Γράφει ο
Kεντρικές ἰδέες τοῦ κειμένου:
(α) Οὐσιαστικά δέν μετεμορφώθη ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀΐδιος, ἀλλά μετεμορφώθησαν οἱ μαθητές, οἱ ὁποῖοι «μπόρεσαν» νά δοῦν καί νά ἀντιληφθοῦν τή Χάρη μέ ἕναν νέο τρόπο
(β) Ὁ Θεός ἐκχέει τή Χάρη Του, τήν Θεία Ἐνέργεια Του συνεχῶς πρός ὅλους. Ἡ Χάρις εἶναι μία, ἴδια καί ἀναλλοίωτη. Τό ἄν θά γίνει ἀντιληπτή, τό πώς θά γίνει ἀντιληπτή καί τό πώς θά ἐκφραστεῖ ἐξαρτᾶται ἀπό τόν κάθε ἄνθρωπο χωριστά ἐν ἀπολύτῳ ἐλευθερίᾳ. Ἐδῶ ἀκριβῶς ἔγκειται καί ἡ μεγάλη σπουδαιότητα ἑνός ἑκάστου προσώπου, πρόσωπο τό ὁποῖο ἔτσι ἀνάγεται ἐν ἐλευθερίᾳ σέ συνδημιουργό τῆς πλάσης.
(γ) Ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι αἰωνίως. Εἶναι ἐξ ὑπαρχῆς ὡς μνήμη καί λόγος, σαρκώνεται καί ἔκτοτε ὑπάρχει γιά πάντα. Με ἂλλα λόγια ὃλοι μας εἴμαστε (ὄντες), ὑπάρχομε ὡς λόγος καί μνήμη στόν Θεό ἀπό «πρό πάντων τῶν αἰώνων» μέχρι τά ἔσχατα καί ἐπέκεινα, ἀνεσπέρως εἰς τούς αἰώνες, γιά πάντα.
(δ) Οἱ προϋποθέσεις καί κυρίως οἱ ἐνέργειες ἑνός ἑκάστου προσώπου ἐν ἐλευθερίᾳ καθώς και οἱ ἐνέργειες τοῦ ὅλου Ἀδάμ ὡς ἑνιαίου ὀντολογικοῦ σώματος θά ἐπιτρέψουν ἤ ὄχι τήν ἔκφραση τῆς Χάριτος καί τόν τρόπο τῆς ἐκφράσεως.
(ε) Ἡ ἔννοια τοῦ αὐθύπαρκτου καί αὐτοτελοῦς «ἐγώ» καί πολύ περισσότερο ἡ ἔννοια τοῦ «μόνος» δέν ὑφίσταται ὀντολογικά, δέν ὑπάρχει. Οὔτε στόν Θεό ὑπάρχει ἡ ἔννοια τοῦ «μόνος», οὔτε στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος εἶναι φτιαγμένος «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Καί στόν Θεό καί στόν ἄνθρωπο ὑπάρχει ὁ ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως τριαδολογικός τρόπος ὕπαρξης τῶν ὄντων.
(στ) Ὅλα αὐτά καταδεικνύουν τό μέγεθος τῆς λαμπρότητας καί τῆς ὡραιότητας τοῦ κάθε ἀνθρώπου ἀκόμα καί τοῦ ἔσχατου τῶν ἐσχάτων. Ὅλα αὐτά ἀναδεικνύουν τό μέγεθος τῆς ἐλευθερίας καί τίς εὐθύνες ἑνός ἑκάστου, ἀλλά καί τίς εὐθύνες τοῦ ἱστορικοῦ σώματος τοῦ Ἀδάμ στήν συνδιαμόρφωση τοῦ ὅλου. Ὅλα αὐτά καταδεικνύουν τήν τεράστια συμβολή καί σημασία τῶν ἁγιασμένων μορφῶν στήν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου, ὄχι μόνο προτρέποντας καί μᾶς, ἀλλά καταδεικνύοντας τήν εὐθύνη μας γιά τήν ἁγιότητα τοῦ διπλανοῦ μας καί ὅλων.
