Ομιλία στον ΣΑΠΕΛ για την επέτειο της Αλώσεως

Ομιλία του Άντη Ροδίτη στον ΣΑΠΕΛ για την επέτειο της Αλώσεως

                   29 Μαΐου 2018

          Το ερώτημα αν η Κωνσταντινούπολη ιδρύθηκε το 324 μ. Χ. ή, κατ’ άλλους το 330 μ. Χ., ως Νέα Ιερουσαλήμ για να πραγματώσει τη βασιλεία των ουρανών επί της γης ή ως Νέα Ρώμη για να υπερασπιστεί και να διατηρήσει την κοσμική εξουσία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που ήδη κινδύνευε και σύντομα θα κατέρρεε στην Ευρώπη, είναι ένα ακαδημαϊκό, γνωσιολογικό ερώτημα, που θα παραμείνει ανοικτό· υπάρχει συνεχής συσσώρευση και αξιολόγηση σχετικών  πληροφοριών και ερμηνειών, που τείνουν να συνθέσουν μια εικόνα, έναν πίνακα των ιδεών και των ενεργειών που συγκροτούν το θέμα. Αυτός ο πίνακας, έργο υπό συνεχή επεξεργασία δεν προβλέ-πεται ότι κάποτε θα κρεμαστεί στον τοίχο, ως τετελειωμένο έργο.

          Αλλά αυτός ο πίνακας είναι μόνο ένας από τους πάμπολλους που θεωρούνται «σημαντικοί» στην πολιτισμική ιστορία του παρόντος κόσμου. Ένας Έλληνας, όπως κι ένας οποιοσδήποτε Έλληνας πνευματικά άνθρωπος, θα του έριχνε μια ματιά, θα του αφιέρωνε κάποιο χρόνο από τη ζωή του, χωρίς όμως ν’ ασχοληθεί ιδιαίτερα με αυτόν.

Αλλού είναι η ουσία.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Ο πλανήτης γη με τις ηπείρους, τους ωκεανούς του, τις οροσειρές του, τις ζούγκλες και τις ερήμους του, το πολυποίκιλο, πάμπλουτο ζωικό του βασίλειο, τις χώρες και τα επτάμιση δισεκατομμύρια ανθρώπινου πληθυσμού του, αυτός ο πλανήτης που περιφέρεται σαν μια τελεία γύρω από ένα πορτοκάλι, τον Ήλιο, μέσα στο κενό -αυτό το  απίστευτο θαύμα που ζούμε καθημερινά αλλά το αγνοούμε πλήρως- η γη, έχει ηλικία τεσσάρων και μισού, περίπου, δισεκατομμυρίων ετών.

Οι δεινόσαυροι, αδιανόητα σε μέγεθος και μορφή όντα σε σύγκριση με τον άνθρωπο, εμφανίστηκαν πάνω στη γη μόλις πριν 225 εκατομμύρια χρόνια και έζησαν για 100 εκατομμύρια χρόνια. Ύστερα εξαφανίστηκαν. Για να το δούμε πιο πρακτικά το πράγμα: Εμφανίστηκαν γύρω στα 4.2 δισεκατομμύρια χρόνια κι εξαφανίστηκαν γύρω στα 4.3 δισεκατομμύρια χρόνια. Μετά από αυτό το γεγονός πέρασαν περίπου άλλα 60 εκατομμύρια χρόνια για να εμφανιστεί «ξαφνικά», μόλις πριν 200.000 χρόνια, ο Άνθρωπος. Από αυτά τα 200.000 χρόνια, όταν είχαν περάσει περίπου οι 197.000, δηλαδή πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια, ένας Σοφοκλής, στην Αθήνα, έγραψε τον περιεκτικότερο ίσως, στίχο, που γράφτηκε ποτέ:

«Πολλά τα δεινά κουδέν δεινότερον ανθρώπου πέλει».

Είναι πολλά τα κακά που υπάρχουν μα το χειρότερο απ’ όλα, είναι ο Άνθρωπος. Μόνο που η λέξη «δεινός» είχε, όπως έχει και σήμερα, διπλή σημασία. Σημαίνει και τον επιδέξιο, τον ικανό, τον εξαιρετικό και αξιοθαύμαστο άνθρωπο.

