούσε την πρωτόγονη οργάνωση του γένους και όχι νεώτερες δημοκρατικές αντιλήψεις»[8].
Ωστόσο, εποποιίες πολύ μικρότερου εύρους, όπως εκείνη των Ινδιάνων Τσεγιέν, που απαθανάτισε ο Χάουαρντ Φαστ στο Τελευταίο Μέτωπο, το οποίο πραγματευόταν τη φυγή μιας ομάδας Ινδιάνων Σιού, το 1870, αποσπούσε τον θαυμασμό των νεαρών Ελλήνων στη δεκαετία του 1960 – ανάμεσά τους και του υποφαινομένου. Τότε, δεν πέρασε από το μυαλό μας πως οι Τσεγιέν ήταν αλογοκλέφτες και ο αμερικάνικος στρατός εκπρόσωπος της ιστορικής προόδου έναντι της καθυστερημένης φυλετικής δομής και του «πρωτόγονου δημοκρατισμού» των Ινδιάνων! Οι Σουλιώτες, όμως, αποκαλούνται χωρίς περιστροφές «κλέφτες» και ο Αλής εκφραστής της προόδου[9], παρότι ο Ένγκελς, στην Καταγωγή της Ατομικής Οικογένειας…, εκθειάζει την «πρωτόγονη κοινοκτημοσύνη» των ινδιάνων Ιροκέζων ως πρόπλασμα της μελλοντικής ολοκληρωμένης κοινοκτημοσύνης!
Προφανώς, σαράντα χρόνια μετά τον Κορδάτο, και αφού έχουν μεσολαβήσει οι μελέτες του Χομπσμπάουμ[10] και τόσων άλλων για τους ληστές και την «κοινωνική ληστεία», η επανάληψη ανάλογων αποφάνσεων έχει καταστεί δυσχερέστερη. Αν όμως θεωρήσουμε τους Σουλιώτες «ληστές» και όχι «κοινωνικούς ληστές», τότε εύκολα μπορούμε να επιστρέψουμε στα ίδια!
Ο Σουλιώτης[ ]δεν αποκαθιστά κανόνα δικαίου, απλώς συμπαρατίθεται και συνάρχει με τον σούμπαση ή τον μουσουλμάνο αγά, μέσω του διαμερισμού των αγροτικών προσόδων. Υπ’ αυτή την έννοια, η οπλική δύναμη και η μαχητική δράση των Σουλιωτών στην ευρύτερη περιοχή δεν εμπεριέχει χαρακτήρα κοινωνικής ληστείας, τουλάχιστον υπό την πολύ αυστηρή σημασία του όρου[11].
Οι Σουλιώτες, που για διακόσια χρόνια διεξάγουν έναν διαρκή πόλεμο εναντίον των Οθωμανών, δεν δικαιούνται ούτε καν τον «τίτλο» του κοινωνικού ληστή «με την αυστηρή έννοια του όρου», τίτλος που εύκολα απονέμεται στους νοτιαμερικανούς κανγκασέιρος. Γι’ αυτό, αναλογιζόμενη ίσως την ιστορική ύβρη ανάλογων αποφάνσεων, και των σχετικών συμπαραδηλώσεων, δύο σελίδες πιο κάτω, αναιρεί πανηγυρικά τα λεγόμενά της:
Ταυτόχρονα η σουλιώτικη κοινωνία προβάλλεται στη συνείδηση του υποταγμένου χριστιανικού πληθυσμού ως πρότυπο εξέγερσης και ανταρσίας απέναντι στην ισχύουσα τάξη πραγμάτων. [ ]Υπ’ αυτή την έννοια, η δράση της σουλιώτικης κοινωνίας διαθέτει τα γνωρίσματα μιας πρωτόγονης επανάστασης. Μάλιστα η εντοπισμένη γεωγραφικά εξουσιαστική της δύναμη, ως τύπος χριστιανικής αντι-εξουσίας [ ] στην απώτατη συνέπειά της ενέκλειε, για τους περίοικους χριστιανικούς πληθυσμούς, και τον πυρήνα εγγραφής του μελλοντικού απελευθερωτικού τους αιτήματος. Συνεπώς η ληστεία θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως μορφή κοινωνικού κινήματος, το οποίο μέσα στο πλαίσιο της κατακτητικής κοινωνίας και δια παρανόμων μεθοδεύσεων διεκδικεί [ ] μερίδιο στην κατανομή των υπαρχόντων, διαθέσιμων πόρων[12].
Πολύ λίγα θα είχα να προσθέσω ή να αλλάξω από αυτή τη διαπίστωση. «Πρότυπο εξέγερσης και ανταρσίας», «ληστεία ως μορφή κοινωνικού κινήματος», «πρωτόγονη επανάσταση», «αντι-εξουσία» «πυρήνας εγγραφής ενός μελλοντικού απελευθερωτικού αιτήματος». Προφανώς, λοιπόν, ένα τέτοιο κίνημα δεν μπορεί να περιοριστεί στα πλαίσια της κοινωνικής ληστείας, αλλά εγγράφεται σε εκείνο ενός επαναστατικού κινήματος, μιας «πρωτόγονης επανάστασης», η οποία μετασχηματίζεται προς την κατεύθυνση μιας συνολικής επανάστασης. Και οι Σουλιώτες θα διατρέξουν ολόκληρη τη σχετική διαδρομή.
Από το γένος στο έθνος
Το ελληνικό έθνος, στη πολύχρονη διαδρομή του, θα διέλθει τρεις μεγάλες ιστορικές περιόδους. Η πρώτη είναι η αρχαία, φυλετική και πολεοκρατική περίοδος, κατά την οποία η εθνική συνείδηση είναι κατ’ εξοχήν πολιτισμικής και φυλετικής υφής και αναδεικνύεται ανάγλυφα στις αμφικτυονίες και τους Ολυμπιακούς αγώνες και κατ’ εξοχήν στις συγκρούσεις με τους ξένους αντιπάλους, οπότε οι Έλληνες συνασπίζονται και στρατιωτικά.
Η δεύτερη συνιστά την οικουμενική φάση του ελληνισμού, που διήρκεσε τουλάχιστον 15 αιώνες –από τον Μέγα Αλέξανδρο έως τους Κομνηνούς– και διακρίνεται σε τρεις μεγάλες υποπεριόδους, την ελληνιστική, τη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή. Σε αυτήν, η ελληνική εθνική συνείδηση συνιστά μια συνείδηση οικουμενική και αφορά κατ’ εξοχήν τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την κοινή θρησκεία.
Η τρίτη περίοδος, του νεώτερου ελληνισμού, αρθρώνεται σε τρεις ιστορικές υποπεριόδους.
Κατά την πρώτη φάση, από τον 11ο και τον 12ο αι., έως το 1453, διαμορφώνεται το πρωτοελληνικό οιονεί έθνος-κράτος. Τωόντι, οι πληθυσμοί που συγκροτούν το ύστερο βυζαντινό ελληνικό κράτος διαχωρίζονται από τους γειτονικούς πληθυσμούς, τους Αρμένιους, τους Βουλγάρους, τους Σέρβους, και ταυτόχρονα έρχονται σε βίαιη αντιπαράθεση με τους Φράγκους και τους Τούρκους. Ήδη από την εποχή της Αυτοκρατορίας της Νικαίας, μπορούμε να μιλάμε για το νεώτερο ελληνικό έθνος. Τότε διαμορφώνεται στις βασικές της συνιστώσες η νεώτερη ελληνική συνείδηση και ιδιοπροσωπία, ως μια εθνική συνείδηση αντιστασιακού χαρακτήρα. Γι’ αυτό και όλες οι μεταγενέστερες απόπειρες για την ελληνική «παλιγγενεσία» θα αναφέρονται παραδειγματικά στην Κωνσταντινούπολη και τους Παλαιολόγους.
Σε μια δεύτερη φάση, εκείνη της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας, οι Έλληνες όχι μόνο παύουν να διαθέτουν οποιαδήποτε αυτόνομη κρατική υπόσταση, αλλά και διαχέονται εκ νέου στο εσωτερικό μιας πολυεθνικής Αυτοκρατορίας, σε έναν ευρύτερο γεωγραφικό και πολιτισμικό χώρο.
Σε αυτή τη νέα περίοδο, αποφασιστικό συνεκτικό ρόλο διαδραματίζουν η ορθοδοξία και η γλώσσα. Έτσι, παλαιοί ελληνικοί πληθυσμοί θα υποστούν μια ρευστοποίηση της συνείδησής τους, ενώ άλλοι, όπως οι αρβανίτικοι πληθυσμοί της Ηπείρου και της Πελοποννήσου, μέσω της θρησκείας, της γλώσσας και της αντιπαράθεσης με τους Οθωμανούς, θα τείνουν να ταυτιστούν με παλαιότερους ελληνικούς πληθυσμούς. Η ελληνική εθνική συνείδηση εκφράζεται στη φάση αυτή ως συνείδηση του «γένους», χωρίς ωστόσο να πάψει ποτέ να είναι ελληνική και εθνική. Γι’ αυτό και η ανάμνηση των αρχαίων –από την πλευρά των λογίων– και του Βυζαντίου από εκείνη της Εκκλησίας, των λογίων αλλά και των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων, θα παραμένει καθοριστική. Οι Χρησμοί[13] και η Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου[14] αποτελούν τα πιο διαδεδομένα λαϊκά αναγνώσματα. Και κάθε τόσο, εξεγέρσεις, επαναστάσεις, η κλεφτουριά.
Καθώς οι υπόδουλοι Έλληνες νιώθουν να ενδυναμώνονται οικονομικά, πνευματικά και στρατιωτικά, στη στεριά και τη θάλασσα, ενώ παράλληλα εξασθενεί η οθωμανική Αυτοκρατορία, θα πολλαπλασιάζονται οι κινήσεις και οι απόπειρες για την «παλιγγενεσία», δηλαδή για την πολιτική χειραφέτηση ενός γένους που θα τείνει να μετασχηματιστεί και πάλι σε κράτος.
Όμως, η μετάβαση από την περίοδο του γένους, με τον πολυκερματισμό των συνειδήσεων και των ταυτοτήτων, που έχουν επιφέρει οι μακροί αιώνες της ξένης κυριαρχίας, σε μια νέα εθνική πολιτειακή υπόσταση δεν συνιστά μια απλή και γραμμική μεταβολή: στην Κρήτη και στα Επτάνησα, η ξενοκρατία θα διαρκέσει σχεδόν επτά αιώνες, στην Πελοπόννησο και στα ναυτικά ξερονήσια του Αιγαίου, θα είναι πολύ μικρότερη στη Θράκη, τη Μακεδονία την Ήπειρο, τα μικρασιατικά παράλια, τις Ηγεμονίες, τη διασπορά, οι συνθήκες διαφοροποιούνται στο έπακρο μεταξύ τους. Κατά συνέπεια, απαιτείται μια ολόκληρη επανάσταση συνειδήσεων, συμπεριφορών, πολιτισμικών προτύπων. Απαιτείται μία μετάβαση σε μια νέα ποιότητα που ουσιαστικά θα διαρκέσει μέχρι το 1922. Η νέα αυτή συνείδηση, η οποία αρχίζει να διαμορφώνεται ως καθολική συνείδηση των Ελλήνων από το 1770 –με τα Ορλωφικά– και στοχεύει στη συγκρότηση μιας συμπαγούς εθνικής ταυτότητας κρατικού χαρακτήρα, αναχωνεύει σε ένα ενιαίο σύνολο τα διάσπαρτα στοιχεία της «γενεακής» ταυτότητας: Αρχαία Ελλάδα, Βυζάντιο, νεωτερικότητα, σύγχρονη Ελλάδα.
Σε αυτή τη νέα ταυτότητα θα μετασχηματιστούν, το καθένα μέσα από τη δική του διαδρομή, τα disjecta membra του ελληνισμού:
Η κλεφτουριά, μέσα από την εμπειρία της σύγκρουσης, των Ορλωφικών, της συμμετοχής στα κινήματα της περιόδου 1789-1792 και του 1806-1807, της στρατολόγησης στις στρατιωτικές δυνάμεις των Επτανήσων και της Ρωσίας, θα μεταβεί από την τοπική ιδιαίτερη συνείδηση στη διεύρυνση της αντίληψης, που θα εκφραστεί στη Λευκάδα, στα 1807, και θα την οδηγήσει στη μετοχή στη Φιλική Εταιρεία και την Επανάσταση.
Οι λόγιοι, από την προσκόλληση στη Ρωσία του Ευγένιου Βούλγαρι και του Αθανάσιου Ψαλίδα της Βιέννης[15], θα αποπειραθούν να συγκροτήσουν μια επαναστατική οργάνωση με τον Ρήγα Βελεστινλή και το συνθετικό του εγχείρημα. Τα σχολειά, στα Γιάννενα, το Βουκουρέστι, τη Χίο, τις Κυδωνίες, τη Σμύρνη, θα ενοποιήσουν τον ελληνισμό και την ιδεολογία του. Οι έμποροι με τα δίκτυά τους θα φέρουν σε επαφή τόπους και ανθρώπους, οι ναυτικοί θα ενοποιήσουν και πάλι τον ελληνικό κόσμο. Και η Φιλική Εταιρεία θα εκφράσει τη συνθετικότητα ενός δυνάμει νέου πολιτειακού κρατικού μορφώματος. Έτσι θα συντελεστεί η μετάβαση από το γένος στο έθνος. Σε αυτή θα συμμετάσχουν, με όλες τις οδύνες που φέρνει η γέννηση, και οι Σουλιώτες.
Από τη φυγή στα βουνά, για να αποφύγουν τη φορολογία και τους εξισλαμισμούς, από την καθημερινή σύγκρουση με τους μουσουλμάνους αγάδες, για τη διεύρυνση της «χριστιανικής εξουσίας», θα περάσουν σταδιακά στη συμμαχία με τους Ρώσους, στα Ορλωφικά, και αργότερα, στην άσκηση μιας στοιχειώδους «εξωτερικής πολιτικής», στις σχέσεις τους με τα Επτάνησα, την Πάργα και την Πρέβεζα, στη συνειδητοποίηση της μετοχής σε μια ευρύτερη ταυτότητα ρωμαίικη/ελληνική, στη μεταβολή τους σε ένοπλη πρωτοπορία της Επανάστασης, στη διάρκεια του ’21.