—
Το κείμενο:
«Περί μεταμορφώσεως»
Μέ ἀφορμή τήν ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως προσπαθῶ νά ἑρμηνεύσω τά γεγονότα καί νά ἀντιληφθῶ τί λένε οἱ πατέρες, ἔχοντας βέβαια πάντα τό φόβο μήπως καί ὑποπέσω σέ σφάλματα. Καί αὐτό τό ὁποῖο λένε οἱ πατέρες καί παράλληλα τονίζει καί ἡ ὑμνογραφία μας εἶναι ὅτι οὐσιαστικά δέν μετεμορφώθη ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀΐδιος, ἀλλά μετεμορφώθησαν οἱ μαθητές, οἱ ὁποῖοι «μπόρεσαν» νά δοῦν καί νά ἀντιληφθοῦν τή Χάρη μέ ἕνα νέο ἐπιπρόσθετο θά λέγαμε τρόπο. Καί ἦταν τρεῖς μονάχα ἀπό τούς δώδεκα μαθητές. Ἦταν οἱ τρεῖς αὐτοί, οἱ ὁποῖοι ἦταν πιό ἕτοιμοι καί πιό καλά προετοιμασμένοι νά δεχτοῦν τήν ἀλλοίωση καί νά ἀντέξουν εὐεργετικά τό βάρος καί τή χαρά τῆς ἐμπειρίας.
Ὁ Θεός ἐκχέει τή Χάρη Του, τή Θεία Ἐνέργεια Του συνεχῶς πρός ὅλους. Ἡ Χάρις εἶναι μία, ἴδια καί ἀναλλοίωτη. Τό ἄν θά γίνει ἀντιληπτή, τό πώς θά γίνει ἀντιληπτή καί τό πώς θά ἐκφραστεῖ ἐξαρτᾶται ἀπό τόν κάθε ἄνθρωπο χωριστά. Ἐξαρτᾶται, ἄς τό ποῦμε ἀφαιρετικά, ἀπό τήν «χωρητικότητα» τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ἡ ἔννοια δέ τῆς χωρητικότητας μπορεῖ νά περιλάβει πολλές παραμέτρους: ἀπό τήν σωματική καί πνευματική καθαρότητα, ἀπό τίς σωματικές καί πνευματικές δυνατότητες καί τάλαντα, ἀπό τήν σωματική καί πνευματική καλλιέργεια καί ἀντοχή.
Ἡ μία, ἑνιαία καί ἀΐδιος Χάρις, ἡ μία καί ἀΐδιος Ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἡ συνεχῶς ἐκχεόμενη ἀγαπητικά πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους ἐξ ὑπαρχῆς τοῦ κόσμου ἀτελευτήτως καί ἀνεσπέρως, θά γίνει ἀντιληπτή ἤ ὄχι, θά ἐκφραστεῖ ἤ ὄχι, θά καταγραφεῖ ἤ ὄχι ἀναλόγως πάντα ἑνός ἑκάστου ἐξ ἡμῶν ἐν ἀπολύτῳ ἐλευθερίᾳ. Ἐδῶ ἀκριβῶς ἔγκειται καί ἡ μεγάλη σπουδαιότητα ἑνός ἑκάστου προσώπου, πρόσωπο τό ὁποῖο ἔτσι ἀνάγεται ἐν ἐλευθερίᾳ σέ συνδημιουργό τῆς πλάσης. Καί ἐδῶ ἐπίσης ἔγκειται ἡ μεγάλη χαρά, ἡ συμβολή καί ἡ ὡραιότητα ἑνός ἑκάστου τῶν προσώπων.