Ο άνθρωπος, το θαυμαστό αυτό ον, που φεύγει από τη γη και πατά το φεγγάρι, με το όνειρο να πατήσει κάποτε παντού στο σύμπαν, αυτή τη στιγμή κρατά ολόκληρο τον πλανήτη που τον γέννησε σε ομηρία. Ανά πάσα στιγμή επικρέμαται ο κίνδυνος, από δική του ενέργεια, ηθελημένη ή όχι, να μετα-τρέψει τη γη σε νεκρό πλανήτη. Αλλά και να μη γίνει αυτό ξαφνικά και γρήγορα, η συμπεριφορά του είναι τέτοια που οδηγεί τον πλανήτη σε αργό θάνατο.

Σε έναν άλλο του στίχο ο Σοφοκλής είχε πει: «Το καλύτερο για τον άνθρωπο είναι να μη γεννιέται», για να μην υποφέρει ο ίδιος από τη μια, αλλά και για να μη σκορπά τον όλεθρο γύρω του, από την άλλη.

Περιγράφοντας τον άνθρωπο ο Πλάτων, έγραψε: «Υπάρχει μέσα μας κάποιο φοβερό, άγριο και άνομο είδος επιθυμιών, ακόμα και μέσα σε εκείνους που δείχνουν μετρημένοι. Αυτό το κτηνώδες και το άγριο μέσα στον άνθρωπο τολμά να κάνει τα πάντα, λες κι είναι απαλλαγμένος από κάθε αίσθηση ντροπής και κάθε φρόνηση. Με μια λέξη καμιά ανοησία και καμιά αναισχυντία δεν είναι ξένη στο ανθρώπινο είδος».

Ο Πλάτωνας, όμως, θέλησε να δώσει και τη μέθοδο θεραπείας του ανθρώπου. Γράφει: «Τρία μέρη συνιστούν την ψυχή του ανθρώπου. Το διαλογιστικό, το συναισθηματικό και το ενστικτώδες. Το καθένα αναπτύσσεται ή εξασθενεί ανάλογα με το πόσο το ασκούμε. Το πιο επίλεκτο από τα τρία, το θεϊκό, είναι το διαλογιστικό, η δυνατότητα της σκέψης, που μας δόθηκε από τον Θεό για να μας προστατεύει, αλλά και για να μας εξυψώνει από τη γη όπου ζούμε, στον ουρανό, όπου πιστεύουμε ότι ανήκουμε. Όποιος, ασκείται στη μάθηση και τη βαθιά σκέψη, ακολουθεί οδό υπερνίκησης της θνητότητας. Παρατηρώντας  την αρμονία  στον ουρανό, που είναι ό,τι πιο συγγενικό μας, αφού από εκεί προερχόμαστε, θα διορθωθεί η σκέψη μας από τις παρεκκλίσεις που υπέστη με τη γέννησή μας, ώστε να φτάσουμε στο ύψιστο αγαθό που έταξαν για μας οι Θεοί: την απαλλαγή από τη θνητότητα! Όποιος δίνεται περισσότερο στις απολαύσεις και τις φιλονικίες ενισχύει τα γήινα στοιχεία μέσα του μαζί και τη θνητότητά του».

  

Είναι ξεκάθαρο ότι ο Πλάτων πιστεύει στη θεϊκή και όχι σε μια σατανική καταγωγή του ανθρώπου. Εντοπίζει το κακό μέσα του ως παρέκκλιση  -ένα αμάρτημα–  που έγινε μετά τη γέννησή του, το οποίο είναι και το αίτιο της θνητότητάς του, η οποία, πάλι, μπορεί να υπερνικηθεί και να κερδηθεί πίσω η αιώνια ζωή, εφόσον ο άνθρωπος εναρμονιστεί με τον Θεό.