Μέσα σε εκατό χρόνια, οι αδάμαστοι ορεσίβιοι θα διανύσουν μια τεράστια απόσταση. Εκείνη την απόσταση που, από διαφορετικές αφετηρίες και σε διαφορετικούς ρόλους, θα διατρέξουν όλοι οι Έλληνες, από τον Ιωάννη Πρίγκο έως τον Αδαμάντιο Κοραή: τη μεταβολή της συνείδησης μετοχής σε ένα ιδιαίτερο γένος, δίχως όμως δική του κρατική υπόσταση, σε ενεργό διεκδίκηση της πολιτικής χειραφέτησης. Σίγουρα, ο δρόμος που χρειάστηκε να διανύσουν οι Σουλιώτες, πάνω στα βουνά της Ηπείρου, προς την κατάκτηση αυτής της νέας συνείδησης ήταν πολύ μακρύτερος από άλλους. Τους έλειπε η παιδεία, οι παραστάσεις, κάποτε η ίδια η ελληνική γλώσσα. Όμως, με το αίμα, τους αγώνες και τις απροσμέτρητες θυσίες τους, θα καλύψουν αυτή τη μεγάλη απόσταση.
[1] Β. Ψιμούλη, 308.
[2] Β. Ψιμούλη, 357.
[3] Β. Ψιμούλη, 368.
[4] Pouqueville, Voyage en Morée…, ό.π., τ. 3, σ. 126.
[5] Β. Ψιμούλη 310.
[6] Γ. Κορδάτου, Ιστορία …, ό.π., τ. Α΄, σσ. 408-409.
[7] Γ. Κορδάτου, Ιστορία …, ό.π., τ. Α΄, σ. 409.
[8] Γ. Κορδάτου, Ιστορία …, ό.π., τ. Α΄, σ. 407.
[9] Γεγονός βέβαια που δεν αναιρεί το ότι, την ίδια εποχή, υπήρχαν και άλλοι αριστεροί ιστορικοί, όπως ο Δημήτρης Φωτιάδης, που έγραφαν εγκωμιαστικά κείμενα για τους κλέφτες. Ωστόσο, ο πάπας της μαρξιστικής ιστοριογραφίας στην Ελλάδα ήταν τότε ο Κορδάτος.
[10] Βλ. τη νεώτερη συμπληρωμένη έκδοση του αρχικού βιβλίου του 1969, Έρικ Χομπσμπάουμ, Ληστές, Θεμέλιο, Αθήνα 2010.
[11] Β. Ψιμούλη, σ. 309.
[12] Β. Ψιμούλη, 310-311.
[13] Βλ. Asterios Argyriou, Les exégèses grecques de l’Apocalypse à l’époque turque, 1453-1821: esquisse d’une histoire des courants idéologiques au sein du peuple grec asservi, ΕΜΣ, Θεσσαλονίκη 1982 Γ. Καραμπελιάς, Η ανολοκλήρωτη…, ό.π., σσ. 50-55.
[14] Βελουδής, Γεώργιος (επιμ.), Διήγησις Αλεξάνδρου του Μακεδόνος, Ερμής, Αθήνα 1977.
[15] Βλ. Αθανάσιος Ψαλίδας Αἰκατερίνα ἡ Β΄, ἤτοι ἱστορία σύντομος τῆς ἐν τῇ ὁδοιπορίᾳ αὐτῆς πρὸς τοὺς ἐν Νίζνη καὶ Ταυρία Γραικοὺς ὑπ’ αὐτῆς δειχθείσης εὐνοίας. Βιέννη 1792 Ευγένιος Βούλγαρις, Στοχασμοί εις τους παρόντας κρισίμους καιρούς του Οθωμανικού Κράτους, Πετρούπολη 1771-1772.
14 comments
Ο Κορδάτος αμφισβητησε κάποτε την πατροτητα του Προμηθέος Δεσμώτου.
Του ηταν αδύνατο να δεχθεί πως ο “συντηρητικός” Αισχύλος μπορούσε να γραψει ένα τοσο επαναστατικό εργο.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ
ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΟΙ »’ΚΑΛΟΘΕΛΗΤΕΣ»» ΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΙ ΕΘΝΟΜΗΔΕΝΙΣΤΕΣ ΕΙΤΕ ΑΛΒΑΝΟΙ ΕΘΝΙΚΟΦΑΣΙΣΤΕΣ
ΝΑ ΤΟΥΣ ΒΓΑΛΟΥΝ ΑΛΒΑΝΟΥΣ.
TΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΛΕΕΙ ΟΤΙ ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΗΤΑΝ »ΑΛΒΑΝΟΙ» ΠΟΥ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΤΗΚΑΝΕ ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑΚΑ Η ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΗΛΑΔΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 1830 .
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΤΑ ΨΕΥΤΟΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΚΟΛΗ ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΑΥΤΩΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ .
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΜΕΡΙΚΑ ΨΕΥΤΟΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΕΘΝΙΚΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΥΠΟΤΙΘΕΤΕ »»ΑΛΒΑΝΟΥΣ»» ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ .
»»Σουλιότες, η πιο αξιοσημείωτη φυλή Αλβανών Ορθοδόξων» είχε πει ο George Finlay το 1861.»»
Ο ΦΙΝΛΕΥ ΕΒΛΕΠΕ ΑΛΒΑΝΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ ΠΡΑΓΜΑ ΑΝΑΛΗΘΕΣ .
ΕΝΩ ΕΚΕΙ ΟΧΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΑΡΒΑΝΙΤΟΦΩΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΑΝΕ .
ΣΥΝΕΠΩΣ ΟΤΑΝ ΜΙΛΑΕΙ ΠΕΡΙ »ΑΛΒΑΝΩΝ» , ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΕΞΕΤΑΖΟΥΜΕ ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΚΑΘΕ ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΛΕΕΙ .
ΕΔΩ Ο ΦΙΝΛΕΥ ΕΙΧΕ ΓΡΑΨΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΑΜΙΜΗΤΟ ,
ΟΤΙ , »ΚΑΘΩΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΠΟΛΛΟΙ» , Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ , ΚΑΤΑ ΤΑ »ΠΟΛΥΤΕΛΗ ΣΥΜΠΟΣΙΑ» ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ, ΜΙΛΟΥΣΕ ΑΛΒΑΝΙΚΑ.
ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΙΛΛΥΡΙΚΑ ΑΛΛΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ .
ΒΕΒΑΙΑ ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΤΙ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΙΛΙΟΥΝΤΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ
ΑΙΟΛΟΔΩΡΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ .
ΤΟ ΕΛΕΓΕ ΜΑΛΙΣΤΑ ΕΝΩ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΚΟΜΑ KAN ΑΠΟΔΕΙΧΘΕΙ ΩΣ ΤΩΡΑ [ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ ΟΜΩΣ ] Η ΟΠΟΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗ ΑΛΒΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΙΛΛΥΡΙΚΗΣ ΛΑΛΙΑΣ .
ΔΗΛΑΔΗ ΣΑΝ ΙΛΛΥΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΙΔΙΑ ΛΑΛΙΑ .
ΠΑΡΟΛΑ ΑΥΤΑ ΟΠΩΣ ΕΙΠΕ ΚΑΙ Ο ΦΙΝΛΕΥ Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΙΛΟΥΣΕ ΥΠΟΤΙΘΕΤΕ »’ΑΛΒΑΝΙΚΑ» ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΥΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΙΑ ΜΕΡΙΚΩΣ ΕΚΛΑΤΙΝΙΣΜΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ.
ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΠΟΛΥ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΩΝ – ΡΩΜΑΙΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΙ ΕΚΛΑΤΙΝΗΣΑΝΕ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΛΑΛΙΑ .
ΚΟΥΛΟΥΒΑΧΑΤΑ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ .
ΑΣΧΕΤΑ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ,
ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΡΒΑΝΙΤΩΝ ΤΑ ΕΚΑΝΕ ΛΙΓΟ ΜΑΝΤΑΡΑ .
ΟΠΟΤΕ ΑΚΥΡΗ ΑΥΤΗ Η ΠΗΓΗ …..
ΑΛΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ .
»»Ο Pouqueville αποκαλεί τους Σουλιότες ως Έλληνες, επειδή ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Το καταλαβαίνουμε αυτό επειδή τους μουσουλμάνους του Αλή Πασά που επιτέθηκαν στους Σουλιότες, τους αποκαλεί Αλβανούς.»’
Ο ΠΟΥΚΕΒΙΛ ΣΩΣΤΑ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙ.
ΟΙ ΜΕΝ ΗΤΑΝ ΛΙΑΜΠΗΔΕΣ-ΑΛΒΑΝΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ
ΕΝΩ Ο ΔΕ ΗΤΑΝ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΔΗΛΑΔΗ ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ .
ΔΗΛΑΔΗ ΜΙΛΑΕΙ ΚΑΘΑΡΑ ΜΕ ΕΘΝΟΤΙΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥΣ .
ΑΝ ΜΙΛΑΓΕ ΜΕ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΘΑ ΕΚΑΝΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΥΣ
ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΥΣ
ΑΛΛΗ ΑΚΥΡΗ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΠΗΓΗ Η ΠΑΡΑΚΑΤΩ
»»’Κάποιοι ωστόσο υποστηρίζουν ότι οι Σουλιότες δεν είναι Τσάμηδες αλλά Γκέγκηδες Αλβανοί, προερχόμενοι από την Δίβρη (Dibër) της κεντρικής Αλβανίας. Οι Σουλιότες ξύριζαν τους κροτάφους τους, που είναι συνήθεια γκέγκικη και φορούσαν τη γνωστή μας φουστανέλλα που είναι το συνηθισμένο φόρεμα στην κεντρική Αλβανία.»»
ΑΥΤΗ Η ΠΗΓΗ ΕΙΝΑΙ ΓΕΜΑΤΗ ΨΕΜΑΤΑ…..
ΒΕΒΑΙΑ ΟΣΟΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΔΕΝ ΠΟΛΥΣΚΟΤΙΣΤΗΚΑΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΟΥΝ…..
ΚΑΤΑΡΧΗΝ ΤΟ ΞΥΡΙΣΜΑ ΚΡΟΤΑΦΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΑΛΛΑ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΥΟΘΕΤΗΣΑΝ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΕΝΟΠΛΟΙ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ .
ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΛΒΑΝΙΑ , ΣΤΗ ΔΙΜΠΡΑ , ΔΕΝ ΦΟΡΑΝΕ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΕΣ ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΑΛΛΑ ΓΚΕΚΗΚΕΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ .
IΔΟΥ ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ..
https://www.youtube.com/watch?v=74f_Q9UJF0o
Η ΦΟΥΣΤΝΕΛΑ ΦΟΡΙΕΤΕ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙΧΩΡΑ ΦΙΕΡΙ , ΜΠΕΡΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΑΧΡΙΔΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΒΟΡΕΙΟΤΕΡΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ,
ΣΤΟ ΝΟΤΙΟ ΔΗΛΑΔΗ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ.
ΟΣΟ ΒΟΡΕΙΟΤΕΡΑ – ΜΑΚΡΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ [ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΓΡΑΜΜΗ ΣΥΝΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ] ΟΥΤΕ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑ ΦΟΡΙΕΤΕ ΟΥΤΕ ΚΛΑΡΙΝΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΥΣ ΠΟΥ ΩΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗ ΕΚΕΙ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ .
ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΕΩ ΓΙΑΤΙ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΠΕΡΙ »’ΑΛΒΑΝΙΚΗΣ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑΣ» ΕΝΩ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ ΦΟΡΙΕΤΕ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΕΡΙΟΧΗ , ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΑΛΒΑΝΙΑ .
ΤΡΙΤΟΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΣΚΕΝΤΕΡΜΠΕΗ ΗΤΑΝ ΜΟΝΟ ΟΙ ΜΑΚΡΙΝΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΤΩΝ ΜΠΟΤΣΑΡΕΩΝ ΚΑΙ ΤΖΑΒΕΛΑΙΩΝ , ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ ΟΠΩΣ ΨΕΥΔΩΣ ΑΝΑΦΕΡΕΡΟΥΝ OI ΑΛΒΑΝΟΙ ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ .
ΚΑΙ ΤΟ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΣΩΖΕΤΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΠΟΤΣΑΡΕΙΚΗ [ ΤΟΥ ΝΟΤΗ ΜΠΟΤΣΑΡΗ Η ΑΝΑΦΟΡΑ ] ΜΕΧΡΙ ΠΡΙΝ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΕΓΕ ΟΤΙ
«Θανόντος του Σκεντέρμπεη οι Μποτσαραίοι μαχόμενοι προς Τούρκους και Τουρκαλβανούς, κατήλθον προς την Δράγανη. Κατά τας αρχάς δ ε του 17ου αιώνος ίδρυσαν με άλλους αδούλωτους Έλληνες την Σουλιώτικη Συμπολιτεία».
ΑΡΑ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΕΝΩ ΔΙΑΣΩΖΕΙ ΤΗΝ ΤΟΣΟ ΜΑΚΡΙΝΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΩΝΩΝ ΤΟΥ ΠΕΡΙ »ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗ »’ ΔΕΝ ΔΙΑΣΩΖΕΙ ΚΑΠΟΙΑ »ΑΛΒΑΝΙΚΗ» Η ΚΑΙ ΓΚΕΚΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ .
ΤΟΥΝΑΝΤΙΩΝ ΘΑ ΛΕΓΑΜΕ .
ΜΑΛΛΟΝ ΩΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΜΙΛΑΕΙ .
ΛΟΓΙΚΟ ΑΦΟΥ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΑΣ .
ΔΙΓΛΩΣΣΟΣ ΜΕΝ ΕΛΛΗΝΑΣ ΔΕ
.
ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΑΛΒΑΝΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΣΕ ΝΑ ΠΕΙΣΕΙ ΤΟΥΣ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΝΑ ΕΝΤΑΧΘΟΥΝ ΣΤΟ ΑΣΚΕΡΙ ΤΟΥ ,ΣΩΣΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΤΟΝ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ .
My friends, Captain Bogia and Captain Giavella, I, Ali Pasha, salute you, and kiss your eyes, because I well know your courage and heroic minds……..
……Your paycheck will be double that which I give to the Albanians,»»
ΔΗΛΑΔΗ ΘΑ ΣΑΣ ΔΩΣΩ »»’ ΔΙΠΛΟ ΜΙΣΘΟ ΑΠΟ ΟΣΑ ΔΙΝΩ ΣΤΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ»»’
BΛΕΠΟΥΜΕ ΔΗΛΑΔΗ ΟΤΙ Ο ΑΛΒΑΝΟΣ ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ ΔΙΑΧΩΡΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΑΣΚΕΡΙΟΥ ΤΟΥ .
ΤΙ ΙΔΙΟ ΚΑΝΕΙ ΚΑΙ ΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΣ ΤΟΥ ΑΛΗ ΤΟΣΟ Ο ΑΛΒΑΝΟΣ ΟΣΟ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΨΑΛΛΙΔΑΣ .
ΨΑΛΙΔΑΣ.
»’Εις την Τζαμουριαν, ειναι και το περιφημο Σουλι ή Κακοσουλι, αυτη η περιοχη των χωριων τουτων εκατοικειτο απο Γραικους πολεμικους, ….»»
ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΑ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΤΟΥΣ ΟΝΟΜΑΖΕΙ ΡΩΜΑΙΓΟΥΣ .
Ο Βελή πασάς, στην αλληλογραφία με τον πατέρα του, ονομάζει τους Σουλιώτες Ρωμέους. Ρομέγους .
Επισης και ο μουσουλμάνος Αλβανος αξιωματούχος του Αλή Μπεκίρ Τζογαδούρος τους ονομαζει Ρωαμιους
«Ακόμη, εφένδη μου, δόστους κι έναν παπάν ότι οι Ρομέγη χωρής παπάν δεν ημπορούν να γκάμουν.»
ΑΡΑ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΕΚΕΙΝΗΣ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΤΟΥΣ ΟΝΟΜΑΖΑΝΕ ΡΩΜΙΟΥΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ ΤΟΥΣ ΔΙΑΧΩΡΙΖΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ .
ΒΕΒΑΙΑ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΤΟΥΣ ΒΓΑΛΟΥΝ ΑΛΒΑΝΟΥΣ ΑΛΛΑ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥΣ ΟΠΩΣ Ο ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ ΚΑΤΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΘΑ ΞΕΡΑΝΕ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΘΕΩΡΟΥΣΑΝΕ ΑΛΒΑΝΟΥΣ ΑΛΛΑ ΡΩΜΙΟΥΣ .
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ ΣΤΟΝ ΛΟΡΔΟ ΒΥΡΩΝΑ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΑΝ ΗΤΑΝ Η ΟΧΙ ΕΛΛΗΝΑΣ
η τελευταία επιστολή τού Μάρκου, πρίν από τόν ηρωϊκό θάνατό του απευθύνονταν ακριβώς στόν Λόρδο Βύρωνα και, μεταξύ άλλων, τόν ενημερώνει γιά τήν πολεμική επιχείρηση πού προετοίμαζε. Η επιστολή του εκείνη, τής 8ης Αυγούστου 1823, έχει ως εξής :
«…Τό γράμμα σας, …με ενέπλησε χαράς. Η εξοχότης σας είναι ακριβώς ο άνθρωπος πού μάς εχρειάζετο. Κανέν εμπόδιον άς μή σταματήση τόν ερχομόν σας εις τό μέρος τούτο τής Ελλάδος.
Πολυάριθμος στρατός μάς απειλεί, αλλά μέ τήν βοήθειαν τού θεού και τής εξοχότητός σας θά εύρη εδώ τήν πρέπουσαν αντίστασιν.»
«Απόψε σκοπεύω κάτι νά επιχειρήσω εναντίον ενός σώματος Αλβανών εξ έξη έως επτά χιλιάδων, στρατοπεδευμένων σιμά εις αυτό τό μέρος…
…….
ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΠΟΛΕΜΑΕΙ Η ”ΕΛΛΑΔΑ” ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥΣ ΤΟΥ ΩΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ….
ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΑΥΤΗ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΤΑΗ ΠΑΣΑ ΤΗΣ ΣΚΟΔΡΑΣΟ ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ ΩΣ ΓΝΩΣΤΟΝ .
ΝΑ ΚΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΓΡΑΦΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΟΥ ΑΛΗ ΑΠΟ ΤΑ ΣΟΥΛΤΑΝΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΥΚΝΥΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ .
ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΠΩΣ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΕΝΩΠΙΟ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ-ΣΚΙΠΕΤΑΡΗΔΩΝ .
Συνθήκη της 15ης Ιανουαρίου 1821
Ημείς οι υπογεγραμμένοι Αγαδο-Αλβανοί και Καπετανέοι Σουλιώται ορκωνόμεθα ο καθείς εις την Πίστιν του, να βαστάξωμεν το παρόν γράμμα στερεόν, βέβαιον και αμετάτρεπτον και ότι, επειδή και ο Αφέντης μας Αλή Πάσσας, πολιορκείται στενά από τον Ισμαήλ και λοιπούς Πασσάδες, να ήμαστε αδέλφια, ένα κορμί και μία ψυχή, και να χύσωμεν το αίμα μας δια το σελαμέτι (σωτηρία) αυτού του Αφεντός και, εάν κανένας από ημάς τους Τουρκους γένη άπιστος και αρνηθή τον όρκον, να ήναι όξω από το ντιν-ισλάμ και να αποθάνη Οβριός ειδέ και από ημάς του Ρωμιους κανένας, να ήναι αρνητής του Χριστού. Αυτά στέργομεν όλοι μας, και, ως άνωθεν, μεθ΄όρκους μας υπογράφομεν
Σούλι 15 Ιανουαρίου 1821
Οι Αγάδες Αλβανοί
(Τ.Σ.)
Σιλιχτάρ Πόττας
Άγο Μουχουρδάρης
Ταχήρ Αμπάζης
Τσέγκο Βέγης
Μουρτοτσάλης
Ελμάς Μέτσης
Σουλεϊμάν Μέτος
Λεάζ Λουλέχης
Κοζτάρ Μίτσανης
Χασσάν Πελούσης
Τέμης Σαλίτσας
Οι Καπεταναίοι Σουλιώται
Μάρκος Βότσαρης
Νότης Βότσαρης
Γεώργιος Δράκος
Κίτσος Τζαβέλλας
Γιώτης Δαγγλής
Λάμπρος Βέϊκος
Τούσας Ζέρβας
Νάστος Καραμπίνης
Κίτσος Διαμαντή Τσαβέλλας
Κότσης Λώπης
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΠΩΣ Ο ΚΑΘΕ ΕΝΑΣ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΥΜΦΩΝΙΑ.
ΟΙ ΜΕΝ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΕ ΩΣ ΑΛΒΑΝΟΙ [ ΕΘΝΟΤΙΚΑ] ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΙ [ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ].
ΕΝΩ ΟΙ ΔΕ ΩΣ ΡΩΜΙΟΙ [ ΕΘΝΟΘΡΗΚΣΕΥΤΙΚΑ ] ΚΑΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ [ ΤΟΠΙΚΑ ] .
ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΜΠΟΔΙΖΕ ΤΟΥΣ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΑΝ ΗΤΑΝ »’ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ »» ΝΑ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΟΓΡΑΨΟΥΝ ΩΣ
»ΑΛΒΑΝΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ»’
Η »’ΑΛΒΑΝΟΙ ΡΩΜΙΟΙ»’
ΟΠΩΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΤΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΑ ΠΟΥ ΥΠΕΓΡΑΨΑΝ ΩΣ »ΑΛΒΑΝΟΙ» ΚΑΙ ΩΣ »ΤΟΥΡΚΟΙ» .
ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΤΟ ΕΚΑΝΑΝ .
ΓΙΑΤΙ ΑΠΛΑ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΛΒΑΝΟΙ .
TΩΡΑ ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΟΥ ΜΙΛΟΥΝΤΑΝ ΣΤΟ ΟΡΕΙΝΟ ΣΟΥΛΙ ΕΧΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΞΗΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ .
ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ »»’ η τε Αλβανική και Ελληνική γλώσσα ομιλείτο παρ’ αυτοίς»»
ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ ΚΟΥΤΟΝΙΚΑΣ »’΄Λαλείτε η ελληνικη και η αλβανικη διαλεκτος»’
ΔΗΛΑΔΗ ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΣΟ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΤΩΝ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ ΟΣΟ ΚΑΙ ΜΗ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ ΠΟΥ ΕΖΗΣΑΝ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΟΤΙ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΕΞΙΣΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΥΟ ΓΛΩΣΣΕΣ .
Η ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΤΟΥΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥΣ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΙΔΡΥΣΑΝΕ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΤΗΣΑΝΕ .
ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΤΟ ΟΡΕΙΝΟ ΣΟΥΛΙ
Οι πρώτοι κάτοικοι που εγκαταστάθηκαν στην ορεινή περιοχή του Σουλίου, δημιούργησαν αρχικά τέσσερα χωριά, το Σούλι (ή Κακοσούλι), τη Σαμονίβα, την Κιάφα και το Αβαρίκο, μισή ώρα το ένα από το άλλο, που όλα μαζί αποτελούσαν το λεγόμενο ‘Τετραχώρι’.
Αργότερα, δημιούργησαν άλλα επτά χωριά, το Τσεκούρι, το Αλποχώρι, το Παλιοχώρι, την Γκιονάλα, το Περιχάτι, τα Βίλια και τους Κοντάντες,
ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ [ ΣΟΥΛΙ , ΚΙΑΦΑ ] ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΠΩΣ ΑΛΠΟΧΩΡΙ ΠΑΛΙΟΧΩΡΙ ΤΣΕΚΟΥΡΙ ΚΛΠ , ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ , ΟΣΟ ΚΑΙ Η ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΕΤΡΑΧΩΡΙ ΚΑΙ ΕΦΤΑΧΩΡΙ ΟΠΩΣ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΧΩΡΙΑ.
ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΙΔΡΗΘΥΚΑΝΕ ΑΠΟ ΔΙΓΛΩΣΣΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
Χαρακτηριστική υπήρξε και η τοπική σημαία ΤΟΥ 1770-1780 με την ανορθόγραφη επιγραφή «ΑΠΟΓΟΝΙ ΤΟΥ ΠΥΡΟΥ» που σώζεται μέχρι τις μέρες μας.
ΤΟ ΑΥΤΟ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΤΖΑΒΕΛΑ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΓΡΑΨΕ ΣΤΗ ΚΕΡΚΥΡΑ , ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣΕ Ο ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ ΤΟ 1984 .
ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΑΛΒΑΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ ΠΟΥ ΕΠΙΣΗΣ ΣΥΝΕΤΑΞΕ ΣΤΗ ΚΕΡΚΥΡΑ.ΕΚΕΙ ΦΙΑΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΑΜΙΓΩΣ ΔΙΛΓΩΣΣΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ .
ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΟΤΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΥΠΑΡΞΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΕ ΛΑΤΙΝΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΠΡΙΝ.
Το παλαιότερο γνωστό τυπογραφημένο βιβλίο στα Αλβανικά είναι το Μεσάρι (Meshari) ή σύνοψη θείας λειτουργίας, γραμμένο από τον Γκιον Μπουζούκου (Gjon Buzuku), καθολικό ιερέα, το 1555.[4]
ΟΠΟΙΟΣ ΑΛΒΑΝΟΣ ΑΡΑ ΗΘΕΛΕ ΕΓΡΑΦΕ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΕ ΛΑΤΙΝΙΚΟΥΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ .
ΣΥΝΕΠΩΣ ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΜΠΟΔΙΖΕ ΤΟΥΣ ΥΠΟΤΙΘΕΤΕ »’ΑΛΒΑΝΟΥΣ» ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΝ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ.
ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΚΑΝΑΝΕ ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ .
ΔΕΝ ΤΟ ΚΑΝΑΝΕ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΛΒΑΝΟΙ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΠΟΤΕ ΓΡΑΦΑΝΕ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ.
ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΕΙΧΑΝΕ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΚΑΜΙΑ ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ.
ΔΕΚΑΔΕΣ ΜΑΧΕΣ ΔΩΣΑΝΕ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΩΝ [ ΛΙΑΜΠΗΔΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ ΤΟΣΚΗΔΩΝ ΚΑΙ ΓΚΕΚΗΔΩΝ ] .
ΓΝΩΣΤΑ ΑΥΤΑ. .
ΕΝΩ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΕΡΙ »ΑΛΒΑΝΩΝ» ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ ΟΠΩΣ ΤΟΥ ΦΙΝΛΕΥ ΠΑΡΑΠΑΝΩ
, ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΕΡΙ »’ΕΛΛΗΝΩΝ » ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ
ΝΑ ΜΕΡΙΚΕΣ ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΟΥ ΑΠΟΔΥΚΝΥΟΥΝ ΤΟΣΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΤΟΥΣ.
»»»’Ο Leake στο έργο του «Researches in Greece», αναφέρει , πως «στην ακμή τους οι Σουλιότες είχαν στην κατοχή τους ολόκληρο τον κάμπο του Γλυκύ, με ριζότοπους και αραποσιτοχώραφα. Για την καλλιέργεια των κτημάτων χρησιμοποιούσαν τους Έλληνες της περιοχής»».
ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ΟΤΙ ΣΤΟ ΚΑΜΠΟ ΤΟΥ ΓΛΥΚΗ ΓΕΙΤΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ , ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΜΙΛΟΥΣΑΝΕ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΔΥΟ ΓΛΩΣΣΕΣ ΟΠΩΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ .
ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΩΣΤΟΣΟ ΟΤΙ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΕ ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ LEAKE .
ΕΙΝΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΤΟΥ ΑΧΕΡΟΝΤΑ ΠΟΤΑΜΟΥ-ΦΑΝΑΡΙ , ΤΟΥ ΚΑΜΠΟΥ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ-ΚΑΜΠΟΣ ΓΛΥΚΗΣ ΔΗΛΑΔΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΚΑΙ ΟΡΕΙΝΩΝ ΣΟΥΛΙΟΤΟΧΩΤΙΩΝ ΟΠΟΥ ΣΥΦΜΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΑ ΘΕΣΠΡΩΤΟ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ΣΕ ΑΝΤΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΑΡΤΑΣ ΠΩΓΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΚΟΝΙΤΣΑΣ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΟΝΟΓΛΩΣΣΟΙ ..
ΔΗΛΑΔΗ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΟΠΩΣ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΕΛΛΔΑ ΟΙ ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ [ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ] ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ ΤΟ 1821 ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΑΙΓΥΠΤΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΩΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥΣ ΑΜΙΓΩΣ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ [ ΠΧ ΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ, ΑΙΤΟΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ] ΕΤΣΙ ΕΓΙΝΕ ΚΑΙ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΟΠΟΥ ΟΙ ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ΤΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ-ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝΕ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΜΙΓΩΣ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΑΡΤΙΝΟΥΣ ΠΡΕΒΕΖΑΝΟΥΣ ΠΩΓΩΝΙΣΙΟΥ ΚΑΙ ΙΩΝΝΙΤΕΣ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ .
Ο Λόρδος Byron περιγράφει τους Σουλιότες ως «κακότροπους Ρωμαίους που μιλούν λίγα Ιλλυρικά»»
EΛΛΗΝΕΣ ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ΔΗΛΑΔΗ ΑΦΟΥ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΡΩΜΕΙΚΑ ΜΙΛΟΥΝ ΚΑΙ ΛΙΓΑ ΙΛΥΡΙΚΑ .
»οι Ορθόδοξοι Σουλιότες, ένα θαυμαστό μείγμα από Έλληνες και εξελληνισμένους Αλβανούς, που κέρδισαν τον θαυμασμό του Byron.» [William Miller, ]»;
ΑΥΤΟ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΤΕ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΥΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ .
Να δούμε τι λέει και η ανακριτική έκθεση των Αυστριακών όταν συνέλαβαν τον Ρήγα:
»’Μετά την απελευθέρωσιν δε της Πελοποννήσου ήθελε να εισβάλη εις την Ήπειρον, να ελευθερώσει και ταύτην την χώραν, να συνενώση τους Μανιάτας μετά των άλλων Ελλήνων στασιαστών, των καλουμένων Κακοσουλιωτών»»
ΑΡΑ ΗΔΗ ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΟΙ ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΙ ΤΟΥΣ ΟΝΟΜΑΖΑΝΕ ΕΛΛΗΝΕΣ .
»Με τη φράση «Εκείνο το ελληνικό φύλο που κατοικεί στο βουνό Σούλι…» αρχίζει την περιγραφή του για το Σούλι ο Γερμανός διπλωματης Bartholdy («Voyage en Grece fait dans les Anees 1803 et 1804».
Ο William Eton αναφέρει και αυτός , στο βιβλιο «A Survey of the Turkish Empire» (1798) ,τα εξης
για τους στρατιώτες του Αλη Πασα τους οποιους ονομαζει »»’as they were all Albanians»»» ,
ενώ αναφερει τους Σουλιωτες ως »»Greek inhabitants of the mountain of Sulli»»’
Δηλαδη Ελληνες οι μεν Αλβανοι οι δε .
ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΑΡΑΘΕΤΟΥΝ ΟΣΟΙ ΤΟΥΣ ΒΑΦΤΙΖΟΥΝ ΑΛΒΑΝΟΥΣ .
ΕΤΣΙ ΚΑΤΑΡΙΠΤΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΠΕΡΙ ””ΜΕΤΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ””
ΕΙΤΕ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΕΙΤΕ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑΚΟΥ ΤΩΝ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ .
ΑΦΟΥ ΤΟΣΟ ΣΤΗ ΛΑΛΙΑ [ ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ] ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ .
ΠΑΜΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟΥΣ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ – ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΔΗΜΑ
Η ΣΚΙΠΕΤΑΡΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΛΕΕΙ ΟΤΙ …
»’ Οι Αλβανοί της Χιμάρας την ελληνική γλώσσα την έμαθαν κυρίως χάρη της εντατικής επικοινωνίας και θρησκευτικής-στρατιωτικής συμμαχίας με την Ελλάδα και ξεχωριστά με το νησί της Κέρκυρας (και όχι μόνο)»’
ΔΗΛΑΔΗ ΗΤΑΝ ΥΠΟΤΙΘΕΤΕ ”’ΑΠΟ ΠΑΝΤΑ”’ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΟΙ
ΠΟΥ ΑΠΛΑ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΥΟΘΕΤΗΣΑΝΕ ΚΑΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ….
ΚΑΤΑΡΧΗΝ ΘΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΛΟΓΙΚΟ ΑΝ ΗΤΑΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΑΛΒΑΝΟΙ – ΑΜΙΓΩΣ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΟΙ ΝΑ ΚΡΑΤΑΓΑΝΕ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΑΦΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΕ ΑΠΟ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΟΥΣ ΤΗΣ ΛΙΑΜΠΟΥΡΙΑΣ ΠΑΡΑ ΝΑ ΞΕΧΑΣΟΥΝ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΥΟΘΕΤΗΣΟΥΝ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΟΣ ΝΗΣΙΟΥ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΑΡΚΕΤΑ ΜΑΚΡΥΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥΣ . ΟΠΟΙΟΣ ΑΝΟΙΞΕΙ ΕΝΑ ΧΑΡΤΗ ΘΑ ΤΟ ΔΙΑΠΥΣΤΩΣΕΙ.
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΠΟΔΥΚΝΥΟΥΝ ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΑΥΤΑ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΕΘΝΙΚΙΣΤΩΝ …
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΠΩΣ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΝ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ…
ΑΣ ΑΡΧΙΣΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ .
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ ΥΠΗΡΧΕ ΣΤΗ ΧΕΙΜΑΡΑ ΠΟΛΥ ΠΡΙΝ ΤΙΣ »ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ » ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ.
ΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΟΠΟΥ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ .
Για τα τοπωνύμια ελληνικής αρχής διαπιστώνουμε ότι, αν και απαντάνε καθ’ όλη την παραλιακή γραμμή από την/τον Αυλώνα και μέχρι το Βουθρωτό, πυκνώνουν ωστόσο σε ορισμένα σημεία του Bregu i Detit (Παλάσα, Δρυμάδες, Χιμάρα), ενώ αλλού αραιώνουν (Πικέρας – Piqeras) ή απαντάνε κυρίως ως μακροτοπωνύμια.
ΑΜΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΜΙΑ »ΑΛΛΗ ΓΛΩΣΣΑ» , ΔΕΝ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ ΑΛΛΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ .
ΑΝ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΙΣΩΣ ΣΕ ΜΙΚΡΟ ΒΑΘΜΟ , ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ.
ΕΠΙΣΗΣ ΤΟ ΑΞΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΚΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΑΠΑΝΤΩΝΤΕ ΚΑΘΟΛΗ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΓΡΑΜΜΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΣΑΡΑΝΤΑ ΩΣ ΤΑ ΑΜΙΓΩΣ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΥΛΩΝΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΕΡΙΑΣ .ΣΥΝΕΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΕΝΔΕΙΞΗ ΟΤΙ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ ΥΠΗΡΧΑΝΕ[ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΧΕΙΜΑΡΑ ] ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΧΕΙΜΑΡΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΜΕΡΗ ΕΚΕΙΝΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ
ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ.
Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 1431 .
ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΚΕΙΝΗ ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΧΩΡΙΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ »ΑΓΙΟ ΓΙΩΡΓΟ» ΟΠΩΣ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΤΙΣ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ
[ ΚΑΙ ΟΧΙ »ΣΕΝ ΓΕΡΓΙ» ΔΗΛΑΔΗ ΑΓΙΟΣ ΓΙΩΡΓΙΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ, ΤΟΠΟΝΥΜΙΟ ΠΟΥ ΜΑΡΤΥΡΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΣΟ ΣΤΗ ΤΟΣΚΕΡΙΑ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΓΚΕΚΑΡΙΑ]
ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝΕ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ ΣΤΟ ‘ΩΡΙΚΟΥΜ’ ΑΡΑ ΠΟΛΥ ΜΑΚΡΥΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ
ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΙΑΜΠΟΥΡΙΑΣ .
ΑΥΤΟ [ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΚΕΙΝΗ ] ΔΕΙΧΝΕΙ ΟΤΙ Η ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΙΑ ΥΠΗΡΧΕ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ [ ΟΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΛΕΙΠΕΙ ΤΕΛΕΙΩΣ] ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ.
ΚΑΝΕΝΑΣ »ΑΠΛΑ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΟΣ» ΔΕΝ ΘΑ ΟΝΟΜΑΖΕ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΩΣ »ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ»’
ΕΙΔΙΚΑ ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΥ ΥΠΟΤΙΘΕΤΕ ΔΕΝ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ , ΚΑΙ ΑΡΑ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΚΑΛΑ ΑΜΙΓΩΣ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ .
ΣΥΝΕΠΩΣ ΥΠΗΡΧΑΝΕ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΛΙΑΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΚΕΙΝΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ .
ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΡΙΑΖΗ ΓΙΑ ΤΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ….
Όπως σημειώσαμε συνοπτικά και παραπάνω, τα τοπωνύμια ελληνικού ετύμου της περιοχής Χιμάρας σχηματίζουν σειρές (παραδείγματα) σαφώς διακριτές, απ’ τις οποίες η πιο χαρακτηριστική είναι εκείνη με την περιληπτική παραγωγική κατάληξη –έος, που, μαζί με την τροπή σε s του συμπλέγματος -st-, προσδίδει στις ντοπιολαλιές της Χιμάρας-χωριού, των Δρυμάδων και της Παλάσας γνωρίσματα ενός αυτοτελούς υποστρώματος (βλ. λ.χ. το τοπωνύμιο Κασανέος ‘καστανεώνας’ στη Χιμάρα). Σε πρόσφατη μελέτη μας είχαμε οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι «το ελληνικό ιδίωμα της Χιμάρας δεν συγκεντρώνει χαρακτηριστικά ειδικής ή αποκλειστικής συγγένειας με κανένα απó τα υπόλοιπα νεοελληνικά ιδιώματα που να δικαιολογούν την προέλευσή του από μια συγκεκριμένη περιοχή» της ελληνόγλωσσης επικράτειας, και τονίζαμε ότι τα γλωσσικά δεδομένα δείχνουν πως «η ελληνοφωνία στην περιοχή είναι αρκετά παλιά» ……
ΔΗΛΑΔΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΜΠΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ ΣΤΗΝ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΟΧΙ »’ΕΙΣΑΓΩΜΕΝΗ»» AΠΟ ΤΗ ΚΕΡΚΥΡΑ
ΕΠΙΣΗΣ ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΠΕΡΙ ΑΛΒΑΝΙΚΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΠΟΥ ΕΜΑΘΕ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΑΤΑΡΙΠΤΕΤΑΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ.
ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΝΟΤΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ [ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΣΕ ΚΡΗΤΗ , ΚΥΠΡΟ , ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΡΟΣ ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΣΟΥ ,ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ ,ΚΕΡΚΥΡΑ] ΚΑΙ ΟΧΙ ΒΟΡΕΙΟ [ΟΠΩΣ ΣΕ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ,ΝΟΤΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΚΛΠ ]
ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΣΤΙΣ ΔΡΥΜΑΔΕΣ ΤΗΝ ΠΑΛΑΣΑ ΚΛΠ ΜΙΛΟΥΝ ΟΧΙ ΝΟΤΙΟ ΙΔΙΩΜΑ ΑΛΛΑ ΕΝΑ ΙΔΙΩΜΑ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΥΣ ΩΣ ΗΜΙΒΟΡΕΙΟ ΔΗΛΑΔΗ ΒΟΡΕΙΑ ΑΡΧΗΣ ΜΕ ΕΠΗΡΕΑΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΤΙΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ .
ΑΡΑ ΕΠΗΡΕΑΣΤΗΚE ΤΟ ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΝ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ , ΑΠΟ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ .
ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΚΑΜΙΑ ΄΄ΈΙΣΑΓΩΓΗ΄΄΄ΓΛΩΣΣΑΣ .
ΑΥΤΟ ΚΑΤΕΡΙΠΤΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
ΠΕΡΙ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ [ΠΧ ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ ΑΙΤΩΛΟΥ]…
ΝΑ ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΥΡΙΑΖΗ .
Και η άποψη ότι η ελληνική διαδόθηκε στη Χιμάρα χάρις στο δίκτυο ελληνικών σχολείων έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι εκεί χρησιμοποιούν ένα αρχαϊκό ιδίωμα, το οποίο, ασφαλώς, δεν μπορεί να διδάχτηκε στο σχολείο, ούτε να μεταφέρθηκε από τα απέναντι νησιά, που έχουν διαφορετική ντοπιολαλιά
ΕΠΙΣΗΣ Ο ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΔΕΝ ΕΙΣΗΓΑΓΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΙΑΤΙ ΠΟΛΥ ΑΠΛΑ ΣΕ ΑΥΤΗ ΚΥΡΗΞΕ ΑΡΑ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΠΟΥ ΗΔΗ ΜΙΛΟΥΣΑΝΕ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ .
Ο ιδιος ο Χειμαριωτης Σπυρος Σπυρομηλιος αναφερει …
»Εμεις …χριστιανοι Ορθοδοξοι Ελληνες ,ομιλούντες την ελληνικη και γνωριζοντες και την αλβανικη»’
ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ -ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΕ ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΥ ΜΙΛΑΝΕ ΚΥΡΙΩΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ
Επισης ο Αθανάσιος Πετριδης παρατηρει
»’Οι Χειμαριωτες ομιλουσι Γραικιστι και Aλβανιστι , αλλα η γραικικη αυτων εiναι αξιοσημείωτος τοσο για την προφορα οσο και δια το εχειν εν αυτή αρχαιοτατας δωρικης διαλεκτου λεξεις »»
ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΠΗΓΗ ΠΟΥ ΑΠΟΔΥΚΝΥΕΙ ΟΤΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑ ΟΜΙΛΟΥΣΑΝΕ ΠΡΙΝ ΠΑΝΕ – ΕΞΟΡΙΣΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ.
