Γράφει ὁ Μανώλης Κοττάκης – Διευθυντής τῆς ἐφημερίδος «ΕΣΤΙΑ».
Δέν μπορεῖς νά νικήσεις τήν παράδοση καί τήν Ὀρθοδοξία
Ο ΘΕΟΣ μέ ἀξίωσε νά ἐπισκεφθῶ πολλές ἐκκλησίες διατρέχοντας τήν Μακεδονία μας τό φετινό Πάσχα. Τόν Μητροπολιτικό Ναό Θεσσαλονίκης, Γρηγορίου Παλαμᾶ τήν Μεγάλη Τετάρτη. Τήν Παναγία Λαοδηγήτρια, δίπλα στό τουρκικό προξενεῖο τήν Μεγάλη Πέμπτη. Τήν Βυζαντινή Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρῶν τό πρωί τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς. Τήν Νέα Παναγία στό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης τό βράδυ τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς. Τόν ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στήν Καλάνδρα Χαλκιδικῆς τό Μεγάλο Σάββατο. Ἐνδιαμέσως παρακολούθησα σέ ζωντανή μετάδοση ἀπό τόν τηλεοπτικό σταθμό 4Ε τῆς ἀδελφότητας «Λυδία» τήν τελετή ἁφῆς τοῦ Ἁγίου Φωτός στά Ἱεροσόλυμα. Τελετή πού μετέδωσαν σέ ἀπ’ εὐθείας μετάδοση δέκα τηλεοπτικοί σταθμοί στήν Ἑλλάδα (Ἰόνιο, Κρήτη, Αἰγαῖο, Θράκη) μαζί μέ τόν τηλεοπτικό σταθμό «Σίγμα» στήν Κύπρο. (Ἐννοεῖται ὅτι ἡ ΕΡΤ δέν τήν μετέδωσε).
Τό συμπέρασμά μου εἶναι σαφές καί ξεκάθαρο: Δύσκολα μπορεῖς νά νικήσεις τήν παράδοση καί τήν Ὀρθοδοξία.
Δύσκολα μπορεῖς νά ξερριζώσεις ἀπό τόν Ἕλληνα τήν σύνδεσή του μέ τήν θρησκεία. Ὅπως μοῦ εἶπε μία διακεκριμένη τέως ἀριστερή ἀρχιτέκτων, πρέπει κάποτε καί οἱ φιλελεύθεροι ἄθεοι ἀρνητές της νά παραδεχθοῦν ὅτι «ἡ Ὀρθοδοξία στήν πατρίδα μας παρήγαγε πολιτισμό.» Πολιτισμό τόν ὁποῖο εἶχα ἄλλως τε τήν εὐκαιρία νά δῶ μέ τά μάτια μου στήν Βυζαντινή Μονή Ἰωάννη Προδρόμου ἔξω ἀπό τίς Σέρρες, τῆς ὁποίας ἡ κατασκευή χρονολογεῖται ἀπό τόν 13ο αἰῶνα –καθώς ἐκεῖ ἦταν καί ἡ θερινή κατοικία τοῦ αὐτοκράτορα καί τῆς αὐτοκράτειρας, ἐκεῖ ἐπίσης εὑρίσκεται καί ὁ τάφος τοῦ μεγάλου Γεννάδιου Σχολάριου.