Όλ’ αυτά, όμως, αποτελούν ουσιώδη στοιχεία του Χριστιανισμού και βρίσκονται σχεδόν αυτούσια μέσα στο χρι-στιανικό Σύμβολό μας της Πίστεως. Το «Πιστεύω». Στη σκέψη του Πλάτωνα υπήρχε ήδη το «προσδοκώ Ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος». Ο Χριστιανισμός, που τον εγκολ-πώθηκε ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός, προσθέτει στη δύναμη της σκέψης εκείνο που της έλειπε: το φιλτράρισμά της μέσα από την καρδιά, την απόλυτη αγάπη, ως την μέθοδο υπερνίκησης της θνητότητας και της απόκτησης της αιώνιας ζωής. Πέρα από τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού, ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, 1400 χρόνια μετά τον Ιησού, επιμένει:

«Ουκούν η καρδία ημών έστι το του λογιστικού ταμείον και πρώτον σαρκικόν όργανον λογιστικόν… Εν τω ηγεμονικώ οργάνω, εν τω της χάριτος θρόνω, όπου ο νους και οι λογισμοί πάντες της ψυχής, εν τη καρδία δηλαδή… τω εν τω σώματι ενδοτάτω σώματι, ο καρδίαν ονομάζομεν». (Η καρδιά μας είναι το πρώτο όργανο όπου θησαυρίζονται οι σκέψεις μας… Εκεί βασιλεύει η χάρις, εκεί ο νους μας  συγκεντρώνεται, στο βαθύτερο σημείο του σώματός μας, στην καρδιά).

Στον αγώνα του ο άνθρωπος για επιβίωση μέσα στον παρόντα κόσμο της πτώσεως και της βίας, του θανάτου και της καταστροφής, στήνει κράτη και εξουσίες ισχύος, επιβολής της μιας ομάδας ανθρώπων πάνω σε άλλη, του ενός έθνους πάνω στο άλλο. Οι πόλεμοι, οι γενοκτονίες, οι ξεριζωμοί, το ρέον αίμα είναι από καταβολής στην καθημερινή διάταξη. Ταυτό-χρονα ο άνθρωπος οραματίζεται την απόλυτη αγάπη, την παγκόσμια ειρήνη και πάνω απ’ όλα την αθανασία, την αιώνια ζωή.

 Εμείς, ως Έλληνες, έχουμε το μερίδιό μας και στα δύο, αλλά περισσότερο από κάθε άλλον λαό ξέρουμε ότι αναλωθήκαμε τόσο στη δύναμη της σκέψης όσο και στη δύναμη της αγάπης, οικοδομώντας σ’ αυτή την κατεύθυνση την Πόλη των πόλεων, την Κωνσταντινούπολη, που θέλησε να πραγμα-τώσει την ως εν ουρανώ κι επί της γης Ζωή. Από την άλλη, ενώ έχουμε να επιδείξουμε την μακροβιότερη παρουσία στην ίδια γεωγραφική περιοχή, την ενδοξότερη Ιστορία και την πλουσιότερη πνευματική παραγωγή, αριθμούμε μόνο 11 εκα-τομμύρια αντί τουλάχιστο 300. Ίσως, ακριβώς σε αυτή την εξαντλητική υπεράνθρωπη προσπάθειά μας να οφείλεται ο σημερινός τόσο μικρός πληθυσμός μας.

Στις χώρες της Δύσης αναγνωρίστηκε τόσο ο Πλάτωνας όσο και ο Χριστιανισμός ως πυλώνες του πολιτισμού τους. Στην Ανατολή, το όραμα του Πλάτωνα και η εξ αποκαλύψεως αλήθεια του Χριστού, ότι υπάρχει αιώνια ζωή, υπαγόρευσαν και υπέδειξαν ως πρότυπο τον βυζαντινό πολίτη, που ο καημός του ήταν ν’ αγιάσει. Στη Δύση, μετά την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, αναδείχθηκε ο πολίτης που ο καημός του είναι να γίνει «επιτυχημένος επιχειρηματίας» και να πλουτίσει. Το φυσικό επακόλουθο ήταν ο φαύλος κύκλος τού καταναλω-τισμού και αντίστοιχα η όλο και περισσότερη  παραγωγή αγαθών. Ακολούθησε η κοινωνική ανισότητα, πλούσιοι και φτωχοί σε αγεφύρωτα μεγέθη, η εθνική ανισότητα, ισχυρά κράτη από τη μια και από την άλλη κράτη που λιμοκτονούν, και η αλόγιστη εξάντληση του φυσικού πλούτου της γης: Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, το επικείμενο ξεχέρ-σωμα όλου του πλανήτη.