Ἄς τό διατυπώσομε μέ ἄλλα λόγια: ἡ ἀΐδιος Ἐνέργεια (ἡ ὁποία εἶναι μεθεκτή ἀπό τόν ἄνθρωπο), ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἐκχέεται συνεχῶς, ἀγαπητικά πρός κάθε ἄνθρωπο. Καί ἐκχέεται ἀενάως ἀπό «πρό πάντων τῶν αἰώνων» πού εἴμαστε (ὄντες) ὡς λόγος καί μνήμη στόν Θεό μέχρι τά ἔσχατα καί ἐπέκεινα, ἀνεσπέρως εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων, γιά πάντα. Ἡ Χάρις, γιά παράδειγμα, ἡ ὁποία ἐκχέεται πρός τήν Παναγία ἀπό «πρό πάντων τῶν αἰώνων» πού ἡ Παναγία ὑπάρχει ὡς λόγος καί μνήμη στόν Θεό μέχρι στούς αἰώνας τῶν αἰώνων δηλαδή γιά πάντα εἶναι ἀΐδιος καί ἀναλλοίωτη καί ἀκριβῶς ἡ ἴδια μέ τήν Χάρη πού ἐκχέεται πρός ὅλους ἐμᾶς, ἀκόμα καί στούς χειρότερους ἐγκληματίες ἐξ ὑπαρχῆς μέχρι γιά πάντα.
Τό πώς ὅμως θά ἐκφραστεῖ αὐτή ἡ Χάρις καί ἐάν θά γίνει ἀντιληπτή ἤ ὄχι τό ἐπιτρέπει ἀγαπητικά καί ὡς δῶρο ὁ Θεός κατά τά μέτρα τῆς χωρητικότητος. Καί αὐτό ἐξαρτᾶται ὅπως εἴδαμε ἀπό πολλά καί κυρίως ἀπό τίς ἐνέργειες τοῦ ὅλου Ἀδάμ ὡς ἑνιαίου ὀντολογικοῦ σώματος ἀλλά καί τίς προϋποθέσεις καί κυρίως τίς ἐνέργειες ἑνός ἑκάστου προσώπου ἐν ἐλευθερίᾳ. Οἱ ἐνέργειές μας ὡς πρόσωπα καί ὡς ὅλος Ἀδάμ θά ἐπιτρέψουν ἤ ὄχι τήν ἔκφραση τῆς Χάριτος καί τόν τρόπο τῆς ἐκφράσεως. Καί μάλιστα, ὅσο πιό μεγάλη ἡ κάθαρση, τόσο πιό ἔντονη θά εἶναι ἡ φανέρωση τοῦ φωτισμοῦ καί πλέον ἐκτυπώτερη καί ἐμφανής ἡ Χάρις ὄχι μόνο σέ προσωπικό ἀλλά συνεχῶς καί ἀναποσπάστως καί ὡς ἑνιαῖο σῶμα, ὡς ἑνιαῖος ὅλος Ἀδάμ.
Ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι αἰωνίως. Εἶναι ἐξ ὑπαρχῆς ὡς μνήμη καί λόγος, σαρκώνεται καί ἔκτοτε ὑπάρχει γιά πάντα. Ὁ ἄνθρωπος καμιά στιγμή τῆς αἰωνίου ὑπάρξεώς του δέν ἦταν καί οὔτε θά εἶναι μόνος. Εἶναι συνεχῶς, πάντα, ἐν ταυτῷ ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως ἑνωμένος μέ τόν ὅλο Ἀδάμ καί ὄχι μόνο ἀπό τήν στιγμή τῆς σαρκώσεως τῶν Ἁγίων προπατόρων μας Ἀδάμ καί Εὔας, ἀλλά ἀπό «πρό πάντων τῶν αἰώνων» ὡς λόγος. Ἐν ταυτῷ εἶναι ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως ἑνωμένος μέ τόν Θεό μετέχοντας καί γευόμενος τήν Χάρη, τό φῶς «τό φωτίζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον».