Δεκάδες ἑλληνικές οἰκογένειες τῶν ὁποίων ἡ Κυβέρνηση καταπίεσε καί κατεδίωξε μέ σαδισμό τό θρησκευτικό συναίσθημα στήν διάρκεια τῆς πανδημίας, συνέρρευσαν στούς ναούς αὐτούς τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα. Μέ συντριβή, μέ ταπεινότητα, μέ κατάνυξη, μέ ἑλληνικό ἦθος. Στόν Μητροπολιτικό Ναό Θεσσαλονίκης μοῦ ἔκανε ἰσχυρή ἐντύπωση ἡ πυκνή παρουσία ἀποδήμων Ἑλλήνων Μακεδόνων οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἔρθει ἀπό τίς χῶρες τῆς Εὐρώπης στούς γενέθλιούς τόπους τους, προκειμένου νά προσκυνήσουν στήν Ἐκκλησία ἀκόμη καί τήν εἰκόνα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου. Μίλησα μαζί τους καί τό χάρηκα. Στόν ναό Παναγίας Λαοδηγήτριας τῆς Θεσσαλονίκης πού βρίσκεται μιά ἀνάσα ἀπό τό τουρκικό προξενεῖο (στό ὁποῖο ἔγινε ἡ προβοκάτσια τοῦ Ὀκτάι Ἐγκίν τό 1955), ὁ πατέρας Βαρνάβας Γιάγκου διάβασε μέ συγκλονιστικό τρόπο τά Εὐαγγέλια μπροστά σέ ἕνα ἐκκλησίασμα χαρακτηριστικό στοιχεῖο τό ὁποίου εἶναι ἡ ἐπικράτηση τῶν νεαρῶν ἡλικιῶν καί τῶν νεαρῶν οἰκογενειῶν (ἡ ἐκκλησία αὐτή χρειάζεται μόνο 600.000€ ἀπό τό ΕΣΠΑ γιά νά μπορέσει νά διασωθεῖ, ἀλλά ἀκόμα τό αἴτημά της ἐκκρεμεῖ στό Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ).
Στήν Βυζαντινή Μονή Προδρόμου Σερρῶν ἦταν συγκλονιστικό νά παρατηρεῖ κανείς κατά τήν διάρκεια τῆς τετράωρης ἀκολουθίας τῆς ἀποκαθήλωσης τούς ντόπιους Σερραίους πού ἐπισκέπτονταν τήν ἐκκλησία μέ τά καλά τους καί πόσο ἐνεργά συμμετεῖχαν ψάλλοντας μαζί μέ τίς τριάντα νεαρές μοναχές. Ἦταν συγκλονιστικό νά βλέπεις τρίχρονα καί τετράχρονα μικρά κοριτσάκια νά ἀπαιτοῦν ἀπό τούς γονεῖς τους νά μήν καθυστεροῦν μέ τίς συζητήσεις στόν νάρθηκα τοῦ ναοῦ «γιατί πρέπει νά πᾶμε στήν Παναγίτσα» καί νά ἀπαιτοῦν μέ τήν φωνούλα τους νά τά σηκώσουν ψηλά γιά νά προσκυνήσουν ὅλες τίς εἰκόνες καί ὄχι μόνο τόν Ἐσταυρωμένο! (Ἡ Μονή αὐτή ἔχει ἐνταχθεῖ στό ΕΣΠΑ, χρηματοδοτεῖται ἡ ἀνακαίνισή της καί αὐτό πιστώνεται στήν Λίνα Μενδώνη καί τήν Ἄννα Παναγιωταρέα). Ἐξ ἴσου ἐνδιαφέρον ἦταν νά παρατηρεῖ κανείς νέα παιδιά ἡλικίας 20, 22, 25 ἐτῶν νά ἀποτελοῦν τόν κορμό τῶν λαϊκῶν ἐπιτρόπων, τῶν μελῶν τῆς βυζαντινῆς χορωδίας καί λοιπῶν καθηκόντων μέσα στήν ἐκκλησία τῆς Νέας Παναγίας Θεσσαλονίκης τό βράδυ τῆς περιφορᾶς τοῦ Ἐπιταφίου. Τοὐλάχιστον 3.000 ἄνθρωποι ἀκολούθησαν τόν Ἐπιτάφιο αὐτό κατά τήν λιτάνευσή του στήν Λεωφόρο Νίκης!
Καί βεβαίως, τό πλέον ἐντυπωσιακό: ἡ βιβλική φιγούρα τοῦ γέροντος πατρός Νεκταρίου στήν Καλάνδρα Χαλκιδικῆς στόν περίβολο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου ὅπου ἐπικρατοῦσε ὑποδειγματική τάξη, πειθαρχία καί κατάνυξη τήν βραδιά τῆς Ἀνάστασης. Χωρίς τά γνωστά ἐκρηκτικά. Ὅταν ὁ ἱερεύς τέλεσε τήν Ἀνάσταση ὅλο τό χωριό μέ προεξάρχον τό συμβούλιο τῆς τοπικῆς κοινότητας παρέλασε μπροστά του καί ἀσπάστηκε τό ἱερό εὐαγγέλιο! Αὐτό τό ὁποῖο ἀρνήθηκε νά ἀσπαστεῖ κάποια στιγμή ἡ ἀρχηγός τοῦ κράτους ὅταν τῆς τό ἔτεινε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος.