Μετά την πτώση της Πόλεως, την κατάρρευση της αυτοκρατορίας του Βυζαντίου τον 15ο αιώνα, επειδή αρνήθηκε ν’ ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο κι επέλεξε την υποδούλωση στο Ισλάμ, η απελευθέρωση του ελληνισμού, 400 χρόνια αργότερα επέφερε το αναπόφευκτο: Σήμερα, ακολουθούμε πλέον κατά πόδας την δυτική εκδοχή του πολιτισμού, τη δυτική πρακτική επίτευξης της «αιώνιας ζωής», που γίνεται αντιληπτή απλά και απλοϊκά ως η βιολογική, και που θα επιτευχθεί με την ανάπτυ-ξη της επιστήμης, σ’ ένα πλαίσιο παιδικής, αφελούς «επιστημο-νικής φαντασίας».

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ένας σοφός Άγγλος τεχνο-κρίτης, ο Sir John Davidson Beazley αναγνώρισε στις μορφές των χωρικών, του Κυπρίου ζωγράφου Γεωργίου Πολ. Γεωργίου, τους «πραγματικούς Ευρωπαίους», ενώ βρίσκει τον εαυτό του και τους συμπατριώτες του (Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς, Αμερικανούς και άλλους) «τόσο βιαστικούς, τόσο κομψούς στους τρόπους και στη συμπεριφορά», όπως γράφει, «να μοιάζουν μάλλον με πρόσκαιρη, εφήμερη και παράξενη εκδοχή Ευρωπαίων»!

Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία και η διδασκαλία του Σωτήρος Χριστού αναγνωρίζονται άμεσα στον λιτό, σεμνό, δύσκολο, αλλά επαρκή, τρόπο ζωής γύρω στην εκκλησία, του ρωμηού χωρικού και όχι του δυτικού κοσμοπολίτη.

Την εκτροπή στον τρόπο ζωής στη Δύση, που μερικοί δυτικοί απλώς την υποψιάζονται, αλλά δεν καταλαβαίνουν πώς είναι δυνατόν να ταυτίζεται το όραμα της Ελλάδας με εκείνο του Βυζαντίου, άλλοι μεγάλοι ποιητές και διανοητές της Δύσης, την καταλαβαίνουν απόλυτα. Ο μεγάλος Ιρλανδός ποιητής William Butler Yeats ομολογεί πως αν του δινόταν η ευκαιρία να ζήσει σε άλλη εποχή θα επέλεγε την Κωνσταντινούπολη του Ιουστινιανού, του 6ου μ. Χ. αιώνα, όπου από τον αυτοκράτορα ως τον τελευταίο εργάτη είχαν όλοι ένα και μόνο, κοινό, όραμα, εκείνο της αγιότητας. Ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος Martin Heidegger παραδεχόταν ότι «χανόμαστε ενώπιον του απόντος Θεού». Ενώ ο μεγάλος Γάλλος ποιητής Σαρλ Μπωντλαίρ προειδοποιούσε ότι ο αληθινός πολιτισμός δεν βρίσκεται στην φρενιτιώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας, αλλά στον περιορισμό της κυριαρχίας του προπατορικού αμαρτήματος.

Ομοίως και η μεγάλη επαναστάτρια, διανοούμενη της Γαλλίας, Σιμόν Βέιλ, ομολογεί ότι «Η αρχαία ελληνική ποίηση είναι εκατό φορές πιο κοντά στον γαλλικό λαό, αν είχε την ευκαιρία να τη γνωρίσει, από ό,τι θα μπορούσε να είναι ποτέ η κλασσική ή η μοντέρνα γαλλική λογοτεχνία»! Κι ότι «Τουλάχιστο ο Σοφοκλής είναι πολύ πιο χριστιανός από οποιονδήποτε άλλον τραγικό ποιητή στους τελευταίους είκοσι αιώνες».