Γράφει χαρακτηριστικά ο Σίλβεστρος Κωνσταντίνος Σλάδης, , σε επιστολή του στο Βατικανό (1780)[ Αρα πριν εξοριστουν στην Κερκυρα ]
«… οι απέναντι Βενετοί της Κέρκυρας για να έχουν βέβαιη τη σύμπραξη των Χειμαρριωτών στους πολέμους τους πληρώνουν μισθό σε 250 περίπου επιφανείς οικογένειες της περιοχής. Οι άνθρωποι των παραλίων ομιλούν νέα ελληνικά και αλβανικά,
του εσωτερικού αλβανικά. Οι λειτουργίες τους γίνονται στα αρχαία ελληνικά…».
ΔΗΛΑΔΗ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΟΤΙ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ- ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ
ΟΜΙΛΟΥΝΤΕ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΓΛΩΣΣΕΣ
ΕΝΩ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ [ΔΗΛΑΔΗ ΣΤΗ ΛΑΜΠΕΡΙΑ ] ΟΜΙΛΟΥΝΤΑΝ ΜΟΝΟ ΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ.
ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΡΑΤΗΣΑΝΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΟΥΣ ΕΝΩ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΡΓΑ Η ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΗΝ ΧΑΣΑΝΕ .
ΓΙΑΤΙ Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΤΑΝΟΗΤΗ ΓΑ ΤΟΥΣ ΟΙΚΟΥΝΤΕΣ ΤΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΙΚΟΥΝΤΕΣ ΤΗΝ ΕΝΔΟΧΩΡΑ.
Ο ιδιος ο Σουλιώτης αγωνιστης τοτ 1821 ο Κουτσονικας διαχωριζει και αυτος τη περιοχη της Χειμαρας από αυτή της Λιαμπουριας
και αναφερει ότι στην πρωτη ομιλουντε και οι δυο γλωσσες ενώ στη δευτερη ομιλιετε μονο η αλβανικη πραγμα που επιβεβαιωνει όλα τα παραπανω και που ισχυει αλλωστε ως και σημερα παροτι ο Χοτζα το 1945 αφαιρεσε την ιδιοτητα του μειονοτιου από τις περιοχες αυτές και το δικαιωμα του να ανοιξουν ελληνικο σχολειο ..
ΠΟΛΥ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΚΕΡΚΥΡΑ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΣΤΕΙΛΝΑΝΕ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΖΗΤΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΒΟΗΘΕΙΑ .
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΚΑΙ ΘΑ ΒΓΑΛΟΥΜΕ ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ας δούμε και μια επιστολή του έτους 1532, σωσμένη στο ελληνικό της πρωτότυπο, την οποία στέλνει ο «ιερεύς πρωτονοτάριος Χειμάρας» στον «συνιόρ Λαρκονη τζενεράλη του ρηάμη της Πουλίας.» Μέσω της επιστολής «γέροι της Χειμάρας και Αλβανητίας» εκτιμούν ότι «ο Τούρκος» σκοπεύει «να κατεβή εις τον Αυλώνα … και έπητα να περάση ειστην Μπούλια» (Floristan, J.M., Erytheia 13, 1992, p. 86)
Ο ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΑΥΤΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΤΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΣ.
ΑΦΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΕΘΝΟΤΙΚΟΣ .
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΑΦΟΥ ΤΟΤΕ ΟΛΟΙ ΗΤΑΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ
ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ .
ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΤΟ ΒΛΟΡΕ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΣΙΑ [ ΑΥΛΩΝΑ ] ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΓΝΩΡΙΖΑΝΕ ΚΑΙ ΓΡΑΦΑΝΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΟΝ 16ο ΑΙΩΝΑ .
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Στην επιστολή που στειλανε τον 16ο αιωνα [1581] στον Παπα και του ζητάγανε να τους βοηθησει ακομα και με ανταλλαγμα να προσχωρησουν στην καθολικη εκκλησια [ ξερανε και ειχανε καταλαβει ότι μονο με αυτόν τον τροπο ισως πειθανε τους δυτικούς να τους βοηθησουν ηταν να υποταχθουν στο δογμα τους ]
Εκει αναφερουν μεταξυ αλλων τα εξης …..
»»’’Μονο η παναγιοτητα σου να μας καμει τη χαρη ,ιερεις αρχιερείς ….. να ιερουργουν και να λειτουργουν κατά τη ταξη ημων ,εστωντας το πληθος ο λαος είναι ρωμαιοι και δεν ηξευρουν τη γλωσσα των φραγκων»»» .
Αυτή η προταση δειχνει ότι αυτοπροσδιοριζονταν ως »Ρωμαιοι» και όχι Ιλλυριοι Η Αλβανοι η Σκιπεταροι κλπ και ότι σιγουρα τα ελληνικα [δηλαδή τα ρωμεικα ] τα μιλάγανε και τα καλαβαινανε από τα χρονια εκεινα , πολύ πριν την φυγη τους στη Κερκυρα δηλαδή ,
αφου ζητανε η εκκλησιαστικη λειτουργια να γινετε στα ρωμεικα σε μια γλωσσα την οποια να μπορουν καταλαβαινουν και όχι στα φραγκικα τα οποια δεν τα ηξευρουν , όπως επι λεξη γραφουν,
Ισως και αυτος είναι ενας ακομα λογος που δεν αλλαξοπιστησανε . Το ότι η γλωσσα της εκκλησιας δεν ηταν »ακατανοητη» για αυτους . Όπως ηταν για τους μετεπειτα Λιαμπηδες .
ΛΙΓΑ ΑΚΟΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ .
Ο Ιουστινιανός θα ανακαινίσει και θα ισχυροποιήσει το φρούριο της Χιμάρας που αναφέρει ο Πλίνιος (Ηist. Natur. 1,4) ήδη από τα ρωμαϊκά χρόνια: “Ιη Ερiri ora castellum in Acrocerauniis Chimera”. Το φρούριο (που υπήρξε ορμητήριο για επιθέσεις κατά των βαρβάρων της Δύσεως) αναφέρεται ως Χίμαιρα από τον Προκόπιο (περί Κτισμάτων Δ4), Χιμάρα από την Άννα Κομνηνή (Αλεξιάς Β΄,σελ.168,169) και Χείμαρρο (με ει) από τον Ιωάννη Καντακουζηνό (Ιστοριών Α΄ 509).
ΔΗΛΑΔΗ Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΛΕΞΗ ΧΕΙΜΕΡΑ ,
ΤΗ ΛΕΞΗ ΗΠΕΙΡΟΣ [ ΚΑΙ ΟΧΙ ΙΛΛΥΡΙΑ Η ΑΛΒΑΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΥΤΗ ]
ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΞΗ ΑΚΡΟΚΕΡΑΥΝΙΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΒΟΥΝΩΝ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ .
ΑΥΤΟ ΑΠΟΔΥΚΝΥΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ ΠΟΥ ΥΠΗΡΧΕ ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΔΕΝ »’ΕΙΣΗΛΘΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ»’
AΣ ΔΟΥΜΕ ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΩΝ…
Σε χρηστήριο έλασμα[2] που βρέθηκε στο Μαντείο της Δωδώνης και που χρονολογείται στο α΄ μισό του δ΄ π.Χ. αιώνα, αναφέρεται :
ΣΕ ΑΥΤΟ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΟΤΙ »ΠΕΡΙΤΑΣΟΙΚΗΣΕΟΣ ΤΑΣΕΓ ΧΕΙΜΕΡΙΩΝ ΠΟΤΕΡΟΝ ΑΥΤΕΙΟΙΚΕΩΝΤΙ»’
(Σχετικά με την εγκατάσταση από τους κατοίκους της Χιμάρας, [υποβάλλουν το ερώτημα] εάν θα πρέπει (ή μπορούν) να εγκατασταθούν εδώ).
Από το κείμενο του ελάσματος δεν καταλαβαίνουμε τι μέρος έχουν επιλέξει να εγκατασταθούν οι πανάρχαιοι αυτοί Χιμαραίοι, ούτε και τους λόγους που τους ώθησαν να μετοικήσουν. Προς το παρόν, για τις ανάγκες της μελέτης μας έχει σημασία το γεγονός ότι ……. το ερώτημα προς το Μαντείο διατυπώνεται στη δωρική διάλεκτο της αρχαίας ελληνικής .
ΔΗΛΑΔΗ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΥ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΑΡΑ ΑΝ ΚΑΠΟΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ »’ΝΤΟΠΙΑ»
ΑΛΛΑ ΕΙΣΗΛΘΕ-ΕΙΣΗΧΘΗ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ ,
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΒΑΝΙΚΗ
ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΜΠΑΛΑΙΑ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ.
ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ
Η Βενετία εχει πολλά μνημεία τα οποία έχουν μεγάλη ιστορική αξία για πολλά έθνη. Φυσικά, για τους Έλληνες, τα μνημεία που σχετίζονται με την ίδρυση και δραστηριότητα της Ελληνικής κοινότητας (Scuola e Nazione Greca η απλούστερα Scuola dei Greci) έχουν πολύ μεγάλη αξία . Τέτοια μνημεία είναι φυσικά ο Αγιος Γεώργιος των Ελλήνων, αλλά και τα κτήρια που σχετίζονται με την ίδρυση και λειτουργία της κοινότητας εκείνης το 1494.
Οι Μπούιοι/Αρβανίτες ήταν απ’ τα ιδρυτικά μέλη της κοινότητας εκείνης κι ο πολυπληθέστερος πληθυσμός της, στην αρχή τουλάχιστον. Θα βρείς τα ονόματα των Μπούιων/Αρβανιτών ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη αυτής της κοινότητας τον Νοέμβριο του 1494, όπως θα τους βρείς, λίγο αργότερα, να υπογράφουν και την αίτηση για την ανέγερση του Ναού του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων.
Η Ελληνική κοινότητα δεν ήταν όμως η μόνη “εθνική” κοινότητα στην Βενετία. Υπήρχαν κι άλλες “εθνικές’ κοινότητες σ’ εκείνη την πόλη. Σε μικρή λοιπόν απόσταση απ’ τα κτήρια που στέγαζαν την Ελληνική Κοινότητα της Βενετίας βρίσκεται ένα άλλο κτήριο-μνημείο. Είναι το κτήριο που είναι γνωστό με την ονομασία “Scuola di Santa Maria degli Albanesi”. Το κτήριο αυτό στέγαζε τα χρόνια εκείνα την Αλβανική Κοινότητα της Βενετίας, την “εθνική” κοινότητα των Αλβανών της Βενετίας οι οποιοι προερχονταν από τους πολεμιστες του Καστριωτη που κατεφυγαν εκει .
Η Αλβανική Κοινότητα της Βενετίας ήταν αρχαιότερη απ’ την αντίστοιχη Ελληνική, ιδρύθηκε το 1447.
Την εποχή κατά την οποία οι πρώτοι Μπούιοι/Αρβανίτες αποβιβάσθηκαν στην Βενετία, στα τέλη του 15ου αιώνα, η Αλβανική Κοινότητα λειτουργούσε ήδη.
Σε εκείνο τον μακρινό τόπο οι Μπούιοι/Αρβανίτες, χωρίς κανέναν καταναγκασμό, επέλεξαν, τελείως ανεπηρέαστοι, να “συνταχθούν” με τους υπόλοιπους Ελληνες ηδη από τον 15ο αιωνα ,και όχι με τους Αλβανούς της Βενετιας.
ΣΥΝΕΠΩΣ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΟΤΙ
ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΠΟΛΥ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΙΔΡΥΔΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΕΝΙΩΘΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΛΒΑΝΟΙ .
ΑΝ ΗΤΑΝ ΑΛΒΑΝΟΙ ΘΑ ΠΗΓΑΙΝΑΝΕ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΗΔΗ ΥΠΗΡΧΕ .
ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΑΥΤΟΙ ΙΔΡΥΣΑΝΕ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΓΡΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΣΕ ΞΕΝΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΠΡΙΝ 500 ΧΡΟΝΙΑ .
ΑΡΒΑΝΙΤΟΦΩΝΟΙ-ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ.
ΚΥΡΙΟΙ
ΟΤΑΝ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΕ ΚΑΙΡΟΥΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΟΠΩΣ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΥ ΟΠΩΣ ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΛΩΦΙΚΑ
ΔΡΟΥΝ ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΥΣ ΖΗΤΑΜΕ
”ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ” ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΧΑΡΗ ΣΤΟΝ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟΦΑΣΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΕΟΟΘΩΜΑΝΙΣΜΟ
ΟΠΟΙΟΣ ΞΕΡΕΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΞΕΡΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΧΟΥΝ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ
ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ Η ΚΑΙ ΕΝΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
.
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΑΥΤΟ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΕ ΚΑΙ ΕΝΤΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ.
ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΓΝΩΣΗ ΛΥΝΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΡΒΑΝΙΤΟΦΩΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ .
ΕΝΤΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΑΥΤΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΝΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΚΤΟΣ [ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ] ΤΗΣ ΛΕΓΟΜΕΝΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ .
ΤΑ ΕΝΤΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ 99 ΧΩΡΙΑ ΕΝΑΙ ΑΛΛΩΣΤΕ ΑΜΙΓΩΣ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΑ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΝΤΕ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΤΟΥ ΑΡΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ …ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΜΕ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΧΩΡΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΑΝΑΛΥΣΟΥΜΕ
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΑΥΤΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΕ
ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ ΩΣ ΒΟΡΕΙΑ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΠΕΛΕΝΙ .
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΖΑΓΟΡΑΣ ,
ΡΙΖΑΣ
ΚΑΙ ΛΙΝΤΖΟΥΡΙΑΣ .