Ἐπαναλαμβάνω, ὅλο τό χωριό περίμενε ὑπομονετικά νά τιμήσει τήν παράδοση καί νά προσκυνήσει τό ἱερό εὐαγγέλιο. Δέν βιάστηκε καθόλου νά ἀναχωρήσει γιά τίς οἰκίες του καί τήν πατροπαράδοτη μαγειρίτσα.
Ἦταν μιά σκηνή ἀθωότητας, γνησιότητας καί ἑλληνικότητας τῆς ἑλληνικῆς ἐπαρχίας πού παρέπεμπε σέ ἑλληνικές ταινίες τῆς δεκαετίας τοῦ ’60. Μόνο ἐκεῖ νομίζαμε ὅτι μποροῦμε νά τά βλέπουμε αὐτά. Καί ὅμως ὑπάρχουν! Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ρίζα γιά τόν Ἕλληνα λοιπόν. Καί οἱ ἔρευνες πού δημοσιεύτηκαν αὐτή τήν ἑβδομάδα ἔδειξαν ὅτι οἱ Ἕλληνες θεωροῦν τήν θρησκεία σέ ποσοστό 60% στοιχεῖο τῆς ἑλληνικότητας καί τῆς ἐθνότητας ἐνῷ σέ ὅλη τήν ὑπόλοιπη Εὐρώπη ἡ θρησκεία θεωρεῖται στοιχεῖο τῆς ἐθνότητας σέ ποσοστό μόλις 14%.
Καί τό πλέον ἐνδιαφέρον τῶν ἡμερῶν: ἡ Κυβέρνηση ξύπνησε μέσα στό Ἅγιο Πάσχα καί ἀνακάλυψε αὐτό πού ἐπιμέναμε μέ σταθερότητα καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς πανδημίας, ὅταν ἐκείνη ἔκανε ὁτιδήποτε περνοῦσε ἀπό τό χέρι της γιά νά προσβάλει καί νά καταπιέσει τό θρησκευτικό συναίσθημα τῶν Ἑλλήνων: ὅτι δηλαδή ὅσο καί νά προσπαθήσουν οἱ ἄθεοι, οἱ ὑπουργοί τοῦ Μαξίμου, πάντοτε θά σπᾶνε τά μοῦτρά τους. Πάντοτε θά βρίσκουν τοῖχο.
Δέν μπορεῖς νά ἀλλάξεις DNA σέ ἕναν λαό μέ ὑπουργικές ἀποφάσεις καί προεδρικά διατάγματα. (Ἄς μήν γράψω φετφᾶ καί ἔχουμε παρεξηγήσεις). Εἶναι δέ ψευδαίσθηση νά θεωρεῖς ὅτι ἄν ἐλέγξεις κάποιους πόλους τῆς ἐξουσίας μέσα στήν Ἐκκλησία, μπορεῖς νά ἐλέγξεις καί νά κανοναρχίσεις καί τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀδύνατον. Ἡ Ὀρθοδοξία ἀποτελεῖται ἀπό πολλές μικρές ἡγεσίες, πού ἄν διαπιστώσουν ὅτι οἱ μεγάλοι δέν ἀκολουθοῦν τάς γραφάς, ξεκόβουν. Καί ἄν ξεκόψουν, ἄντε νά τούς πιάσεις. Ἀκόμα κι ἄν τρέχεις τήν τελευταία στιγμή μέ παρακάλια στίς Μονές τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἡ ζημιά ἔχει γίνει, τίποτα δέν ἀλλάζει. Μιά μακροχρόνια καί πολυετής προσβολή δέν αἴρεται μέσα σέ ἕναν μῆνα.