Δεν πάει πολύς καιρός που ο πολυμαθέστατος καθηγητής των σπουδαιότερων πανεπιστημίων της Ευρώπης και της Αμερικής, φιλόσοφος και κριτικός, 89 χρόνων σήμερα, ο Τζωρτζ Στάινερ, ομολόγησε πως όλη η δυτική κουλτούρα, όλος ο δυτικός πολιτισμός, που κι εμείς μέσα στη σημερινή μας παρακμή υιοθετούμε αφελώς και ανεξέλεγκτα όλες του τις συμπεριφορές, αποδείχτηκε εντελώς ανώφελος και υποκριτι-κός, αφού κατέληξε μόλις πριν λίγες δεκαετίες στο χειρότερο έγκλημα προγραμματισμένης γενοκτονίας εκατομμυρίων ανθρώπων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως Ανατολής και Δύσης, Άουσβιτς, Νταχάου, Γκουλάκ και τόσα και τόσα άλλα.

Ο Τόμας Έλιοτ, αναγνωρισμένος ως ο μεγαλύτερος ίσως ποιητής του 20ου αιώνα, με το πασίγνωστο έργο του The Waste Land, Η Έρημη Χώρα, όπου αποτυπώνεται η χρεοκοπία του δυτικού πολιτισμού,  έγραψε στα 1939, όταν ήταν  51 ετών (πέ-θανε 76 ετών στα 1965), τη δική του προσπάθεια οικοδόμησης της Πόλης των πόλεων, το βιβλίο The Idea of a Christian Society, Η Ιδέα για μια Χριστιανική Κοινωνία. Όλο το βιβλίο είναι στην ουσία μια σειρά συμβουλών και οδηγιών προς την πατρίδα του Αγγλία πώς θα μπορέσει να μετατραπεί σε πραγματικά χριστιανική χώρα, σε όλες τις εκφάνσεις τής συμπεριφοράς και του πολιτισμού της. Όλες οι αποφάσεις όλων των δομών εξουσίας και διακυβέρνησής της θα πρέπει, συμ-βουλεύει ο Έλιοτ, να έχουν πρότυπο και απαράγραπτο κριτήριο τον Ιησού Χριστού.

Έχουν περάσει 80 χρόνια από τότε. Όχι μόνο η Αγγλία αλλά ο κόσμος όλος δεν έχει δείξει καμιά βελτίωση. Μπορεί να μην είχαμε ακόμα τον τρίτο και τελευταίο, ίσως, παγκόσμιο πόλεμο, αλλά οι αναταραχές, οι βαρβαρότητες, οι ακατάπαυστοι τοπικοί πόλεμοι δεν σταματούν ούτε λεπτό, άγριοι και καταστροφικοί, όπως πάντα.

Ο Ελληνισμός μπορεί να περηφανεύεται ότι οι διανοού-μενοί του, οι πνευματικοί του άνθρωποι, δεν έγραψαν απλώς βιβλία που έμειναν τελικά στα ράφια. Ο Ελληνισμός έχει στο ενεργητικό του, εκτός από την αρχαία Αθήνα, και την Πόλη των πόλεων, που οι κοινωνίες της άνθισαν γύρω από τα μοναστήρια, που οι πολίτες της, από τον αυτοκράτορα ως τον τελευταίο εργάτη της είχαν πρότυπο Αγίους, που η Εκκλησία της αφόριζε ένα μοναχό αν δοκίμαζε να σηκώσει ξίφος, σε αντίθεση με τους μοναχούς της Δύσης που ηγήθηκαν των λη-στρικών, δήθεν απελευθερωτικών σταυροφοριών των Αγίων Τόπων. Μια τέτοια σταυροφορία απαρτισμένη από Ενετούς, Βέλγους, Γάλλους και Γερμανούς πολιόρκησε, κατέκλεψε, έσφαξε, βίασε την Πόλη των πόλεων το 1204. Οι χρονογράφοι λένε πως η Πόλη υπέστη τα χειρότερα από εκείνους τους Ευρωπαίους της 4ης Σταυροφορίας παρά από τους Τούρκους τού 1453.