ΣΗΜΕΡΑ ΜΙΛΑΝΕ ΣΗΜΕΡΑ ΩΣ ΚΥΡΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑ ΤΟΣΚ
Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥΣ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕ ΣΤΗ ΤΟΣΚΕΡΙΑ [ Η ΟΠΟΙΑ ΑΡΧΙΖΕ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΟΥ ΑΩΟΥ] ,
ΟΥΤΕ ΣΤΗ ΛΑΜΠΕΡΙΑ [ΠΟΥ ΑΡΧΙΖΕ ΔΥΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΡΙΝΟΥ ]
ΑΠΟ ΚΕΙ ΚΑΤΑΓΟΝΤΑΝ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΥΕΓΕΡΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΠΩΣ Ο ΖΑΠΠΑΣ [ ΕΞ ΟΥ ΚΑΙ ΖΑΠΠΕΙΟ ] ΚΑΙ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΟ 1914 Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΒΡΙΖΕΙ Ο ΣΑΛΙ ΜΠΕΡΙΣΑ ΩΣ »’ΑΧΡΕΙΟ»’ ΣΥΜΜΟΡΙΤΗ.
ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΥΠΟΔΕΧΘΗΚΑΝΕ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΤΟ 1940 ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΗΜΑΙΕΣ ΕΝΩ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝΕ ΕΝΕΡΓΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 1940-44 ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΙΚΗΣ ΜΑΒΗ [ ΜΕΤΩΠΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ] ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥΣ ΑΜΙΓΩΣ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΕΣ ,
ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΒΕΒΑΙΑ ΟΠΩΣ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΒΟΡΕΙΟΕΙΠΗΡΩΤΕΣ ΕΝΤΑΧΘΗΚΑΝΕ ΣΤΑ ΕΑΜ ΑΛΒΑΝΙΑΣ.
ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΤΟ 1914 ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΕΚ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝΕ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΞΙΣΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΟΤΙΑ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΑΜΙΓΩΣ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΕΣ.
ΙΔΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟ 1913 ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΑΛΒΑΝΙΚΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ .
Στις 16 Ιουνίου 1913, οι αντιπρόσωποι των «τμημάτων Ρίζης και Ζαγοριάς» έστειλαν ένα υπόμνημα προς τις Μεγάλες Δυνάμεις. Χρησιμοποιούν ιστορικά, γεωγραφικά και εθνολογικά επιχειρήματα για να τεθούν τα σύνορα «της Ελληνικής Ηπείρου και της Αυτονόμου Αλβανίας, της οποίας σχεδιάζεται η δημιουργία».
Μεταξύ άλλων αναφέρονται και στο φαινόμενο της διγλωσσίας (που με το καθεστώς του Τζάτζη μεταβλήθη σε αποκλειστική αλβανογλωσσία): «Η στενότης των σχέσεων μετά των Αλβανών εισήγαγε την χρήσιν εκτός της Ελληνικής και της Αλβανικής γλώσσης … το εξαγώμενον εκ της χρήσεων της αλβανικής γλώσσης εις τα βόρεια της Ηπείρου καταπίπτει προ της πραγματικότητος της Εθνικής συνειδήσεως των χριστιανών».
Για το ζήτημα της διαφοροποίησης τους από τους Αλβανούς είναι
ξεκάθαροι: «Ζητούντες να ωφεληθώσιν εις βάρος άλλων, αντετάχθησαν απ” εναντίας πάση δυνάμει συμπράττοντες μετά των Τούρκων και ανθιστάμενοι μετ” ιδιτέρας ορμής εις τον απελευθερωτικόν αγώνα της Ελλάδος εν Ηπείρω. Οι Αλβανοί δυστυχώς είναι εκείνοι, οι οποίοι μετέβαλον τα Ελληνικά χωριά εις σωρούς τάφρας και παρεξετράπησαν εις τας φρικωδεστέρας ωμότητας κατά των κατοίκων της
Ηπείρου».
Παρακάτω, προχωρούν στην έκδοση ψηφίσματος μέσω του οποίου ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να εξοπλίσει και να εκπαιδεύσει όλους τους άνδρες από 20 – 40 ετών και μάλιστα τα χωριά τους θα αναλάβουν όλα τα έξοδα. Οι αντιπρόσωποι αυτών των περιοχών εξέλεξαν πενταμελή επιτροπή
για να τηλεγραφήσει τις αποφάσεις τους στον Ελευθέριο Βενιζέλο:
1. Ντίλιος Κ. Βασίλειος, εκ Λαμπόβου
2. Χαρίτος Πέτρος, εκ Νίβανης
3. Χατζηβασιλείου Θωμάς, εκ Μικράς Τσέτας Λαμπόβου
4. Μαρκόπουλος Θεοδώσιος, εκ Λέκλης
5. Γιάσσου Αναστάσιος, εκ Σέπερης
ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΝ [ ΑΡΚΕΤΟΙ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΕ ΩΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ] ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΕΙΧΑΝ ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΠΑΡΑ ΤΗΝ [ΤΟΤΕ] ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΩΣ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΣΤΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, ΟΠΩΣ ΕΠΕΙΣΗΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΓΝΩΣΗ ΟΤΙ ΑΛΛΟ Η ΓΛΩΣΣΑ ΑΛΛΟ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ,ΕΝΩ ΑΠΟΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΗΠΕΙΡΟ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΚΙΠΕΡΙΑ
ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΤΕΒΗΚΑΝΕ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝΕ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 1821 ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΙΩΝ
ΚΑΙ ΕΜΕΙΝΑΝ ΓΝΩΣΤΟΙ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ »’ΧΟΡΜΟΒΙΤΑΙ» ΕΠΕΙΔΗ ΚΑΤΑΓΟΝΤΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΠΕΡΙΞ ΤΗΣ ΟΜΟΝΥΜΟΥ [ΑΛΒΑΝΙΚΗΣ- ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΟΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΗ ΠΑΣΑ] ΚΩΜΟΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΑΛΒΑΝΙΚΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΧΟΡΜΟΒΟΥ .
ΤΟΥΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΚΑΙ Ο ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙΦΗΜΟ ΛΑΓΟΥΜΤΖΗ ΟΝΟΜΑΤΙ ΝΤΑΛΑΡΟΠΟΥΛΟ ΚΑΤΑΓΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΑ ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ ΠΟΥ ΕΣΩΣΕ ΜΕ ΤΑ ΛΑΓΟΥΜΙΑ ΠΟΥ ΕΦΤΙΑΧΝΕ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΣΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΑΡΟΥΤΙ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΤΟΣΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΜΕΣΣΟΛΙΓΓΙ .
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΜΑΡΤΥΡΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ.
ΣΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ ΤΟ 1829-30 Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΑΝΕΦΕΡΕ ΣΕ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΣΑΝΕ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ , ΟΤΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΑΩΟ ΠΟΤΑΜΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΝ ΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ .
ΚΑΙ ΩΣ ΕΠΙΧΙΡΗΜΑ ΓΙΑ ΑΥΤΗ ΤΟΥ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΑΝΑΦΕΡΕ ΟΤΙ ΥΠΗΡΞΑΝ , ΟΙ ΚΑΤΑΓΟΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΡΗ ΕΚΕΙΝΑ , ΕΚ ΤΩΝ ΜΑΧΙΜΟΤΕΡΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ .
ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΑΑΝΦΟΡΑ ΣΤΟΥΣ ΧΟΡΜΟΒΙΤΕΣ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ.
ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΩΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΑΓΟΥΔΑΝΕ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΕΞΙΣΟΥ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ.
ΕΝΩ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥΣ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΠΟΛΥ ΜΕ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΑ
ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΑΚ [ΓΙΑΝΝΑΚ ,ΧΡΙΣΤΑΚ ,ΒΑΣΙΛΑΚ ] ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ -ΑΚΗΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΟ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗΣ ΛΑΛΙΑΣ .
ΕΝΩ ΕΙΝΑΙ Η ΠΙΟ ΒΟΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΕ ΕΠΩΝΥΜΑ ΣΕ – ΟΠΟΥΛΟΣ [ ΠΧ ΜΑΜΟΠΟΥΛΟΣ ] ΟΠΩΣ ΑΛΛΩΤΣΕ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΟΗ ΗΠΕΙΡΟ ΕΣΤΩ ΚΙ ΣΕ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΒΑΘΜΟ ΑΠΟ ΟΤΙ ΣΤΟΝ ΜΩΡΙΑ.ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΑΡΑΤΗΤΡΕΙΤΕ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΒΟΡΕΙΟΤΕΡΕΣ ΑΛΒΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΠΧ ΣΤΟ ΦΙΕΡΙ Η ΤΗΝ ΕΡΣΕΚΑ ΓΙΑΤΙ ΕΚΕΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΑΛΒΑΝΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ.
ΚΑΙ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΑΣΦΑΛΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ »ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΕΝΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ»’ ΟΠΩΣ ΜΕΡΙΚΟΙ ΚΑΛΟΘΕΛΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΑΠΟΚΑΛΟΥΝ.
ΑΦΟΥ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΝΤΑΧΘΗΚΕ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥΣ ΕΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΕΙ.
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΠΕΡΑΣΕ ΣΤΟΥΣ ΣΚΙΠΕΤΑΡΟΥΣ .
ΣΥΝΕΠΩΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΒΑΘΙΑ ΡΙΖΩΜΕΝΗ ΛΟΓΟ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ .
ΑΛΒΑΝΟΙ ΣΤΗ ΦΩΝΗ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ .
ΤΟ ΟΤΙ ΥΠΗΡΧΕ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΣΥΝΕΧΕΣ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΧΡΙ ΤΗ ΔΕΡΒΙΤΣΑΝΗ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΠΕΛΕΝΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΚΑΤΑΡΧΗΝ Ο ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΕΝΔΕΛΕΧΗ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΟΤΙ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ
ΟΧΙ ΓΡΑΙΚΟΑΛΒΑΝΟΙ Η ΗΜΙΕΛΛΗΝΕΣ
ΚΑΙ ΕΞΗΓΕΙ ΟΤΙ
Ο ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ
ΟΤΙ ΟΙ ΓΡΑΙΚΟΑΛΒΑΝΟΙ ΕΙΝΑΙ …..
»ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΩΝ
ΜΙΛΟΥΝ ΚΥΡΙΩΣ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ»’…..
ΕΠΙ ΛΕΞΗ …..
ΑΥΤΑ ΠΡΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ .
ΕΠΙΣΗΣ Ο ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΑΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ
ΓΘΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΛΑΜΠΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΡΣΕΕΚΑ ΟΤΙ ”ΟΜΙΛΕΙΤΕ Η ΑΛΒΑΝΙΚΗ” ΔΗΛΑΔΗ ΜΟΝΟ ΑΥΤΗ.
ΕΝΩ ΓΙΑΤΙΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΟΤΙ ”ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΚΥΡΙΩΣ Η ΑΛΒΑΝΙΚΗ” ΔΗΛΑΔΗ ΟΜΙΛΟΥΝΤΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΩΣ ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΛΩΣΣΑ.
ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΑ ΕΞΗΓΗΣΙΜΟ
Ο ΑΛΒΑΝΟΛΟΓΟΣ ΣΟΥΦΛΑΥ ΑΠΟΣΑΦΗΝΗΣΕ ΤΗΝ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΑΛΒΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΑΥΤΗΣ…..
http://arvanitis.eu/wp-content/uploads/2012/02/%CE%91%CE%9B%CE%92%CE%91%CE%9D%CE%99%CE%91-SUFFLAY.jpg
ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΧΑΡΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕ ΟΤΙ …..
Ο ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΕΣ Η ΕΣΤΩ ΚΑΤΑ ΠΛΕΙΟΨΗΦΕΙΑ ΑΛΒΑΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΟΥ ΝΑ ΟΡΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΑΛΒΑΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ.
ΟΣΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΑΝΕ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΗΤΑΝ ΑΠΛΑ ΜΕΙΟΨΗΦΕΙΑ .
ΔΗΛΑΔΗ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΗΤΑΝ ΜΕΙΟΨΗΦΕΙΑ.
ΤΙ ΜΑΣ ΛΕΕΙ Ο ΧΑΡΤΗΣ;;;;
ΟΤΙ ……
ΤΑ ΝΟΤΙΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟΤΕ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΗΤΑΝ ΩΣ ΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΣΟΥΦΛΑΥ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΝ ΣΤΑ…
ΝΟΤΙΑ ΤΟΥ ΑΥΛΩΝΑ – ΒΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ – ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΑΧΡΙΔΑΣ.
ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΣΟΒΟΥ ΤΕΤΟΒΟΥ ΚΑΙ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ .
ΟΛΗ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΛΒΑΝΙΑ ,
ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΝΟΤΙΑ ΑΛΒΑΝΙΑ .
ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕ ΣΤΗ ”’ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΑΛΒΑΝΙΑ”” .
ΑΡΑ ΣΤΗΝ »ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΑΛΒΑΝΙΑ»’ ΔΕΝ ΑΝΗΚΑΝ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΟΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΑ ΧΩΡΙΑ ΑΛΛΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ Ο ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ ΟΝΟΜΑΖΕΙ ΩΣ ΓΡΑΙΚΟΑΛΒΑΝΟΥΣ Η ΗΜΙΕΛΛΗΝΕΣ ΟΠΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΚΟΜΑ ΠΛΗΡΩΣ ΑΛΒΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΟΠΩΣ Η ΕΡΣΕΚΑ ΚΛΠ.
ΑΥΤΟ ΕΥΚΟΛΑ ΕΞΗΓΗΤΕ.