Οἱ ψυχές τῶν ἀνθρώπων δέν εἶναι ἐκλογική πελατεία. Τώρα πού κάποιοι στό Μαξίμου τό κατάλαβαν, εἶναι ἀργά. Ἡ εἰκόνα βουλευτῶν τῆς κυβερνώσας παράταξης νά σπρώχνονται μπροστά στήν κάμερα γιά νά φωτογραφηθοῦν δίπλα στό Ἅγιο Φῶς κατά τήν παραλαβή του στό ἀεροδρόμιο «Ἐλευθέριος Βενιζέλος» ἦταν κωμική καί ἐξοργιστική, γιατί θύμισε στούς πιστούς ὅτι ὅλοι ὅσοι σπρώχνονταν (μέ τιμητική ἐξαίρεση μόνο τούς Μάξιμο Χαρακόπουλο καί Σάββα Ἀναστασιάδη) πρωταγωνίστησαν (στήν καλύτερη περίπτωση σιώπησαν) στό μπούλινγκ κατά τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Ὀρθοδοξίας στήν διάρκεια τῆς πανδημίας. Στίς συκοφαντίες καί τίς ὑποδείξεις γιά τήν Θεία Κοινωνία, γιά τίς ὧρες τέλεσης τῆς θείας λειτουργίας, γιά τήν ἀπαγόρευση τῆς λιτάνευσης τῶν Ἐπιταφίων, καί βεβαίως γιά τό Ἅγιο Φῶς, τήν τελετή ἄφιξης τοῦ ὁποίου, πλήν ΣΥΡΙΖΑ, καί αὐτή ἡ Κυβέρνηση ὑποβάθμισε καί συνεχίζει νά ὑποβαθμίζει.
Δέν ξεχνιοῦνται αὐτά καί οὔτε θά ξεχαστοῦν. Εἰδικά στήν Μακεδονία ὅπου τό θρησκευτικό αἴσθημα εἶναι βαθύ καί ριζωμένο. Ὅσες βόλτες κι ἄν κάνουν οἱ ἡγεσίες μας λοιπόν, ὅσες λαμπάδες καί νά ἀνάψουν μπροστά στίς κάμερες, ὅσους σταυρούς καί γονυκλισίες κι ἄν κάνουν, ὅσες ἀναρτήσεις στό TikTok καί νά προχωρήσουν γιά νά μᾶς πείσουν ὅτι σέβονται τήν παράδοση (…τό ἀρνί καί τό κοκορέτσι, ἐδῶ γελᾶμε), αὐτό πού μένει ὡς τελική γεύση εἶναι ὅτι ἕνα σημαντικό τμῆμα τῆς ἡγεσίας μας καί ἀπό τήν Ἀριστερά καί ἀπό τό Κέντρο καί ἀπό τήν Δεξιά, εἶναι ἐντελῶς ξένο πρός τήν Ὀρθοδοξία. Καί πώς οἱ ξαφνικές καλοσύνες του ἔχουν λόγο καί αἰτία μόνο τίς ἐκλογές καί ὄχι τήν προσήλωσή του στήν πίστη καί τίς ἀξίες της.
Τό γεγονός βεβαίως ὅτι… προσκυνοῦν μέ ὅρους ἐξουσίας καί συγκυρίας ἔχει τήν ἀξία του. Ὁ μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χριστόδουλος μοῦ εἶχε πεῖ εὑρισκόμενος στό δωμάτιο τοῦ Ἀρεταίειου, στίς δύσκολες μέρες τῆς δοκιμασίας του, πώς «ὅ,τι καί νά γίνει, παιδί μου, ἡ Ἐκκλησία στό τέλος πάντα θριαμβεύει.» Ἀναφερόταν στό γεγονός ὅτι τόν εἶχε ἐπισκεφθεῖ τότε καί εἶχε μιά πολύ ὄμορφη συνομιλία μαζί του ὁ διώκτης τῆς ἐκκλησίας καί πρόεδρος τοῦ Συνασπισμοῦ Ἀλέκος Ἀλαβᾶνος. Πράγματι εἶναι κάτι κι αὐτό.