Ἡ ἔννοια λοιπόν τοῦ αὐθύπαρκτου καί αὐτοτελοῦς «ἐγώ» καί πολύ περισσότερο ἡ ἔννοια τοῦ «μόνος» δέν ὑφίσταται ὀντολογικά, δέν ὑπάρχει. Οὔτε στόν Θεό ὑπάρχει ἡ ἔννοια τοῦ «μόνος», οὔτε στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος εἶναι φτιαγμένος «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Καί στόν Θεό καί στόν ἄνθρωπο ὑπάρχει ὁ ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως τριαδολογικός τρόπος ὕπαρξης τῶν ὄντων (αὐτῶν πού εἶναι).
Καί ἀκριβῶς ἡ ἀντίληψη τοῦ βίου μέσα ἀπό τό πρίσμα τοῦ «μόνος» εἶναι ἡ κύρια ἀδυναμία, ἀστοχία, ἄγνοια, στρέβλωση καί παραμόρφωση τῶν συντεταγμένων. Καί φυσικά εἶναι ἁπλῶς καί μόνο ἕνας τρόπος πρόσληψης, εἶναι ἁπλῶς καί μόνο μιά ἀντίληψη, εἶναι ἁπλῶς καί μόνο μιά σκιά, καθώς ἐπί τῆς οὐσίας δέν ὑπάρχει, δέν ὑφίσταται στήν πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Καί ἐπειδή ἀκριβῶς δέν ὑφίσταται, εἶναι δυνατή καί ἡ ἀλλαγή αὐτῆς τῆς ἀντίληψης καί ἡ ὅραση, ἡ θέαση τῆς τριαδολογικής πραγματικότητας, ἡ ὁποία εἶναι καί θά εἶναι γιά πάντα καί γιά ὅλους.
Ὅσο ζοῦμε μέ τήν ἀντίληψη καί τίς συντεταγμένες τοῦ «μόνος» ἁπλῶς ζοῦμε μιάν κατάσταση γιά τήν ὁποία δέν εἴμαστε φτιαγμένοι ἤ καλύτερα γιά μιά μή ὑπαρκτή κατάσταση μέ ὅλα τά ἀδιέξοδα πού κάτι τέτοιο συνεπάγεται. Ἔχοντας ὅμως ἀντίληψη καί ζώντας ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως τριαδολογικά ζοῦμε τήν φυσική μας κατάσταση καί ζοῦμε αὐτό πού πραγματικά ὑπάρχει καί συμβαίνει γύρω μας καί γιά πάντα.
Ὅλα αὐτά καταδεικνύουν τό μέγεθος τῆς λαμπρότητας καί τῆς ὡραιότητας τοῦ κάθε ἀνθρώπου ἀκόμα καί τοῦ ἔσχατου τῶν ἐσχάτων. Ὅλα αὐτά ἀναδεικνύουν τό μέγεθος τῆς ἐλευθερίας καί τίς εὐθύνες ἑνός ἑκάστου, ἀλλά καί τίς εὐθύνες τοῦ ἱστορικοῦ σώματος τοῦ Ἀδάμ στήν συνδιαμόρφωση τοῦ ὅλου. Ὅλα αὐτά δίνουν μιάν εἰκόνα καί ἐκφράζουν τό ἄρρητο γεγονός τῆς Θεανθρωπίας. Ὅλα αὐτά καταδεικνύουν τήν τεράστια συμβολή καί σημασία τῶν ἁγιασμένων μορφῶν στήν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου, ὄχι μόνο προτρέποντας καί μᾶς, ἀλλά καταδεικνύοντας τήν εὐθύνη μας γιά τήν ἁγιότητα τοῦ διπλανοῦ μας καί ὅλων. Ὅλα αὐτά ἀλλάζουν τήν πρόσληψη καί ἀντίληψη τοῦ ὅλου γίγνεσθαι καί νοηματοδοτοῦν μέ φῶς καί χαρά τό κάθε δευτερόλεπτο καί τήν κάθε ἀνάσα ἀνεσπέρως καί ἀτελευτήτως. Ὅλα αὐτά μεταμορφώνουν.