Αλλά ο πρώτιστος λόγος που η Πόλη δεν υπάρχει σήμερα, που αποδυναμώθηκε το 1204 για να χαθεί τελειωτικά το 1453, δεν ήταν ούτε οι Ενετοί ούτε οι Βέλγοι ούτε οι Γάλλοι, οι Γερμανοί ή οι Τούρκοι. Ο λόγος και η αιτία είναι οι ίδιοι οι Έλληνες, ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί, ζωντανοί και πεθαμένοι, όσοι ονειρεύτηκαν, διανοήθηκαν, οικοδόμησαν, μα δεν στάθηκαν ούτε στέκονται έντιμοι απέναντι στην πατρίδα τους. Μπορεί, όπως πιστεύει ο Πλάτωνας, όπως κι εμείς, ο άνθρωπος να έχει θεϊκή καταγωγή από τη μια και να έχει παρεκκλίνει κατά πολύ από την άλλη, έχοντας εκπέσει σε αποτρόπαιες καταστάσεις συμπεριφορών.

Αν οι Έλληνες ξεχωρίζουν για τις ανθρώπινες ιδιότητές τους, τις υψηλές συλλήψεις ιδεών και οικοδόμησης, δημιουρ-γίας μοναδικών έργων, αντίστοιχες ανθρώπινες ιδιότητες είναι και οι αντίστροφες, οι αυτοκαταστροφικές. Αυτές  καθίστανται τα αίτια όχι μόνο αδυναμίας προσέγγισης του θείου και της αθανασίας, αλλά ακριβώς της έκπτωσής τους στην καταστροφή και τον θάνατο.

          Ακούστε λίγα από όσα λέει για τους βυζαντινούς ο Ιωσήφ Βρυέννιος, που πέθανε μόλις 20 χρόνια πριν την Άλωση:

          …Οι περισσότεροι από μας όχι απλώς αγνοούμε τι σημαίνει να είσαι Χριστιανός, αλλά και πώς ακόμη να κάνουμε τον σταυρό μας· ή, κι αν ακόμη το γνωρίζουμε, ντρεπόμαστε να το κάνουμε… Μοναχοί, αναισχύντως και παρά την υπόσχεση περί αγαμίας, συγκατοικούν με μοναχές… Καθημερινά αναθεματίζουμε και καταριόμαστε τους εαυτούς μας και τους άλλους… Πολλοί από μας αδιάντροπα βλασφημούν την Ορθόδοξη πίστη, τον Σταυρό, τον Νόμο, τους αγίους, τον ίδιο τον Θεό… πιστεύουμε στους αστρολόγους, πως η ύπαρξή μας δηλαδή κατευθύνεται από την Τύχη, τις Μοίρες, την Ειμαρμένη, τον Ζωδιακό κύκλο, τα άστρα… Δίνουμε προσοχή στα όνειρα και πιστεύουμε πως μας λένε το μέλλον. Κρεμάμε φυλακτά στον λαιμό μας και εξασκούμε τη μαντεία. Καταφεύγουμε καθημερινά σε μάγους, μάντεις, ξορκιστές· αναζητούμε στη μαγεία θεραπείες για ασθένειες… Απομακρυνόμαστε ακόμη πιο πολύ από την αρετή ψάχνοντας συνεχώς το κακό. Η φιλία απωθήθηκε και η κακεντρέχεια πήρε τη θέση της. Ο αδελφός εκμεταλλεύεται τον αδελφό και ο φίλος ακολουθεί τον δρόμο της προδοσίας. Δεν υπάρχει έλεος, ούτε συμπάθεια, μόνο μίσος και αναίδεια. Οι κύριοί μας είναι άδικοι· αυτοί που μας κυβερνούν αρπαχτικοί· οι δικαστές μας διεφθαρμέ-νοι· οι πολίτες απατεώνες· οι χωρικοί χωρίς κρίση· και ο πάντες εν γένει ευτελείς. Οι παρθένες μας είναι πιο προκλητικές κι από τις πόρνες· οι χήρες αδικαιολόγητα περίεργες· οι παντρεμένες κοροϊδεύουν μια πίστη που οι ίδιες δεν κρατούν· οι νέοι είναι χαμένοι στην ακολασία· οι γέροι παραδομένοι στο πιοτό. Οι πρεσβυτέρες προσβάλλουν τη θέση τους· οι ιερείς έχουν ξεχάσει τον Θεό· οι μοναχοί ξέφυγαν τελείως από τον σωστό δρόμο· οι άνθρωποι είναι τόσο χαμένοι, ώστε με τα λόγια εμφανίζονται ευσεβείς, ενώ μέσα τους αρνούνται κάθε τιμιότητα… Είναι τέτοια η σκληρότητα της καρδιάς μας, η αμνησία που μας δέρνει, η τύφλα μας, ώστε να μην πιστεύουμε πια πως από τις κακές πράξεις μας υποφέρουμε και οι ίδιοι, αφού στην πραγματικότητα είμαστε οι εκτελεστές τους και τα θύματά τους. Αυτές και άλλες είναι οι αμαρτίες μας, που μας καθιστούν άξιους τιμωρίας από τον Θεό.