ΤΑ ΚΑΤΟΠΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ,
ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΣΤΕΡΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ,
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΚΑΘΟΔΟ ΑΛΒΑΝΩΝ
ΠΡΟΣ ΤΑ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ,
ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΝΟΤΙΑ ΑΛΒΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ-ΤΣΑΜΟΥΡΙΑ ,
ΑΛΛΟΥ ΥΠΗΡΞΕ ΠΛΗΡΗΣ ΕΞΑΛΒΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ [ΟΠΩΣ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΑΠΑΝΟΧΩΡΙ ΛΥΚΟΦΩΝΙ ΤΟΥ ΜΠΕΡΑΤΙΟΥ ΕΝΤΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ Η ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ ΕΚΤΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΟΠΟΥ ΧΑΘΗΚΑΝΕ ΚΑΙ ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΟΥΣ ΑΚΟΜΑ ]
ΕΝΩ ΑΛΛΟΥ ΥΠΗΡΞΕ ΜΕΡΙΚΩΣ – ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΕΞΑΛΒΑΝΙΣΜΟΣ
ΜΕ ΖΕΥΞΗ-ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΥΠΗΡΞΕ ΜΕΡΙΚΩΣ ΕΞΑΛΒΑΝΙΣΜΟΣ-ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΔΗΛΑΔΗ ,
ΟΠΩΣ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ Ο ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ ΟΝΟΜΑΖΕΙ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΩΣ ΓΡΑΙΚΟΑΛΒΑΝΟΥΣ .
ΑΚΡΙΒΩΣ ΓΙΑΤΙ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΗΣΑΝΕ ΟΛΙΚΩΣ Η ΜΕΡΙΚΩΣ ΚΡΑΤΟΝΤΑΣ ΟΜΩΣ ΣΕ ΜΕΓΑΛΟ ΒΑΘΜΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ .
ΤΙΠΟΤΑ ΠΑΡΑΞΕΝΟ , ΑΣΤΗΡΙΧΤΟ Η ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΟ .
ΑΠΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΕΞΗΓΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΠΛΥΘΗΣΜΩΝ ΕΚΕΙΝΩΝ .
ΔΗΛΑΔΗ ΑΥΤΟΧΘΟΝΕΣ ΟΠΩΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΟΥΝΤΕ ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ [ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΑΝΕ ΩΣ ΤΟ 1944 ΑΛΒΑΝΟΤΣΙΑΜΗΔΕΣ ] ΑΛΑ ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΝΟΤΙΑ ΑΛΒΑΝΙΑ
ΑΛΛΩΣΤΕ ΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΠΧ ΠΟΛΛΟΙ ΚΟΡΒΕΛΕΣΙΩΤΕΣ ΑΛΒΑΝΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ [ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΙΑΜΠΟΥΡΙΑ ] ΔΙΑΤΗΡΟΥΝ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥΣ ΟΤΙ ΗΡΘΑΝ ΑΠΟ ΒΟΡΕΙΟΤΕΡΑ [ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΤΟ ΑΠΟΔΥΚΝΥΟΥΝ ΑΥΤΟ ]
ΑΥΤΟ ΘΑ ΦΑΝΕΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ.
Στην τουρκικη απογραφη του 1431 φαινοντε και αλλα αξιοσημείωτα στοιχεια που προσδιοριζουν ,και αυτά , τα ορια της Μεσαιωνικης Αλβανιας»’ τα οποια είναι στο περιπου γνωστα από το χαρτη του αλβανολογου Σουφλαυ που παρατεθηκε παραπανω .
http://s24.postimg.org/5bjgn3xmd/Hicri_835_Tarihli_Suret_i_Defter_i_Sancak_i_Arva.jpg
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΠΩΣ ΚΑΑΓΡΑΦΗΚΑΝ ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΟΠΩΣ ΤΑ ΑΚΟΥΣΑΝΕ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΤΟΠΙΟΥΣ ΚΑΙ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΙΛΙΟΤΑΝΕ ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΟΧΗ .
Καταρχήν το εντος μεσαιωνικης αλβανιας -Μπελγραντ – [Μπερατ σημερα] λεγοτανε Μπελγραντ και όχι Μπελιγκραδι όπως θα το αποκαλουσε ενας ελληνόφωνος ντοπιος .
Στην Αυλωνα είχαμε το χωριο Μικατ και τοτε Μεκατ και τωρα
Το Λουζατ τοτε , Λουζατ και τωρα .
Χωρια εκτος της τοτε Αλβανιας ,νοτια αυτης , ειχανε συνηθως ονομασιες περισσοτερο κοντα στα ελληνικα παρα στα αλβανικα πρωτυπα.
Ας δουμε μερικα απο αυτα πως ονομαζοντε επισημα σημερα και πως σημειωθηκαν στην τουρκικη απογραφη του 1431 από τον τροπο που τα σημειώσανε οι Τουρκοι όπως τα ακουσανε από τους ντοπιους και θα καταλάβουμε πολλα για αυτή τη καθοδο αλβανων στα μερη της σημερινης νοτιου Αλβανιας που επηρεσανε εν μερη την γλωσσα αυτης [ κυριως πανω από το Αργυροκαστρο ,στη Πρεμετη , και τη Τσαμουρια] και απεδωσε ειτε γραικοαλβανους
ειτε σκετο αλβανους [ σε Ερσεκα Σκραπαρι κλπ ] στα μερη εκεινα .
Ας παμε τωρα εκτος της Μεσαιωνικης Αλβανιας , νοτια αυτης , στη σημερινη νοτια Αλβανια στο δυτικο τμημα της οπου ως σημερα συγκεντρωνοντε τα ελληνόφωνα χωρια της περιοχης .
Αντιθετα με το Μπερατ η το Μεκατ εχουμε ….
Το σημερινο »Τζιροκαστρ» , σημειωθηκε ως ΑΡΓΙΡΙΚΑΣΡΙ δηλαδή η ελληνικη λεξη Αργυροκαστρο »»στα τουρκικα»» , πραγμα που σημαινει ότι ετσι αποκαλούνταν από τους κατοικους της περιοχης .
Αρα στη περιοχη οι κατοικοι περιξ του Αργυροκαστρο αποκαλούσανε την πολη με την ελληνικη της ονομασια .
Το χωριο Βεργο [ σημερα αλβανικο μουσουλμανικο στα ορια της μεινοτικης ζωνης και της Λιαπουριας ] λεγοτανε Βεργος .
Η Πετραν [αλβανοφωνη σημερα ] λεγοτανε Πετρανη.
Το σημερινο Στεγοπουλ των γραικοαλβανων του Αραβαντινου σημειωθηκε Στεγοπολη.
Το σημερινο Λαμποβο ε βογκελ των γραικοαλβανων του αραβαντινου καταγραφηκε ως Κ.Λαμποβο δηλαδή Κατω Λαμποβο [ αλλωστε ως και σημερα εχει και αυτην την ονομασια , περα από την επισημη ] .
Το ελληνοφωνο-εμιονοτικο ως σημερα Χλωμο καταγραφηκε Χλωμος
Το σημερινο Πυλιουρ καταγραφηκε ως Πυλιουρι .
Η σημερινη αλβανοφωνη μουσουλμανικη Κελτσιρε ως Κλεισουρα .
Ενώ και χωρια όπως Δερβιτσανη [ το τελευταιο αμιγως ελληνοφωνο χωριο της μειονοτητας σημερα ] ,Νιβαν ,Σεπερ [γραικολαβανοι του Αραβαντινου κι εκτος μειονοτικης ζωνης , ] κλπ
αναφεροντε με το χαρακτηριστικο »ι» στο τελος των λεξεων
δηλαδή Δερβιτσανη ,Νιβανη ,Σεπερη όπως δηλαδή προφεροντε ως σημερα στα ελληνικα και όχι στα αλβανικα οπου αφαιρειτε το τελικο »ι» δηλαδή Ντερβιτσαν ,Σεπερ κλπ .
Δηλαδη η προφορα των τοπονυμιων των χωριων από τους ντοπιους , ανα περιοχη , δειχνει το κατα τα χρονια εκεινα ελληνοφωνο συνεχες ως το Τεπελενι στο περιπου και όχι μονο ως τη Δερβιτσανη όπως ισχυει σημερα
Αλλωστε δεν είναι τυχαιο ότι σημερα στην Χειμαρα θα ακουσεις
”’ΕΜΕΙΣ ΚΡΑΤΗΣΑΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ”’
ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΑ ΑΛΛΑ ΓΕΙΤΟΝΙΚΑ ΧΩΡΙΑ ”ΧΑΣΑΝΕ” ΕΝ ΠΟΛΛΟΙΣ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ .
Η ΣΤΗ ΔΕΡΒΙΤΣΑΝΗ ΝΑ ΛΕΝΕ ”’ΕΜΕΙΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΜΟΝΟ ΕΛΛΗΝΙΚΑ”
ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ”ΜΟΝΟ”’ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΠΑΡΑΔΟΔΗ ΟΤΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΧΩΡΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ ΧΩΡΙΑ ΚΑΠΟΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΑΛΒΑΝΙΚΑ .
ΕΠΙΣΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΤΥΧΑΙΟ ΟΤΙ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΥΤΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΟΠΩΣ ”ΣΕΝ ΓΙΕΡΓΙ-ΑΓΙΣ ΓΙΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ ”'[ΠΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΥΝΤΕ ΒΟΡΕΙΟΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΩΟΥ ]
ΑΛΛΑ ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΕ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΟΠΩΣ ΑΓΙΟ ΑΝΤΡΕΑΣ ,ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑ ΚΑΙ ΑΓΙΟΓΕΩΡΓΟ ΟΠΩΣ ΣΗΜΕΙΩΘΗΚΑΝΕ ΣΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΣΙς ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΩΣ ΤΑ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ
ΠΑΝΩ ΑΠΟ Ο ΤΕΠΕΛΕΝΙ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΘΑ ΒΡΕΙΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΠΧ ΣΤΟ ΦΙΕΡΙ ΚΑΙ ΤΗ ΜΟΥΖΑΚΙΑ .
ΜΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΜΙΛΑΝΕ ΜΟΝΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΔΕΙΞΑΝΕ ΣΤΟ ΠΕΡΑΜΣΑ ΤΩΝ ΕΤΩΝ , ΠΑΡΟΤΙ ΕΙΧΑΝΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ .
ΠΑΡΑΜΕΙΝΑΝΕ ΑΛΒΑΝΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΜΕ ΜΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ .
ΣΤΑ ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ ΜΕΡΗ [ ΒΟΡΕΙΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ] ΥΠΗΡΧΑΝΕ 2 ΕΙΔΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ .
Η ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ [ΓΡΑΙΚΟΙ ] ΗΤΑΝ ΚΑΤΑ ΠΟΛΥ ΠΟΛΥΠΛΗΘΕΣΤΕΡΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΣ [ΓΡΑΙΚΟΑΛΒΑΝΟΙ].
Α] ΓΡΑΙΚΟΙ ,
ΠΟΥ ΔΙΑΤΗΡΗΣΑΝΕ ΤΗ ΛΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΑΤΟΦΙΑ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΕΤΩΝ .
ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΑΝΕ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΝΟΤΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ.
ΔΗΛΑΔΗ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΡΗ ΠΛΗΝ ΤΗΣ ΤΣΑΜΟΥΡΙΑΣ – ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΙΚΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ .
Β] ΓΡΑΙΚΟΑΛΒΑΝΟΙ ,
ΔΗΛΑΔΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΘΟΔΟ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ΝΟΤΙΑ ,
ΔΙΓΛΩΣΣΟΙ , ΑΦΟΥ ΕΠΗΡΕΣΤΗΚΑΝΕ– ΑΛΟΙΩΘΗΚΑΝΕ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΣΤΕΡΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ,
ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΟΜΩΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ , ΑΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙΩΘΗΚΑΝΕ ΚΑΤΑ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19 ου ΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑΚΑ ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ ΕΞ ΑΥΤΩΝ ΑΦΟΥ ΤΑΥΤΙΣΤΗΚΑΝΕ ΜΕ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ , ΕΙΤΕ ΛΟΓΩ ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΚΗΣ Η ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΙΔΙΟΤΕΛΕΙΣ .
ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΑΝΕ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
ΕΙΤΕ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΣΕ ΛΙΓΑ ΑΚΟΜΑ ΜΕΡΗ-ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΟΥ ΑΛΒΑΝΙΑΣ , ΕΙΤΕ ΣΤΗ ΤΣΑΜΟΥΡΙΑ , ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΟ ΑΚΡΟ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ .
ΣΕ ΑΥΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟΥΝΝ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΑΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΑΣ ΘΕΣΠΡΩΤΟΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΟΤΙ
O MEN KOΥΤΣΟΝΙΚΑΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ-ΠΕΡΙΧΩΡΑ
ΠΡΕΒΕΖΗΣ
ΑΡΤΑΣ
ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΠΩΓΩΝΙΟΥ
ΚΟΝΙΤΣΗΣ
ΟΜΙΛΕΙΤΕ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
ΣΟΥΛΙΟΥ ,ΛΑΚΚΑ ΣΟΥΛΙ , ΦΑΝΑΡΙ ΠΡΕΒΕΖΗΣ , ΧΕΙΜΑΡΑΣ
ΟΤΙ ΟΜΙΛΟΥΝΤΕ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΓΛΩΣΣΕΣ
ΕΝΩ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΛΙΝΤΖΟΥΡΙΑΣ ΖΑΓΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΡΙΖΑΣ ΤΕΠΕΛΕΝΙΟΥ
ΟΤΙ ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΚΥΡΙΩΣ Η ΑΛΒΑΝΙΚΗ .
ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΒΟΡΕΙΟΤΕΡΑ ΑΥΤΩΝ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΑΠΛΑ ΟΤΙ ”ΟΜΙΛΟΥΝ ΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ” ΔΗΛΑΔΗ ΜΟΝΟ ΑΛΒΑΝΙΚΑ
ΕΝΩ ΜΕ ΑΥΤΑ ΣΥΜΦΩΝΕΙ Ο ΚΟΣΜΑΣ Ο ΘΕΣΠΡΩΤΟΣ ΠΟΥ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΜΙΓΗ ΜΟΝΟΓΛΩΣΣΙΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ…..
Αναφέρεται με τη φραση »’Ελληνες κατά τα ηθη και τη γλωσσα»’ για τις περιοχες
»»»από το Παρακαλαμο ως Πρεβεζα και Αρτα ομιλουν ελληνικα τα χωρια και ειναι χριστιανοι»’.
»’Τα Ιωάννινα και ολα τα χωρια των είναι Ελληνες και χριστιανοι καθως και εις ολη τη Πωγωνιανη και Κονιτζα ως τη Μεσογεφυρα και τα βουνα της Κολωνειας. »»
ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ
Ένα ακομα πολύ σημαντικο στοιχειο που δειχνει την ελληνικη εθνικη συνειδηση που οφείλεται στην ελληνικη τους καταγωγη.