Ὡστόσο, ὅπως εἶχα τήν εὐκαιρία νά διαπιστώσω, στόν Πρόδρομο Σερρῶν συνομιλῶντας καί μέ τήν ἡγουμένη τῆς μονῆς μοναχή Φεβρωνία, ἡ Ὀρθοδοξία ἐκτός ἀπό τό βαθύ συναίσθημα τῆς πληρότητας καί τῆς πραότητας καί τῆς γαλήνης πού προκαλεῖ στόν καθένα μας εἶναι (κι αὐτό θά ἔπρεπε νά τό καταλαβαίνει κάθε κυβέρνηση) ὑπεραξία γιά τήν Ἑλληνική Δημοκρατία καί τόν ἑλληνικό πολιτισμό. Ὑπεραξία εἶναι νά ἀνάβει τό Ἅγιο Φῶς ὁ Ἑλληνορθόδοξος Πατριάρχης, γι’ αὐτό θά πρέπει νά ἐπιστρέφει στήν Ἑλλάδα μέ ἀεροσκάφος πού φέρει ἐθνόσημο τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας. Ὑπεραξία εἶναι ἡ ἀνακαίνιση Μονῶν μέ ἰσχυρό βυζαντινό παρελθόν, οἱ ὁποῖες ἔγιναν στόχος τῶν Βουλγάρων κατακτητῶν, καθώς μέσα ἀπό τά ὀρθόδοξα μνημεῖα ὑπογραμμίζεται καί ἐπαναλαμβάνεται ἡ βαθειά μέσα στούς αἰῶνες ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας μας στήν συγκεκριμένη περίπτωση. Ὑπεραξία εἶναι γιατί ὁ Χριστιανισμός καί ἡ Ὀρθοδοξία ὡς μεγάλες δυνάμεις πνευματικῆς μεταρρύθμισης λειτουργοῦν ἑνωτικά καί ἀφομοιωτικά μεταξύ τῶν ἐθνῶν.
Τό βράδυ τῆς Λαμπρῆς στήν Καλάνδρα Χαλκιδικῆς, δίπλα μου, ἔκανε ἀνάσταση ἕνας Σκοπιανός μέ τήν οἰκογένειά του. Καί ἄν ὑπάρχει ἀπορία γιατί θά πρέπει νά τήν ὑπογραμμίζουμε καί νά τήν ἐπιβεβαιώνουμε αὐτή τήν ἑλληνικότητα, ἐνῷ εἶναι δεδομένη, καλό εἶναι νά γνωρίζουμε ὅτι οἱ Τοῦρκοι οἱ ὁποῖοι μᾶς ἔκαναν τούς καλούς καί μᾶς εὐχήθηκαν μέσῳ ἀνάρτησης τοῦ πρέσβη τους «Καλό Πάσχα», ἔστειλαν Μεγάλη Παρασκευή σέ χωριό τῆς Ξάνθης, σέ ἀπάντηση τῆς ἐπίσκεψης Δένδια στήν Ἴμβρο, τόν Πρόεδρο τῆς Ἐθνοσυνέλευσής τους Σεντόπ, γιά νά πραγματοποιήσει θρησκευτική τελετή ἰφτάρ σέ ἑλληνικό ἔδαφος! Τόσο σεβασμό ἔχουν στήν θρησκεία μας…
Νά γιατί λοιπόν ἡ Ὀρθοδοξία καί ἡ θρησκεία ἔχουν τόσο μεγάλη σημασία στόν νέο κόσμο. Δυναμώνουν τίς καρδιές μας, ἐνισχύουν τήν πατρίδα μας.
Υ.Γ: Τά αὐτά μέ τήν Κυβέρνηση ἰσχύουν καί γιά τόν ἀρχηγό τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης Ἀλέξη Τσίπρα, ὁ ὁποῖος θυμήθηκε νά παραστεῖ στήν λιτάνευση τοῦ Ἐπιταφίου στήν Κέρκυρα κρατῶντας λαμπάδες. Τά αὐτά ἰσχύουν καί γιά τόν ἀρχηγό τοῦ ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα, ὁ ὁποῖος σέ συνέντευξή του ἐνέταξε τούς …χριστιανούς, στό ἄνοιγμά του μεταξύ ἄλλων πρός κοινωνικές ὁμάδες, ὅπως εἶναι οἱ τράνς καί οἱ ΛΟΑΤΚΙ…
Ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Τρ. 18 Ἀπριλίου 2023, φ. 42.529 σελ. 1, 3 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 19/04/2023).