          Από τους παρόντες σήμερα στην Ιστορία λαούς, κανένας δεν υπέφερε τόσες και τόσο μεγάλες καταστροφές όσο ο Ελληνισμός. Κανένας δεν απώλεσε μια Πόλη των πόλεων, την πιο πλούσια που υπήρξε ποτέ, πνευματική, πολιτική και θρησκευτική ηγέτιδα στον τότε γνωστό κόσμο. Κανένας άλλος λαός δεν απώλεσε εδάφη όσα ο ελληνισμός, τουλάχιστο στην Μικρά Ασία, ακόμα και πριν λιγότερο από 100 χρόνια. Κανένας δεν απειλείται από άμεσο πόλεμο όσο ο ελληνισμός σήμερα από μια δύναμη τόσο ισχυρότερή του.

          Ο λαός, όμως, ο ελληνικός, υπέστη και υφίσταται ταλαιπωρίες και δοκιμασίες επειδή, ίσως, αν έτσι το θέλει ο Θεός, είναι φορέας τόσο της ανεκτίμητης αρχαιοελληνικής κληρονομιάς όσο και του εξ αποκαλύψεως μηνύματος της αγάπης, της ειρήνης και της αιώνιας ζωής, που είναι γραμμένο στα ελληνικά, σε ελληνικά γραμμένα πριν δυο χιλιάδες χρόνια και κατανοητά σήμερα και στον τελευταίο Έλληνα, που τα ακούει καθημερινά μέσα στην Εκκλησία.

          Η υποχρέωση του ελληνισμού απέναντι στην ανθρωπό-τητα, η υποχρέωση του κάθε Έλληνα ξεχωριστά απέναντι στην ανθρωπότητα είναι τόσο μεγάλη και τόσο σημαντική, που είναι ο τελευταίος στη γη που δικαιούται να είναι κατώτερος των πε-ριστάσεων. Αυτή είναι μια πνευματική αλήθεια. Οι εκάστοτε κυβερνώντες είναι οι τελευταίοι που σχετίζονται με ότι αποκαλούμε εδώ «πνευματικές αλήθειες». Είναι πιστοί και εκβιασμένοι στην παγκόσμια τάξη. Οι αλλαγές -οι έσχατοι που έσονται πρώτοι- δεν συμβαίνουν από τη μια στιγμή στην άλλη. Γίνονται σιγά-σιγά και ξεκινούν πάντα από κάτω, από τον λαό. Ο λαός επιλέγει τους ηγέτες του κι αν δεν βρίσκει τους κατάλληλους, αν είναι αναγκασμένος να επιλέξει από αυτούς που υπάρχουν κάθε φορά, τουλάχιστο ας μην το ξεχνά αυτό και ας το συνειδητοποιεί συνεχώς, όλο και περισσότερο, παραμέ-νοντας πιστός στις παραδόσεις του. Είναι το πρώτο βήμα για να μπορέσει κάποτε -κι αυτό το «κάποτε» δεν είναι πάντα τόσο απόμακρο όσο φαίνεται- να ξαναβρεθεί στην οδό της Ελευθερίας του και στην οδό της Σωτηρίας του.

Άντης Ροδίτης

Μάιος 2018