οι αλβανοι-Σκιπεταροι λενε και λεγανε – χαρακτηριζουν τα »ρωμεικα» ως »’γραικιστ»’
δηλαδή γραικικα ,
δηλαδη γλωσσα των Γραικων .
Δηλαδη ταυτιζαν αυτή τη γλωσσα με ένα άλλο εθνος ,
αυτό που την μιλουσε ,
δηλαδή το ελληνικο .
Το λεγανε γιατι οι ιδιοι δεν αισθανονταν [ γιατι δεν ηταν ] Γραικοι .
Αντίθετα οι αρβανιτες τα »ρωμεικα» τα λεγανε-χαρακτηριζανε ως »σκληριστ» δηλαδή ”’σκληριτικα”’
Δεν δωσανε δηλαδή στη γλωσσα αυτή [τα γραικικα-ρωμεικα ] μια ονομασια που να προσδιοριζει ότι ειναι γλωσσα »’αλλοεθνων» όπως κανουνε ως σημερα οι Αλβανοι .
Γιατι δε θεωρούσανε ότι ηταν γλωσσα »αλλοεθνων»’ .
Όπως ακριβως εμεις ονομάζουμε τη βορεια ελληνικη διαλεκτος ως ”χωριατικα”’ ακριβως γιατι δεν θεωρούμε ότι τη μιλανε αλλοεθνεις [ αλλιως θα τα λεγαμε σερβικα η γυφτικα που πραγματι είναι άλλες γλωσσες και μιλιουντε από ”αλλογενείς” γι αυτό και τις ονομάσαμε ετσι ] .
Η ελληνικη τους εθνικη συνειδηση [ακριβως γιατι εχουν καταγωγή ελληνικη ] φαινεται και από το παρακατω διστοιχο….
ελεγε ένα παλιο ποιημα των περιχωρων αττικης.
ένα άλλο τοπικο τραγουδι αρβανιτικο ελεγε
τρε παπορε σκουαν ε βανε
νε Σταμπολ νε βεντ τανε
δηλαδή
– τρια παπόρια πανε και ερχοντε
στη Πολη στα δικα μας μερη
Αραγε για ποιο λογο οι
υποτιθέμενοι »’αλβανοι ορθοδοξοι»’ αποκαλουσαν την Πολη ως
»»βεντ τανε»» δηλαδή »»τοπο δικο μας»’;;;
Ηταν ποτε η Πολη …»αλβανικη»
Η μηπως …Ιλλυρικη”’’
Τιποτα από τα δυο .Ουτε κατοικούνταν ουτε καν διοικούνταν ποτε από Σκιπεταρους .
Ελληνικη και μονο ηταν για πολλες 100αδες χρονια πριν το 1955 οπου αφελληνιστηκε πλήρως .
Και την Πολη , ως »τοπος μας» την αποκαλουσαν ετσι από ολους τους λαους της περιοχης μονο οι Ελληνες .
Για αυτό την αποκαλουσαν ετσι και οι αρβανιτες .
Μπουιοι Αρβανιτες απαντηση προ 500 ετων
https://www.youtube.com/watch?v=_jud5CNyYqE&t=75s
Τσάμηδες ,
γλώσσα
και Σουλιώτες.
Στη Θεσπρωτία [στα πεδινά και ημιορεινά του νομού ,στη περιοχή Φιλιάτες-Παραμυθιά-Μαργαρίτι ] κατοικούσανε οι λεγόμενοι Τσάμηδες ,
πολλοί μουσουλμάνοι-Αλβανοτσάμηδες η Τουρκοτσάμηδες
και λίγοι χριστιανοί.
Λίγα λόγια και μερικές μαρτυρίες προ 2 αιώνων ως και σήμερα
για τους μουσουλμάνους Τσάμηδες που αποτελούσανε και την μεγάλη πλειοψηφεία των Τσάμηδων.
Ο Σουλιώτης Κουτσονίκας , αγωνιστής του 1821, αναφέρει για τις περιοχές Λιαπουριάς ,Τιράνων
και άλλες αλβανικές περιοχές
οτι σε αυτές »»λαλείτε η αλβανική γλώσσα» πράγμα γνωστό ως σήμερα
ενω για τη Τσαμουριά αναφέρει ότι »’λαλεέτε κυρίως η αλβανική γλώσσα» πράγμα που σημαίνει ότι λαλούντανε [λιγότερο] και η ελληνική γλώσσα.
Ο Βόλντκαμφ αναφέρει και αυτός
»’Οι Τσάμηδες ,άνδρες και γυναίκες , εκτός απο τα αλβανικά εκφράζοντε με ΑΝΕΣΗ και στα απλοελληνικά».
Εδώ ο Βόλντκαμφ αναφέρει και αυτός ότι άνδρες και γυναίκες στη Τσαμουριά μιλάνε και τα απλοελληνικά
και μάλιστα με άνεση.
Ο Αραβαντινός ,αγωνιστής του 1821 ,
αναφερόμενος στις γλώσσες που μιλιότανε σε κάθε περιοχή της Ηπείρου και Αλβανίας , αναφέρει για όλα τα χωριά της Τσαμουριάς οτι μιλάγανε αλβανικά και ελληνικά
δηλαδή κυρίως αλβανικά και δευτερευόντως ελληνικά στα περισσοτερα
και διγλωσσια σε μερικα εξ αυτων,
σε αντίθεση με βορειότερες αλβανικές περιοχές πχ της Λαμπερίας όπου αναφέρει οτι στα στα χωριά ης περιοχής μιλιότανε μόνο τα αλβανικά.
Ενώ και ο Μπαλτσιώτης παρά τις όποιες υπερβολές του για την επέκταση της αλβανοφωνίας
αναφέρει μεταξύ άλλων για τη Τσαμουριά.
»’Although the langue-vehiculaire of the area was Albanian, a much higher status was attributed to the Greek language, even among the Muslims themselves»
Δηλαδή οτι στη λεγόμενη Τσαμουριά ,από τους Φιλιάτες βόρεια ,ως νότια στα περίχωρα Μαργαριτίου,
ακόμα και οι μουσουλμάνοι της περιοχής , μιλάγανε και τα ελληνικά.
Ο Περαιβός αναφέρει για τους αυτούς μεταξύ άλλων για τους μουσουλμάνους της Τσαμουριάς.
»»….. μολονότι ομιλούσι την αλβανικήν διάλεκτον, ως φυσικήν αλλά και μετά την απλοελληνικήν, εκφράζονται όμως ορθώς άνδρες τε και γυναίκες και μάλιστα όσοι κατοικούν τα πέριξ της Παραμυθίας. »»
Βλέπουμε δηλαδή οτι αναφέρει οτι όλοι οι Τσάμηδες,ανδρες και γυναίκες μιλάγανε τα απλοελληνικά
αλλά ότι οτι ειδικά οι μουσουλμάνοι της Παραμυθιάς και των κοντινών σε αυτή χωριών
μιλούσανε »’ορθώς» ,άνδρες και γυναίκες, την απλοελληνικη.
Eνω και ο Ηπειρωτης Χριστοβασιλης πριν 1 αιωνα
σημειωνε στο εργο του οτι
πολλοι μουσουλμανοι της Τσαμουριας μιλαγανε εξισου και τα ελληνικα
Ο Γουίλλιαμ Εατον αναφέρει μεταξύ άλλων….
»» Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι
της Παραμυθιάς και της επαρχίας της είχαν ως μητρική γλώσσα την ελληνική …..»»’
΄Αρα και αυτός αναφέρει ότι οι μουσουλμάνοι της επαρχίας Παραμυθιάς
δηλαδή της ανατολικής Τσαμουριάς ήταν τουλάχιστον δίγλωσσοι είχανε δηλαδή ως μητρική γλώσσα και τα ελληνικά.
Ο Άγγλος Γουντχάουζ της συμμαχικής αποστολής που έζησε στη δυτική ΄Ηπειρο κατά τη κατοχή 1941-44
αναφέρει μεταξύ άλλων για τους Αλβανοτσάμηδες στο βιβλίο του »Μήλον της Έριδος»’
»Οι Τσάμηδες είναι φυλετικά , εν μέρει Αλβανοί εν μέρει ΄Ελληνες και εν μέρει Τούρκοι.»’
Αυτό το συμπέρασμα το έβγαλε για πολλούς λόγους.
Λεει ότι μέρος αυτών ήταν [και] Έλληνες γιατι διέκρινε τη διγλωσσία αρκετων εξ αυτών
ιδίως της επαρχίας Παραμυθιάς.
Που οφειλοτανε αυτη η γνωση και ομιλια της ελληνικης;;;;
Στη Τσαμουριά δεν υπήρχανε ελληνικά σχολεία την εποχή της τουρκοκρατίας ωστέ να υποτεθεί ότι
σε αυτά μάθανε τα ελληνικά η απλοελληνικά.
Oύτε και ελληνικές εκκλησίες .
Στις λιγοστές που υπήρχανε στη περιοχή
εκκλησιαζόντανε άλλωστε μόνο οι χριστιανοί της περιοχής
και όχι οι Μουσουλμάνοι
Όπως είδαμε
Οι Αλβανοτσάμηδες
από την εποχή τουρκοκρατίας
άνδρες και γυναίκες μάλιστα
μιλάγανε [και] ελληνικά-ρωμέικα
ειτε ως κυρια γλωσσα-διγλωσσια
ειτε ως δευτερη γλωσσα
ειτε τσατρα πατρα
Στη κεντρική και δυτική Τσαμουριά τα μιλάγανε ως δεύτερη γλώσσα και πιο απλοικά –
μιλαγανε δηλαδη απλοελληνικά για την ακριβεια ,
οπως εχει γραψει και ο Περαιβός κατά λέξη.
Μεταξύ τους όμως μιλάγανε κυριως τα αλβανικά.
Τα ελληνικα στο μεγαλυτερο μερος της Τσαμουριας οπωσ ειδαμε
ηταν οχι μητρική αλλα δεύτερη – ξένη γλώσσα
η γνώση και η ομιλια της οποία οφειλότανε κυριως
α] Στο ‘οτι οι πρόγονοι τους πατήσανε – κατοικήσανε πάνω σε εδάφη ελληνικά-Θεσπρωτία
τα οποία δεν ήταν εντελώς έρημα από τους ντόπιους Έλληνεςμε τους οποιους ηρθαν σε επαφη απο την στιγμη της καθοδους τους
β]Ο Αλβανοτσάμικος θύλακας απο ολες τις πλευρές του περιβαλότανε απο ελληνικά – ελληνόφωνα χωριά με οτισυνεπαγεται αυτο στο τομεα της επικοινωνιας .
γ]Και γιατί κάκαποιοι εξ αυτών ηταν απόγονοι εξισλαμισμένων Αλβανων και Ελλήνων της περιοχής,
ήταν δηλαδή μεικτής καταγωγής .
Στην ανατολική Τσαμουριά ,
περίχωρα Παραμυθιάς
τα πράγματα ηταν διαφορετικά αφού οι μουσουλμάνοι ,
άνδρες και γυναίκες μαλιστα ,
τα ελληνικά τα μιλάγανε εξίσου με τα αλβανικά,
ήταν δηλαδή δίγλωσσοι.΄
Είχανε δηλαδή δυο μητρικές γλώσσες γιατί η πλειοψηφεια
[ και οχι η μειοψηφεια οπως στην υπόλοιπη Τσαμουριά]
ήταν μεικτής καταγωγής δηλαδή απόγονοι εξισλαμισμένων Αλβανών και Ελλήνων.
Λόγω ακριβώς αυτής της διγλωσσίας στα ανατολικά ,
η περιοχή εκείνη δεν ειχε εξισλαμιστεί μαζικά
οπως η υπόλοιπη Τσαμουριά ,
αφού σχεδόν οι μισοί κάτοικοι ήταν-παρέμειναν χριστιανοί .
Απο κεινες τις περιοχες προερχονταν και οι περισσοτεροι
απο οσους πρωτοεγκατασταθηκανε στο ορεινο Σουλι.
Για αυτο και στο Σουλι υπηρχε εξ αρχης διγλωσσια.
Κάτι πολύ σημαντικό επίσης.
»’Oi Τσάμηδες του νότου πιστεύουν ότι προέρχονται από τους θρυλικούς «jelims», γίγαντες από τη μυθολογία του αλβανικού νότου , ονομασία η οποία σημαίνει «Ελληνες»'[lsie, Robert (2000). Λεξικό της αλβανικής θρησκείας, της μυθολογίας και του λαϊκού πολιτισμού . London, UK: Εκδόσεις C. Hurst & Co., 2001. σελ. 131]
Βλέπουμε δηλαδή ότι μεταξύ αρκετών Τσάμηδων ειδικα στο νοτιο τμημα , υπήρχε ο κοινός με τη Ρωμιοσύνη μύθος των αρχαίων γιγάντων
»Γέλλενων»-΄Ελλενων-Ελλήνων που οφειλότανε στην μεικτή καταγωγή αρκετών εξ αυτών οπως προειπαμε .
http://www.oodegr.com/oode/istoria/newteri/kakridis_e8nomhdenismos_1.htm
Οταν υπηρχε αυτος ο μυθος μεταξυ ενος μερους των Αλβανοτσαμηδων – οσων μαλιστα συνορευαν γεωγραφικα με το ορεινο Σουλι,
μπορουμε να αντιληφθουμε το γιατι οι Σουλιωτες κρατοντας την ελληνικη πιστη
κρατησαν και την ελληνικοτητα τους.
Είναι αδύνατο κατι ακομα,
οτι δηλαδη
οι χριστιανοί Σουλιώτες
οι οποιοι κατοικούσανε
και ανατολικότερα και νοτιότερα της δίγλωσσης επαρχίας Παραμυθιάς
να μην ηταν δίγλωσσοι
αλλα σκέτο ”’αλβανοφωνοι”’
όταν μάλιστα η καταγωγή των πρώτων προγόνων τους
ήταν απο χωριά της ανατολικής- νοτιοανατολικης
και δίγλωσσης Τσαμουριάς ,
αλλά και μετέπειτα από διάφορα χωριά της υπόλοιπης Ηπείρου .